Teleminora

Teleminora – bu tayanch boʻlib, uning ustiga televivizion uzatish stantsiyasining antennalari oʻrnatiladi . Baʼzan „minora“ soʻzi ishlatiladi, lekin u jarangli va hozir bu maʼnoda ishlatilmaydi.

SSSR standart teleminorasi 3803 KM, Penza

Sankt-Peterburg teleminorasi

Televizion va eshittirish signallarini ishonchli qabul qilish zonasi teleminoradagi uzatish antennalarining balandligiga bogʻliq, shuning uchun ular iloji boricha balandroq qurilgan va yerning eng yuqori nuqtalariga joylashtirilgan. Shuningdek, zona transmitterlarning kuchiga bogʻliq boʻladi, shuning uchun katta televizion markazlar katta miqdorda elektr energiyasini isteʼmol qiladi. Transmissiya kabellarining (oziqlantiruvchi) katta sigʻimi, shuningdek, balandligi va oʻziga xos dizayni tufayli oʻchirish juda qiyin boʻlgan yongʻinlar ehtimolini oshirib yuboradi.

Teleminoralar odatda yerdagi eng baland inshootlar boʻlgani uchun ular koʻpincha kuzatuv maydonchalari bilan jihozlangan boʻladi.

Dunyodagi birinchi temir-beton teleminora 1956-yilda Shtutgartda qurilgan boʻlib, Shtutgart teleminorasi butun dunyo boʻylab ushbu turdagi koʻplab minoralarning prototipiga aylanadi. Televizion paydo boʻlgunga qadar „televidenie minoralari“ dushmanni yoki maʼlum bir hududni (qoʻriqlash minoralari, kuzatuv minoralari), baʼzan mayoqlarni kuzatish uchun ham minoralar deb atalgan.

Dunyodagi eng baland teleminora Tokio osmon daraxti (634 m, 2008-2011), Rossiyadagi eng balandi Ostankino teleminorasi(540 m, 1967). Katta teleminoralar oʻrnatilgan shaharlarning timsollaridan biri boʻlib, koʻplab sayyohlarni oʻziga tortgan holda jalb qiladi.

Sunʼiy yoʻldoshni eshittirish va kabel televideniesi uchun individual qabul qiluvchilarning rivojlanishi bilan teleminoralarning amaliy ahamiyati sezilarli darajada kamaygan.

Televizorni qabul qilish zonasi

Toshkent teleminorasi

Tele signalni ishonchli qabul qilishning nazariy zonasi yaʼni (shuningdek, VHF radiostansiyasi, VHF CCIR va VHF OIRT signali) qabul qiluvchi antennani oʻrnatish nuqtasidan uzatuvchi antennaning koʻrish chizigʻi masofasi bilan belgilab berilishi bilan koʻrishimiz mumkin.

Ultraqisqa toʻlqinlar bilan yorugʻlik kabi, toʻgʻri chiziqli tarqaladi, qisqa toʻlqinlardan farqli oʻlaroq, er yuzasida egilmaydi va ionosfera tomonidan aks ettirilmaydi.

Birinchi taxmin sifatida, Yerning radiusi taxminan 6370 kilometr boʻlgan sharsimon ekanligini hisobga olsak, koʻrish chizigʻiga mos keladigan maksimal masofani aniqlash uchun ushbu formulani olish mumkin:

$D=3,57({\sqrt {H}}+{\sqrt {h}})$, qayerda</br> $D$ – koʻrish chizigʻining maksimal masofasi, yaʼni km;</br> $H$ – uzatuvchi antennaning balandligi esa m;</br> $h$ – qabul qiluvchi antennaning balandligi, m.

Ushbu formulada yer relyefi hisobga olinmaydi, antennalar sayyoramizning mukammal tekis yuzasiga oʻrnatilgan deb taxmin qilinadi xolos.

Aytaylik, uzatuvchi antenna 200 metr balandlikda, qabul qiluvchi antenna esa 10 metr balandlikda. Keyin televizorni qabul qilish masofadan nazariy jihatdan mumkin:

$D=3,57({\sqrt {2}}00+{\sqrt {1}}0)=3,57(14,14+3,16)=61,76$ kilometr.

Aytaylik, takrorlagichning uzatuvchi antennalari 50 metr balandlikda, qabul qiluvchi antenna esa qishloq uyining tomida (6 metr), keyin esa

$D=3,57({\sqrt {5}}0+{\sqrt {6}})=3,57(7,07+2,44)=33,95$ kilometr.

Shu bilan birga, diffraktsiya va sinishi hodisalari hali ham sodir boʻlishini unutmasligimiz kerak, shu jumladan VHF radio toʻlqinlari uchun (qabul qiluvchi antenna hali ham radio signalini qabul qilish mumkin boʻlgan penumbra zonasiga tushadi), elektromagnit maydonning kuchi esa uzatuvchi antennadan masofa ortishi bilan kamayadi, atmosferada va koaksiyal antenna kabelida radio signalining susayishi ham mavjud boʻlib, qabul qiluvchi antenna kichik daromadga ega boʻlishi mumkin va boshqa salbiy omillari mavjud.

Yana qarang

• Eng baland teleminoralar roʻyxati
• Rossiyadagi eng baland teleminoralar va radio ustunlar roʻyxati

Havolalar

• Rossiya teleminoralari tarixidan
• Birinchi mahalliy teleminora haqida