Abdulloh ibn al-Muborak (118/726-797 hijriy/milodiy; arabcha: عبد الله بن المبارك)[1] Hishom ibn Abdulmalik davrida tugʻilgan. Abdulloh ibn Muborak oʻzining xotirasi va ilmga boʻlgan gʻayrati, hadis (muhaddis) toʻplashi va zohidligi bilan mashhur boʻlgan ilk taqvodor musulmon edi[2]. U amir al-moʻminin fi al-hadis unvoniga sazovor boʻlgan. Uning otasi Muborak Xurosonlik boʻlib, Hamadxon shahridagi Bani Xonala qabilasidan boʻlgan arab savdogarining mijozi (mavoli) boʻlgan, onasi esa xorazmlik ekani aytiladi[3]. Muborak keyinroq savdogarning qizi Hindga uylandi[3]. Aytishlaricha, Abdulloh ibn Muborak oʻz shahri Marvni tark etib, Hamadxonda yashab, Bagʻdodga tez-tez tashrif buyurgan hamda maʼzuralar qilgan[2]. Imom Ahmad Abdulloh ibn Muborak haqida quyidagicha fikr bildirgan: „ Ilm talab qilish uchun safarga undan ko‘ra ishtiyoqmandroq odam yo‘q“. Ustozlari orasida Sufyon Savriy va Abu Hanifa boʻlgan[4]. U „Kitob al-jihod“ nomli ilk musulmonlarning urush haqidagi hadis va so‘zlaridan iborat to‘plam va „Kitob az-zuhd va ar-raqo‘iq“ nomli zohidlik haqida kitob yozgan. U, shuningdek, Tarsus va al-Masisa chegaralarida islom chegaralarini himoya qilish bilan mashhur boʻlgan (qarang. Rabot) va keyinchalik Horun ar-Rashid davrida 797-yilda Furot yaqinidagi Xitda vafot etgan[4][5].

Abdullah Ibn al-Mubarak
arabcha: عبد الله بن المبارك
Unvoni Amir al-moʻminin fi al-hadis
Shaxsiy maʼlumotlar
Tavalludi 726
Vafoti 797 (yoshi 70–71)
Dini Islom
Era Islom oltin davri
Hudud Xalifalik
Mazhab Sunniy
Yurisprudensiya Hanafiy

Ishlari tahrir

Samarali ijod qilgan yozuvchi sifatida taʼriflangan[6] Abdulloh ibn al-Muborakning asarlari, asosan, yoʻqolgan boʻlib, ularga quyidagilar kiradi:

  • Kitob al-Arbaʼin — آﺘبﺎ اﻷرﺑﻌﻴﻦ
  • Kitob al-jihod — آﺘبﺎ اﻟﺠﻬدﺎ
  • Kitob al-Isti’don — آﺘبﺎ اﻻﺳﺘﺌﺬنا
  • Kitob al-Birr va as-Silah — آﺘبﺎ اﻟﺮﺒ واﻟﺼﺔﻠ (Taqvo, odob va rishtalarni saqlashning fazilatlari haqida kitob)
  • Kitob at-Tarix — آﺘبﺎ اﻟﺘﺎرﻳﺦ (Tarix kitobi)
  • Kitob al-Daqoʻiq fi ar-Raqoʻiq — آﺘبﺎ اﻟﺮﻗﺎﺋﻖ ﻲﻓ اﻟﺮﻗﺎﺋﻖ (Yurakni yumshatuvchi kitoblar)
  • „Kitob Riqaʼ al-Fatova“ — آﺘبﺎ رﻗعﺎ اﻟﻔﺘﺎوى (Islomiy hukmlar kitobi)
  • Kitob az-Zuhd va ar-Raqoʻiq — آﺘبﺎ اﻟﺰهﺪ واﻟﺮﻗﺎﻖﺋ
  • Kitob al-Sunan fil-Fiqh -آﺘبﺎ اﻟﺴﻨﻦ ﻲﻓ اﻟﻔﻘﻪ
  • Kitob al-Musnad — آﺘبﺎ اﻟﻤﺴﺪﻨ
  • Kitob Tafsir al-Qur’on — آﺘبﺎ تفسير القرآن

Manbalar tahrir

  1. Ibn Hajr, Tahdhib al-Tahdhib (5/386). 
  2. 2,0 2,1 Abu Nu'aym. Ḥilyat al-Awliyā’ — v. 11 p. 389 bet. 
  3. 3,0 3,1 Abu Nu'aym. Ḥilyat al-Awliyā’ — v. 11 p. 390 bet. 
  4. 4,0 4,1 Robson, J. Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Brill — Ibn al- Mubārak bet. 
  5. SALEM, FERYAL E.. ‘ABD ALLĀH B. AL-MUBĀRAK BETWEEN ḤADĪTH, JIHĀD, AND ZUHD: AN EXPRESSION OF EARLY SUNNI IDENTITY IN THE FORMATIVE PERIOD. University of Chicago: Dissertation, 2013. 
  6. Alexander Knysh, Islamic Mysticism: A Short History, BRILL (2015), p. 21