Vikipediya

Abdulla Shahiyev

Abdulla Fayzurahmonovich Shahiyev (tatarcha: Абдулла Шаһиев; 23-fevral 1907-yil Uralsk — 4-may 1993-yil Agidel Boshqirdiston) — sovet harbiy xizmatchisi, Buyuk Vatan urushi qatnashchisi, Sovet Ittifoqi Qahramoni (1944-yil va 1959—1992-yillarda qayta tiklangan).

Abdulla Fayzurahmonovich Shahiyev
Tavalludi 23-fevral 1907-yil
Uralsk, Rossiya imperiyasi
Vafoti 4-may 1993-yil
Agidel, Boshqirdiston, Rossiya
Unvoni gvardiya kichik leytenanti gvardiya kichik leytenanti
Jang/urush Ikkinchi jahon urushi
Mukofotlari "Stalingrad mudofaasi uchun" medali "1941-1945-yillardagi Ulug' Vatan urushidagi g'alabaning qirq yilligi" yubiley medali

Tarjimai holi tahrir

Abdulla Shahiyev 1907-yil 23-fevralda hozirgi Qozogʻiston Respublikasi Gʻarbiy Qozogʻiston viloyatining maʼmuriy markazi boʻlgan Ural viloyati Ural tumani Uralsk shahrida dehqon oilasida dunyoga kelgan. U tatar oilasiga mansub. Uning ota-onasi Uralskka Qozon viloyatidan koʻchib kelishgan. Otasi Qizil Armiya safida jang qilgan va fuqarolar urushi paytida halok bo‘lgan. Abdullani jambeytalik amakisi Faxri Shahiyev tarbiyalagan, u Uralsk koʻchasidan Trudovaya 52-sonli (hozirgi Frunze koʻchasi 56-uy) uyni sotib olgan. Abdulla uchinchi sinfni bitirgach, qassob bo‘lib ishladi. 1929—1931-yillarda Qizil Armiya safida xizmat qilgan.

Harbiy xizmatdan boʻshagandan soʻng u oilasi bilan Tojikiston SSRning Koʻlob shahriga koʻchib oʻtdi. 1935—1940-yillarda oʻzgaruvchan qoʻshinlarning Uralsk otliq polkida, 1940-yildan Tojikistonda xizmat qilgan.

Urushdan oldin oila Turkmaniston SSR, Chordjou viloyati, Charshanginskiy tumani, Tashrabot qishlogʻiga koʻchib kelgan. 1941-yildan KPSS(b) saflarida boʻldi. 1941-yil sentyabr oyida u yana Qizil Armiya safiga chaqirilib, 4-otliqlar korpusining 61-otliq diviziyasi 213-otliq polki tarkibida jang qildi. Abdulla Shahiyev Stalingrad jangi qatnashchisi boʻlgan. SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1944-yil 15-yanvardagi „Qizil Armiya generallari, ofitserlari, serjantlari va oddiy askarlariga Sovet Ittifoqi Qahramoni unvonini berish toʻgʻrisida“gi farmoni „nemis bosqinchilariga qarshi frontida qoʻmondonlikning jangovar topshiriqlarini namunali bajarganligi shu bilan birga gvardiya jasorati va qahramonligini koʻsatganligi uchun“ serjant Shahiyev Abdulla Lenin ordeni „Oltin Yulduz“ medali va Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni bilan mukofotlandi.

1944-yilning yozida u Qizil Bayroq otliq askarlar maktabiga oʻqishga yuborildi. Birinchi otliq armiya Qoʻrgʻon viloyatining Shadrinsk shahriga keldi, shundan keyin u kichik leytenant unvonini oldi.

Xizmatdan boʻshagandan keyin u Tashrabot qishloqgʻiga oilasining yoniga qaytdi. 1952-yilda Chordju viloyatining Chorshagansk tumani Muqri stansiyasidagi oltingugurt konining ORS markaziy omboriga boshliq etib tayinlanadi. 4 yil davomida omborda hech qanday tekshiruv oʻtkazilmagan. Shahiyevning oʻzi 179,4 ming rubl miqdoridagi kamchilikni aniqlagan va bunda uning o'zi aybdor deb topildi. 1956-yil 21-avgustda uning mol-mulki musodara qilingan holda 12 yilga ozodlikdan mahrum etildi. Lekin u bu ayblovni tan olmadi. Abdulla Shahiyev bunga sobiq raykom kotibi Ammanov qarindoshlarining qasosi, deb bildi. SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1959-yil 2-yanvardagi farmoniga koʻra Abdulla Shahiyev o‘zi ishlagan omborxonada o‘g‘irlik sodir etgani uchun Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni va qolgan barcha mukofotlari olib qoʻyilgan.

Jazoni o‘tab bo‘lgach, O‘zbekiston SSR Zarafshon shahrida yashagan. 1976-yil 11-iyulda Zarafshon shahar xalq sudi undan hukmni olib tashladi. Keyinchalik Qozogʻiston SSR Jambul viloyati Chu shahrida yashagan. 1984-yilda Shahiyevlar RSFSRga koʻchib oʻtdilar, ular Milniki qishlogʻida, keyin Udmurt ASSR Sarapul tumani Sigayevo qishlogʻida yashadilar.

1986-yil boshida ular Boshqird Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi, Krasnokamskiy tumani, Novokabanovo qishlogʻiga koʻchib oʻtishdi, uning yonidagi Agidel shahrida qizi yashagan. Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 1992-yil 3-apreldagi Farmoni bilan Abdulla Fayzurahmonovich Shahiyevga Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni, orden va medallarini olish huquqi tiklandi. 1992-yildan Abdulla Shahiyev Agidel shahrida yashagan. 1992-yil oktyabr oyida uning olib qoʻyilgan mukofotlar va hujjatlari rasman topshirildi. Abdulla Fayzurahmonovich Shahiyev 1993-yil 4-mayda Boshqirdiston Respublikasi Agidel shahrida vafot etdi. U Boshqirdiston Respublikasi Krasnokamsk tumani Novokabanovskiy qishloq kengashining Novokabanovo qishlogʻi qabristoniga dafn etilgan.

Mukofotlari tahrir

1959-yil 2-yanvarda u barcha mukofotlardan mahrum qilingan edi. 1992-yil 3-aprelda mukofotlarga boʻlgan huquq yana qayta tiklandi.

Xotirasi tahrir

  • Udmurt Respublikasining Sigayevo qishlogʻida, Qahramon yashagan uyda yodgorlik lavhasi ochilgan.
  • Boshqirdiston Respublikasining Agidel shahridagi yodgorlik lavhasi, Mira koʻchasi, 12-uy 2018-yil 15-dekabrda ochilgan. Yodgorlikni ochish huquqi Abdulla Fayzurahmonovichning kenja o‘g‘li – Komil Abdullayevichga berildi[1].
  • Boshqirdiston Respublikasining Agidel shahri fuqarolik mudofaasi boshqarmasi arxiv boʻlimida 2015-yil[2] „Hayot uchun“ arxiv hujjatlari koʻrgazmasi boʻlib oʻtdi.

Oilasi tahrir

1926-yilda amakisi uni 14 yoshli Zinnat Gabdrahmonovna Fattoxovaga uylantirgan[3].

Manbalar tahrir

  1. ↑ В память о человеке со сложной судьбой.
  2. ↑ В архивном отделе администрации ГО г. Агидель Республики Башкортостан открылась выставка архивных документов «Ради жизни».
  3. ↑ Любовь УДАЛОВА. Абдулла ШАГИЕВ — Герой Союза, сын Приуралья.

Adabiyotlar tahrir

  • Ахмадиев Т. Х. Башкирская гвардейская кавалерийская. Уфа, 1999.
  • Герои Советского Союза — туркменистанцы. Ашхабад. 1950.
  • Кавалеры ордена Славы трёх степеней: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии Д. С. Сухоруков. — М.: Воениздат, 2000. — 703 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-203-01883-9.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdulla_Shahiyev&oldid=3806720" dan olindi