Burchmulla
Burchmulla (Burchmullo[1], Boʻrchmulla[2] kabi shakllari ham uchraydi)— Oʻzbekiston Respublikasi Toshkent viloyati Boʻstonliq tumaniga qarashli qishloq[3]. Toshkent shahridan taxminan 100 km masofada, Chorboq suv omborining janubi-sharqiy qismida, Koʻksuv tizmasining gʻarbiy uchida, Chatqol va Koʻksuv daryolari oraligʻida, dengiz sathidan 960 m balandlikda, Koʻksuv daryosining ogʻziga yaqin joyda joylashgan. Tuman markazi Gʻazalkentdan 57 km uzoqda.
Burchmulla | |
|---|---|
| Qishloq | |
 | |
| 41°35′58″N 70°06′05″E / 41.59944°N 70.10139°E G OKoordinatalari: 41°35′58″N 70°06′05″E / 41.59944°N 70.10139°E G O | |
| Mamlakat | Oʻzbekiston |
| viloyat | Toshkent viloyati |
| tuman | Boʻstonliq tumani |
| Markazi balandligi | 960 m |
| Aholisi (2005) |
4 000 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+5 |
| Avtomobil kodi | 10 |
Toshkent va Burchmullani Chatqol daryosi ustidagi koʻprikdan oʻtuvchi asfalt yoʻl bogʻlaydi. Toshkentdan Burchmullaga ikki yoʻl bilan borish mumkin: Chorboq suv ombori toʻgʻoni orqali yoki Boʻr dovoni orqali (ilgari Toshkent-Burchmulla avtomobil yoʻlining bir qismi boʻlgan asfaltlangan yoʻl qurilishida qisman buzib tashlangan, Katta Chimyon togʻi) – Chimyon orqali. U yerga Chorvoq shaharchasidan Chorboq suv ombori atrofidan oʻtuvchi yoʻl boʻylab Sijjak, Nanay va Bog‘iston qishloqlari orqali ham borish mumkin.
Qishloq yaqinidan Burchmulla xazinasi topilgan.
Tarixiy va mahalliy kuzatuv maʼlumotlari tahrir
Qishloq oʻzining zamonaviy koʻrinishida nisbatan yaqinda, Chatqol va Koʻksuv daryolari qirgʻoqlaridan Chorboq suv omborining toshqin zonasida boʻlgan qadimiy aholi punktlari aholisini koʻchirish paytida shakllangan[4]. Qishloq nomi 10-asrda „Hudud ul-Olam“ asarida „Ardlonkas“ shaklida qayd etilgan[5]. Hududdan topilgan arxeologik materiallar 11—12-asrlarga oid.
Burchmullada 4 mingdan ortiq kishi istiqomat qiladi (2005-yil maʼlumotlariga koʻra). Aksariyat oilalar oʻz uylarida bogʻ uchastkalari bilan yashaydilar. Qishloqdagi deyarli barcha uylarda elektr energiyasi barqaror taʼminlangan. Qishloqda suv bor, lekin suv tarmogʻi juda eskirgan, koʻpchilik aholi ichimlik suvini yaxshiroq boʻlgan Koʻksuv daryosidan oladi.
Qishloqda (2005-yil holatiga koʻra) boshlangʻich va oʻrta maktab va bolalar bogʻchasi mavjud. Qishloq vrachlik punkti, veterinariya punkti, dorixona ham bor. Bir nechta temirchilik ustaxonalari, mashinasozlik ustaxonalari va garajlar mavjud.
Qishloq aholisi shaxsiy tomorqasida sigir, qoʻy-echki, parranda boqadi. Baʼzi aholi ot va eshaklarni tashish uchun ham saqlashadi.
Burchmulla hududida bir qancha sanatoriy va dam olish uylari mavjud. Hudud – uyushmagan sayyohlar guruhlari va oddiygina Toshkent viloyati va Toshkent shahri aholisining sevimli dam olish maskani. Biroq, Koʻksuv va Paltau boʻylab koʻp kunlik sayohatlar chegara hududiga tashrif buyurish uchun ruxsat olish zarurati tufayli qiyin. Chorvoq sohilida dam olish uchun eng qulay mavsum iyuldan avgustgacha, otda sayr qilish va piyoda yurish uchun esa – aprel oyining oxiri va sentyabr oyining oxiri – oktyabr oyining boshi.
Burchmullada togʻli tojiklarning anʼana va udumlari saqlanib qolgan. „Mohi tobon“ folklor guruhi mavjud. „Ashtak-pashtak“, yongʻoqli asal va „Urosh“, ziravorlar qoʻshilgan qatiq kabi taomlar mahalliy aholining oʻziga xos taomlari hisoblanadi.
Iqlimi tahrir
Bu hududdagi iqlim odamlar yashashi uchun qulaydir. Qishloqni oʻrab turgan Chatqol, Piskom va Koʻksuv tizmalari, Chorboq suv omborining yaqinligi tufayli yozning eng issiq kunlarida ham havo harorati +30 °C dan oshmaydi. Biroq, qishda havo harorati −20 ° C gacha tushishi mumkin. Yogʻingarchilik (yomgʻir) asosan bahor va kuzda tushadi. Qishda atrofdagi togʻlarga odatda qor yogʻadi.
Joylashuvi va transporti tahrir
Burchmulla qishlogʻi Toshkentdan avtomobil yoʻlida 125 km uzoqlikda joylashgan. Ilgari Gʻazalkentdan Chorboq suv ombori havzasidagi qishloqlarga muntazam avtobus qatnagan. Hozirda qishloq bilan aloqa yoʻnalishsiz taksilar va shaxsiy avtomobil transporti orqali amalga oshiriladi. Eng yaqin Xoʻjakent temir yoʻl vokzali Chorvoq shaharchasi yaqinida joylashgan.
Faktlar tahrir
- 1980-yilda Sergey Nikitin Dmitriy Saxarovning sheʼri asosida mashhur[6][7][8] „Бричмулла“[9][10] („Брич-Мулла“, „Бричмула“, „Золотая Бричмула“) qoʻshigʻini taqdim qildi. Qishloq klubida qoʻshiqni yaratuvchilarga bagʻishlangan xona mavjud va Sergey Nikitin va Dmitriy Suxarev qishloqning faxriy fuqarolari hisoblanadi[7][11].
Yana qarang tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ „Ўзбекистон Республикаси Маъмурий-ҳудудий тузилмаларни (объектларни) белгилаш тизими идоравий статистик таснифлагичи“ (uz, ru). Davlat Statistika qo'mitasi (2020-yil iyul).
- ↑ O‘ZBEKISTON JOY NOMLARINING IZOHLI LUG‘ATI, 1-nashr, Toshkent: Donishmand ziyosi, 2022 — 83 - bet. ISBN 978-9943-7673-7-9. 20-noyabr 2023-yilda qaraldi.
- ↑ "Brichmulla", 2016-08-18da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2016-06-26
- ↑ Qadimgi aholi punktlari bizning eramizning birinchi asrlaridan maʼlum boʻlgan qadimgi shahar-davlatlar Mingoʻrik birlashmasi tarkibiga kirgan.[1]
- ↑ Omonullo Boʻriyev (tarjimon). H̜udud ul-olam: movarounnah̜r tavsifi. Toshkent: Oʻzbekiston nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2008 — 32 bet. ISBN 9789943011076. 20-noyabr 2023-yilda qaraldi.
- ↑ Ирина Ильина. „Возвращение золотой Бричмуллы. Авторы знаменитой песни выступят с концертом в Узбекистане“. ИА Фергана (2007-yil 25-avgust). 2019-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 13-dekabr.
- ↑ 7,0 7,1 Татьяна Ёгина. „История одной песни. Программа Татьяны Ёгиной“ (deadlink). Realrocks. 2019-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 13-dekabr.
- ↑ Санджар Янышев. „Дмитрий Сухарев: «Бричмулла теперь знаменитее, чем Ташкент»“. ИА Фергана (2016-yil 22-avgust). 2019-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 13-dekabr.
- ↑ „Брич мулла (Д.Сухарев, С.Никитин)“. Песни нашего века. РТР. 2019-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 13-dekabr.
- ↑ Kakaya ona, Brichmulla? v peredache Yuriya Senkevicha „Klub puteshestvennikov“, 1987
- ↑ Ирина Ильина. „Диалог под чинарой“. «Московская правда» (2008-yil 7-fevral). 2019-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 13-dekabr.