Sarkent tabiat bogʻi
Xato: blok «Qoʻshimcha» andoza Geokarda yoʻq.
Sarkent tabiat bogʻi | |
Joylashuvi | Laylak tumani, Botken viloyati, Qirgʻiziston |
Mamlakat | Qirgʻiziston |
Hududlar | Botken viloyatiLaylak tumani |
Yaqinidagi shahar | Isfana |
Sarkent davlat tabiat parki (qirgʻizcha: Саркент мамлекеттик жаратылыш паркы) — Qirgʻizistonning Botken viloyatining Leylek tumanidagi milliy bogʻ 2009-yil iyun oyida tashkil etilgan[1]. Bogʻning maqsadi noyob tabiiy majmualar va biologik xilma-xillikni saqlash, noyob va yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan oʻsimlik va hayvonlarni muhofaza qilish, Qirgʻiziston Respublikasining alohida muhofaza etiladigan hududlari tarmogʻini kengaytirishdan iborat. Bogʻning maydoni 39 999 gektarni tashkil qiladi[2]. Park Turkiston tizmasida, tuman markazi Isfana shahridan 42 km va viloyat markazi Botkendan 177 km uzoqlikda joylashgan[3].
Bu yerda „Qizil kitob“ga kiritilgan qoʻngʻir ayiq, qor qoplon, burgut, silovsin kabi noyob turlar yashaydi. Bogʻ Qirgʻizistonning eng chekka hududida joylashgan boʻlib, tashrif buyuruvchilarning soni oz. Mahalliy hokimiyat vakillari hududda turizmni yanada rivojlantirishga harakat qilmoqda[4]. Chunki Xoʻjandga tashrif buyuruvchilarni jalb qilish imkoniyati mavjud.
Geografiyasi
tahrir“Sarkent” Turkiston tizmalarining togʻ ekotizimida joylashgan. Botken viloyatining iqlim sharoiti koʻp jihatdan uning geografik joylashuvi va topografiyasining oʻziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi[3].
Bogʻ hududida koʻplab alp qoyalari, kichik va katta gʻorlar bor[1].
Gidrologiya
tahrirSirdaryoga quyiladigan Oq-suv daryosi va uning irmoqlari oqib oʻtadigan park hududining gidrologiyasi juda boy. Tabiat bogʻida beshta koʻl mavjud, jumladan, Oykoʻl (taxminan 3000 metr balandlikda joylashgan), Jashilkoʻl, Sutkoʻl, Boyroqkoʻl va Jashkoʻl[5].
Fauna
tahrir2009—2016-yillarda bogʻda yashovchi sutemizuvchilarni oʻrganish quyidagi turlarning mavjudligini aniqlagan[6]:
Oʻzbekcha | Lotin | Qirgʻiz |
---|---|---|
Hasharotxoʻr | Insectiviora Boudich, 1829 | Kurt-kumurska jechulor |
1. Tyan-Shan | Sorex asper (Tomas, 2014) | Tyanshan kүrөң tish chukuur |
Koʻrshapalaklar | Chiroptera (Blumenbax, 1779) | Kol kanattar |
2. Sichqon quloqli koʻrshapalak | Myotis blythii (Tomes, 1857) | Tik kulak jarganat |
3. Kulrang uzun quloqli koʻrshapalak | Plecotus austriacus (Fisher, 1829) | Daldaң kulak |
4. Sariq koʻrshapalak | Nyctalus noctule (Shreber, 1774) | Sari jarganat |
Yirtqichlar | Carnivora Boudich 1821 | Jirtkichtar |
5. Boʻri | Canis lupus (Linnaeus, 1758) | Karishkir |
6. Qizil tulki | Vulpes vulpes (Linnaeus, 1758) | Kadimki tүlkү |
7. Qoʻngʻir ayiq | Ursus arctos (Linney, 1758) | Kүrөң ayuu |
8. Ermina | Mustela erminea (Linney, 1758) | Aris kara kuyruk |
9. Sariq sassiqko‘zan | Mustela eversmanii (dars, 1827) | Ach kүsөn |
10. Tosh sansar | Martes foina (Erxleben, 1777) | Suusar |
11. Boʻrsiq | Meles meles (Linney, 1758) | Kashkulak |
12. Silovsin | Lynx lynx (Linnaeus, 1758) | Sүlөөsүn |
13. Qor qoploni | Panthera uncia (Shreber, 1775) | Ilbirs |
Juft tuyoqlilar | Artiodactyla, Ouen, 1848 | Acha tuyaktuular |
14. Toʻngʻiz | Sus scrofa (Linnaeus, 1758) | Kaman |
15. Yelik | Capreolus capreolus (Linnaeus, 1758) | Elik |
16. Sibir ibeks | Capra sibirica (Pallas, 1776) | Sibir too tekesi |
17. Arhar | Ovis ammon (Linney, 1758) | Arxar |
Kemiruvchi | Rodentiya Boudich 1821 | Kemirүүchүlөr |
18. Uzoq dumli sugʻur | Marmota kaudata (Geoffroy, 1844) | Kizil suur |
19. Hind jayrasi | Hystrix indica (Kerr, 1792) | Chүtkөr |
Lagomorfa | Lagomorpha Brandt, 1855 | Koen simaldar |
20. Tolay tovushqoni | Lepus tolay (Pallas, 1778) | Kadimki koen |
21. Katta quloqli pika | Ochotona macrotis (g Rot, 1875) | Choң kulak koen chichkan |
22. Turkiston qizil pikasi | Ochotona rutil (Severtzov, 1873) | Kizil koen chichkani |
Oʻsimlik dunyosi
tahrirSarkent tabiat bogʻining 9491 gektar maydonida archa oʻsadi. Bundan tashqari qayin, terak, tol, doʻlana, bodom singari daraxtlar, zirk va atirgul singari butalar ham uchraydi[1].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 „On establishment of the State Nature Park Sarkent.“ [Об образовании Государственного природного парка «Саркент»] (ru) (2009-yil 27-iyun).
- ↑ „Specially protected natural territories of the Kyrgyz Republic“. Department of Biodiversity Conservation and Specially Protected Natural Areas. 2022-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-yanvar.
- ↑ 3,0 3,1 „Sarkent State Nature Park“ (ru). Specially Protected Areas and Biodiversity of Kyrgyzstan. Qaraldi: 2020-yil 6-iyun.
- ↑ „Sarkent National Park | Central-asia.guide“ (en-US). Central-asia.guide. Qaraldi: 2021-yil 30-aprel.
- ↑ „Государственный природный парк «Саркент»“ (Russian). NABU, Kyrgyzstan. Qaraldi: 2021-yil 22-may.
- ↑ Samatova, A.A (2017). „Млекопитающие государственного природного парка «Саркент», проблемы их охраны“. Интерактивная наука (Russian). № 11. 24–27-bet. doi:10.21661/r-115973. Qaraldi: May 15, 2021.
{{cite magazine}}
: Unknown parameter|trans_title=
ignored (|trans-title=
suggested) (yordam)CS1 maint: unrecognized language ()