Ahmadshoh durroniy (taxminan 1721 — 1773) — afgʻon davlat arbobi va sarkarda, mustaqil afgʻon davlati asos-chisi, shoir. Afgʻonlarning durroniy qabilasining sadozay urugʻidan. 1738 y. Eron shohi Nodirshoh Afshar xizma-tiga kirgan. 1747 y. Nodirshoh vafot etgach, A. D. Eron armiyasidagi afgʻon qoʻshinlarini Afgʻonistonga olib ket-gan. 1747 y. Afganistan shohi deb e’lon qilingan. Oʻz hukmronligi ostiga barcha afgʻon qabilalari hamda xonlariii bir-lashtirib, ularni turli sovgʻalar, yerlar, mansablar bilan oʻziga tarafdor qilib olgan. Hindiston, Eron va Jan. Tur-kistonga qator harbiy yurishlar uyush-tirib, Panjob (174851), Kashmir (1752), Sirxind va Sind (1757), Balu-jiston (1750), Seyiston (1754), Xuro-son (1754) va Balxni (1752) bosib olgan. 1761 y. Panipat jangida marathalarni tor-mor keltirgan. Umrining soʻnggi dav-rida sikhlar bilan uncha muvaffaqiyatli boʻlmagan urushlar olib borgan.A. D. 17- a. afgon she’riyatining da-vomchisi sifatida pashtu tilida lirik she’rlar yaratgan. 1940 y. Kobulda A. D.ning 3000 baytdan iborat devoni nashr etildi. A. D. devonining koʻlyozmalaridan biri Oʻzbekiston FA Sharqshunoslik institutida saqlanadi.

Portrait of Ahmad Shah Durrani.jpg

AdabiyotlarTahrirlash

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil