Turkiston (shahar)
Turkiston (qozoqcha: Түркістан) — Qozogʻiston Respublikasi Janubiy Qozogʻiston viloyatidagi shahar. Sirdaryoning oʻrta oqimida. Temir yoʻl stansiyasi. Aholisi 150,595 kishi (2013). Shaharda 46 millat vakillari yashashadi. Shahar tarkibiga 12 qishloq va 5 mirkarayon kiradi.
Turkiston qoz. Түркістан | |
|---|---|
| shahar | |
 | |
| 43°18′00″N 68°14′37″E / 43.30000°N 68.24361°E G OKoordinatalari: 43°18′00″N 68°14′37″E / 43.30000°N 68.24361°E G O | |
| Mamlakat | Qozogʻiston |
| shahar | Janubiy Qozog'iston viloyati |
| Hukumat | |
| • Akim | Ashirbekov Baqitjan Aydarxanovich |
| Avvalgi nomlari | Shavgar, Yassi |
| Qachondan beri shahar | 500 |
| Aholisi (2012) |
150,595[1] |
| Milliy tarkib |
qozoqlar 52,5 % oʻzbeklar 45,2 % boshqalar 2,3%[2] |
| Vaqt mintaqasi | UTC+6 |
| Telefon kodi | +7 72533[3] |
| Pochta indeks(lar)i | 161200—161205[4] |
| Avtomobil kodi | X, 13 |
|
| |
AholisiTahrirlash
1999-yilgacha shahar aholisi oʻzgarishi quyidagicha[5]:
1979-yil — 65,443
1989-yil — 77,692
1999-yil — 85,613
2009-yilgacha shahar aholisi oʻzgarishi quyidagicha[6]:
1999-yil — 102 505
2009-yil — 142 899
Turkiston aholisi 2013-yilgi statistika boʻyicha 246,521 kishini tashkil qildi, shulardan shahar aholisi — 62,4 %, qishloq aholisi − 37,6 %[7].
GeografiyasiTahrirlash
Turkiston shahri Janubiy Qozogʻiston viloyatining markazi sanaladigan Chimkent shahridan 170 km. uzoqlikda joylashgan. Shaharning sharqiy tomoni Otirar tumani, shimol tomoni Kentov shahri va Sozaq tumani, gʻarb tomonidan Qizilo'rda viloyatining Yangiqoʻrgʻon tumani bilan chegaradosh.
TarixiTahrirlash
.jpg)
Turkiston qadimgi shahar. Muhim hunarmandchilik va savdo markazlaridan biri. Arab geograflari asarlarida keltirilgan maʼlumotlarga koʻra, 4—10-asrlarda Turkiston oʻrnida Shavgar (Shovajar) shahar mavjud boʻlgan. 12—16-asrlarda esa Yassi deb atalgan. Sharafuddin Ali Yazdiyning "Zafarnoma"sida Turkiston qishloq (qarʼyat) tarzida berilgan. "Turkiston" nomi 16-asrdan maʼlum. Oʻsha davrda shahar Hazrati Turkiston nomi bilan ham mashhur boʻlgan. XVI—XVII asrlarda Qozoq xonligining poytaxti boʻlgan. Turkiston shahrida Abilayxon, Abulxayrxon, Ishimxon va boshqa qozoq xonlarining maqbaralari joylashgan. Qozoq xonligi Xitoy va Jungʻor xonliklari bilan urushi paytida Amir Umarxon Turkistonni Qoʻqon xonligi tarkibiga kiritgan. 1864-yilda Rossiya bosib olgan (Chimkent uyezdidagi shahar, 1867-yildan Sirdaryo viloyatidagi shahar).
SanoatiTahrirlash
Turkistonda temirchilik presslash jihozlari, "Sana", "Texosnastka" sanoat korxonalari, paxta tozalash, qurilish materiallari, chorva mollariga beriladigan antibiotiklar zavodlari bor.
Ijtimoiy sohaTahrirlash
Turkistonda 4 universitet, 72 umumiy taʼlim maktabi va kollejlar faoliyat koʻrsatadi. Shaharda Amir Temur qurdirgan Yassaviy maqbarasi majmuasi (14-asr oxiri) saqlanib qolgan. 2000-yil oktabrda Turkistonning 1500 yillik yubileyi nishonlandi.
ManbalarTahrirlash
- ↑ Численность населения РК по областям, городам и районам Республики Казахстан на 1 июля 2013 года, 2013-11-15da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2021-03-06
- ↑ Информация о городе Туркестан на официальном сайте Южно-Казахстанской области, 2014-12-05da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2013-11-19
- ↑ „Janubiy Qozogʻiston viloyatining telefon kodlari“. 16-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 19-noyabr 2013-yil.
- ↑ „Почтовые индексы Казахстана“. 22-sentabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 19-noyabr 2013-yil.
- ↑ Перепись населения РК 1999 года. Численность и размещение населения в Республике Казахстан (том 1), 2012-06-17da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2013-11-19
- ↑ Перепись населения РК 2009 года. Численность и размещение населения в Республике Казахстан (том 1), 2011-11-13da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2021-03-05
- ↑ Административно-территориальные единицы Южно-Казахстанской области на 1 января 2011 года[sayt ishlamaydi]
HavolalarTahrirlash
- Город Туркестан на сайте unesco.kz
- Город Туркестан
- Туркестан на сайте «Наш Казахстан» (rus.)
- История города Ясы-Туркестан
- Из истории города Туркестан: штрихи к историческому портрету.
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |