Ras al-Ayn (Livan)
Ras al-Ayn (arabcha: راس العين) (maʼnosi: Favvora boshi; buloq boshi[1]) – Janubiy Livan muhofazasi Tir tumanidagi ulkan favvoralar, suv omborlari va akveduklar joylashgan hudud. Tir shahridan 6 kilometr (3.7 mi), Bayrutdan taxminan 77 kilometr (48 mi) janubda joylashgan. Bu joy juda yashil va unumdor tekislikda, dengiz qirgʻogʻidan bir kilometr uzoqlikda joylashgan. Bu yer osti buloqlari bilan oziqlangan va asrlar davomida saqlanib qolgan tosh suv omborlarida toʻplangan artezian quduqlari tufayli mashhur sayyohlik maskanidir[2]. Hudud Finikiya davridan beri qadimgi Tir uchun asosiy suv manbai boʻlib kelgan. Suv omborlaridan biri Rim davridagi kamar akveduklariga suv bergan va bir vaqtlar Tirgacha choʻzilgan. Dumaloq kamarlari va tepasida uzluksiz kornishali kuchli va ajoyib toshni koʻrsatadigan ushbu suv oʻtkazgichlarining qoldiqlari bugungi kunda ham koʻrish mumkin[3] va asl suv oʻtkazgichning bir qismi bugungi kunda ham Tirning hozirgi suv inshootlarida foydalaniladi.
Ras al-Ayn راس العين | |
|---|---|
| Qishloq | |
 | |
| 33°13′41″N 35°13′02″E / 33.22806°N 35.21722°E | |
| Mamlakat | Livan |
| Muhofaza | Janubiy Livan |
|
| |
Bu joy 3-asrga oid Rehob mozaikasida Rosh Mayya (favvora boshi) nomi bilan tilga olingan[4].
1881-yilda Falastin tadqiqot jamgʻarmasining Gʻarbiy Falastin boʻyicha tadqiqoti (SWP) hududni quyidagicha tasvirlaydi: „Toshdan qurilgan qishloq, taxminan 100 nafar shiadan iborat, tekislikda, anjir, anor, tut va zaytun bogʻlari bilan oʻralgan. Qishloq va atrofida beshta tegirmon ishlayapti, juda koʻpi vayron boʻlgan[5].“
Tadqiqot suv yoʻllarini ham eslab oʻtgan: Bu uzun akveduk orqali qadimgi Tirni taʼminlagan buloq boshi hisoblanadi. Buloqlar, xuddi Tabgʻada boʻlgani kabi, toʻrtta mustahkam qurilgan suv ombori bilan oʻralgan boʻlib, ular orqali suv oʻn besh futdan yigirma fut balandlikkacha koʻtariladi, buning uchun suv oʻtkazgichi bir oz pasayib, suvni Tirgacha oʻtkazuvchanlikkaa olib kelishi mumkin. Bu suv havzalarining devorlari katta, yaxshi oʻralgan toshdan yasalgan boʻlib, qalinligi har xil. Toshlar birlashtirilib, ichki tomondan qattiq sement bilan qoplangan. Asosiy suv ombori sakkiz burchakli shaklga ega, tomonlari notekis uzunlikda. Uning diametri oltmish olti fut, yerdan yigirma besh fut balandlikda. Qoʻllab-quvvatlovchi devorlar juda qalin boʻlib, bir qismida zamonaviy taʼmirlash izlari bor. Ularning qiyaliklari shunchalik yumshoqki, buloq atrofida sakkiz fut kenglikdagi keng chegaraga chiqish qiyin emas[6]."
Manbalar
tahrirAdabiyotlar
tahrir- Conder, C.R.; Kitchener, H.H.. The Survey of Western Palestine: Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography, and Archaeology. London: Committee of the Palestine Exploration Fund, 1881.
- Conder, C.R.; Kitchener, H.H.. The Survey of Western Palestine: Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography, and Archaeology. London: Committee of the Palestine Exploration Fund, 1883. (p. 432)
- Guérin, V.. Description Géographique Historique et Archéologique de la Palestine (French). Paris: L'Imprimerie Nationale, 1880. (pp. 203-208)
- Palmer, E.H.. The Survey of Western Palestine: Arabic and English Name Lists Collected During the Survey by Lieutenants Conder and Kitchener, R. E. Transliterated and Explained by E.H. Palmer. Committee of the Palestine Exploration Fund, 1881.
- Robinson, E.; Smith, E.. Biblical Researches in Palestine, Mount Sinai and Arabia Petraea: A Journal of Travels in the year 1838. Boston: Crocker & Brewster, 1841.
- Safrai, Z. (1977). "Marginal Notes on the Rehob Inscription" (he). Zion: Historical Society of Israel 1977: 1–23.
Havolalar
tahrir- Survey of Western Palestine, Map 1: IAA, Wikimedia commons
- Ras el-Ain, in the Tyre District, Lebanon
