Pokistondagi armanlar
Pokistondagi armanlar — Pokistonda yashovchi etnik armanlar. Koʻpgina armanlar XX asr boshidagi iqtisodiy yuksalish davrida Karachiga koʻchib ketishgan. Pokistondagi taniqli arman jamoalarini Karachi, Lahor va poytaxtda, Islomobod shahrida topish mumkin[1].
Tarixi
tahrirMiloddan avvalgi XV asrda Usmonlilar va Safaviylar Armaniston togʻlarini bosib olishlari natijasida koʻplab armanlar Usmonli va Safaviylar imperiyalari boʻylab joylashdilar va baʼzilari oxir-oqibat Buyuk Moʻgʻullar Hindistoniga yetib borishdi. Akbar hukmronligi davrida Akbarning rafiqasi Mariam Begum Saheba va bosh sudya Abdul Xay kabi armanlar imperiyada obroʻ-eʼtibor qozondilar. Armanlar Hindistonning Dehli va Bengaliya kabi boshqa qismlarida gubernator va general sifatida obroʻ-eʼtibor qozongan boʻlsa-da, ular Lahorda ham bor edi[2][3][4].
1606 va 1618-yillardagi arman yozuvlari arxeologlar tomonidan 1901-yilda Balujistonning Loralay tumani, Tal Chotiali hududidan topilgan[5]. XVII asr boshlarida bu yerda arman jamiyati tashkil topdi. 1908-yilda ingliz zobiti shunday deb yozgan:
"Kanada hududida hech qanday arman koloniyalari topilmagan. Shunday qilib, biz XVII asrdagi arman koʻchmanchilari Islomni qabul qilib, brahui va belujaning mahalliy qabilalari bilan butunlay birlashib ketgan deb taxmin qilishimiz mumkin".
XVI-asrda, Buyuk Moʻgʻullar imperiyasi davrida, Lahorda katta arman jamoati bor edi. Lahorda, shuningdek, Fort Lahor yaqinida arman cherkovi va qabriston boʻlgan chegaralangan arman mavzesi ham boʻlgan, arman va Gruziya artilleriyasi esa Ahmad-Shoh Durra bostirib kirganida gubernator Mir Mannu tomonidan yollangan; Lahorda gollandiya Sharqiy Hindiston kompaniyasining ekspeditsiya ishtirokchilari koʻplab arman ruhoniylari haqida yozganlar. Arman jamoati shaharda rivojlandi va ularning aksariyati oddiy savdogarlar boʻlsa-da, jamoa aʼzolari pivo va sharob doʻkonlari egalari sifatida ham tanilgan. Lahorda Buyuk moʻgʻullar imperatori Akbar davrida „arman xristian savdogarlari tomonidan ishlatilgan“ cherkov bor edi[6].
1711-yilda Lahorda Arman apostol cherkovining yepiskopi paydo boʻldi. Biroq, koʻplab armanlar, jumladan, yigirmata savdogar oilalari bilan moʻgʻul noibi tahdididan keyin shaharni tark etishdi. Jamiyat XVII va XVIII asrlarda sezilarli darajada qisqardi, ammo Britaniya Hindistoni hokimiyatining kelishi bilan Janubiy Osiyoning bu qismida armanlarning mavjudligi XX boshlarigacha davom etdi. 1907-yilda Lahorda qolgan armanlarga Kalkuttadagi hind yeparxiyasining primati, arman arxiyepiskopi Saak Ayvadyan tashrif buyurdi[7][8].
Yana qarang
tahrirManbalar
tahrir- ↑ Khatchaturian, Anthony. "The Armenians of India" // Live History India. Архивировано 28 fevral 2021 года.
- ↑ Percy Brown. A descriptive guide to the Department of archaeology & antiquities // Lahore Museum (Pakistan). — 1908. — С. 25. Архивировано 4 mart 2016 года.
- ↑ Jean Philippe Vogel. “Armenian inscriptions in Baluchistan”. Archaeological Survey of India, 1904.
- ↑ Hughes R. Bullier. Baluchistan District Gazetter // Series Kharan Vol-VII. — 1907. Архивировано 23 sentyabr 2015 года.
- ↑ Jacob Seth Mesrovb. Armenians in India - From the Earliest Times to the Present // Armenians at Lahore. — Calcutta, 1937. — С. 201-206. Архивировано 11 sentyabr 2014 года.
- ↑ Theodore P. C. Gabriel. Christian Citizens in an Islamic State: The Pakistan Experience. Ashgate Publishing, Ltd., 2007 — 10-bet. ISBN 9780754660361.
- ↑ Annie Basil, Naira Mkrtchyan. Indian Settlement in Armenia and Armenian Settlements in India and South Asia // Armenian College; Indian Historical Review. — Calcutta, 1969. — С. 63. Архивировано 23 fevral 2012 года.
- ↑ „Details about the Armenian community of Lahore on Chater Genealogy site“. 2012-yil 30-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-may.