Fyodor Nikolayevich Yurchixin
Tavalludi 3-yanvar 1959-yil (1959-01-03) (65 yosh)
Batumi, Adjar ASSR, Gruziya SSR, SSSR
Fuqaroligi Rossiya
Kasbi Kosmonavt
Millati Rus
Mukofotlari
Kosmik karyera
Hozirgi kasb
Mexanik injener
Kosmosdagi vaqt
672 kun 20 soat 38 daqiqa
Jami EVAs
9
Jami EVA vaqti
59 soat 28 daqiqa[1]
Missiyalar STS-112, Soyuz TMA-10 (Expedition 15), Soyuz TMA-19 (Expedition 24/25), Soyuz TMA-09M (Expedition 36/37), Soyuz MS-04 (Expedition 51/52)
Missiya belgisi

Fyodor Nikolayevich Yurchixin (ruscha: Фёдор Николаевич Юрчихин, Greek: Θεόδωρος Γιουρτσίχιν του Νικόλαου; 1959-yil 3-yanvarda tugʻilgan) asli yunon boʻlgan rossiyalik kosmonavt, muhandis va “RSC Energia” sinov uchuvchisi boʻlib, u beshta kosmik parvozni amalga oshirgan. Uning birinchi kosmik parvozi STS-112 kosmik kemasining 10 kunlik missiyasi edi. Uning ikkinchisi Xalqaro kosmik stansiyada (XKS) 15-ekspeditsiya uchun parvoz muhandisi sifatida uzoq vaqt qolish edi. Ushbu missiya uchun u "Soyuz TMA-10" kosmik kemasida uchirildi. U 24/25 Ekspeditsiyasining ekipaj a'zosi sifatida XKS bortida yana ikkita uzoq muddatli sayohatni amalga oshirdi. Ushbu missiya uchun u "Soyuz TMA-19" kosmik kemasi bilan uchirilgan va 2010-yil noyabr oyida "Soyuz TMA-19" kosmik kemasi bilan qayta qoʻngan. U "Soyuz TMA-09M" bortidagi toʻrtinchi missiyasi uchun "Soyuz" komandiri, 36-ekspeditsiyada bort muhandisi va 37-ekspeditsiyada ISS qoʻmondoni lavozimlarida ishlagan. 2017-yil aprel oyida Yurchixin oʻzining faoliyatidagi beshinchi kosmik parvozi uchun "Soyuz MS-04" bortida uchdi. U qoʻmondon boʻlgan 51 va 52-ekspeditsiyaning bir qismi sifatida XKS uchun olti oylik missiyani amalga oshirdi.

Shaxsiy hayoti va oilasi tahrir

Yurchixin 1959-yil 3-yanvarda Gruziya SSR tarkibidagi Adjar ASSRning Batumi shahrida (hozirgi Gruziya avtonom respublikasi) pontik yunon oilasida tugʻilgan.[2] Ota-onasi Nikolay Fyodorovich Yurchixin va Mikrula Sofoklevna Yurchixina (hozirgi Gretsiya, Sinbodo shahrida tugʻilgan). Yurchixin Larisa Anatolievna Yurchixinaga uylangan (Shchyolkovoda tugʻilgan) va ikki qizi bor. Uning sevimli mashgʻulotlariga markalar va kosmik logotiplarni yigʻish, sport, kosmonavtika tarixi va koinotni targʻib qilish kiradi. Shuningdek, u tarix, ilmiy fantastika va klassikalarni oʻqishni yaxshi koʻradi.

Ta'lim tahrir

1976-yilda Batumidagi oʻrta maktabni tugatgach, Sergey Orjonikidze nomidagi Moskva aviatsiya institutiga oʻqishga kirdi. U 1983-yilda oʻqishni tugatgan va kosmosdagi transport vositalariga ixtisoslashgan muhandis-mexanik malakasiga ega. 2001-yilda Rossiya Prezidenti huzuridagi Xalq xoʻjaligi va davlat boshqaruvi akademiyasini (RANEPA) fan nomzodi ilmiy darajasi bilan tamomlagan.

Mukofotlar tahrir

Yurchixin Rossiya Federatsiyasi Qahramoni medali, "Doʻstlik" ordeni (2003), Feniks ordeni (Gretsiya),[3] NASA kosmik parvoz medali (2003), Rossiya Federatsiyasi sinov-kosmonavti (2003) medali, Kosmonavtika federatsiyasining medallari va unvonlari bilan taqdirlangan.

Yurchixin Sochi-2014 qishki Olimpiya oʻyinlarining ochilish marosimida Rossiya bayrogʻini koʻtarish uchun tanlangan besh kosmonavtdan biri edi.[4]

Tajriba tahrir

S.Orjonikidze nomidagi Moskva aviatsiya institutini tamomlagan Yurchixin 1983-yil sentabridan 1997-yil avgustigacha Rossiyaning “Energiya” kosmik korporatsiyasida ishlagan. U Rossiya Missiyalarni Boshqarish Markazida nazoratchi boʻlib ishlay boshladi. Bu yerda muhandis, katta muhandis va yetakchi muhandis lavozimlarida ishladi. Oxir-oqibat Shuttle-Mir va NASA-Mir dasturlari uchun yetakchi muhandisga aylandi.[5]

Roskosmos faoliyati tahrir

 
Fyodor Yurchixin ISSga STS-112 missiyasi paytida Quest havo blokida.

1997-yil avgust oyida u RSC Energia kosmonavtlar otryadiga kosmonavt-nomzod sifatida qabul qilindi. 1998-yil yanvaridan 1999-yil noyabrigacha asosiy tayyorgarlik kursini tamomlagan. 1999-yil noyabr oyida u sinov kosmonavti sifatida malaka oshirdi. 2000-yil yanvar oyida u Xalqaro kosmik stansiya (XKS) dasturi uchun sinov-kosmonavtlar guruhida mashgʻulotlarni boshladi.

STS-112 tahrir

Yurchixin Xalqaro Space Shuttle stansiyaning STS-112 yigʻish missiyasining ekipaj a'zosi edi.[6] Missiya davomida kema ekipaji S1 Trussni (stansiyaning 11 qismdan iborat integratsiyalangan truss strukturasining uchinchi qismi) yetkazib berish va oʻrnatish orqali 5-ekspeditsiya bilan qoʻshma operatsiyalarni amalga oshirdi. Yangi komponentni jihozlash va faollashtirish uchun uchta kosmik yurish kerak edi. Ekipaj, shuningdek, ikkita transport vositasi oʻrtasida yukni oʻtkazdi va stansiya orbitasini koʻtarish uchun ikkita manevr davomida shattlning harakatlantiruvchi reaktivlaridan foydalangan. STS-112 tashqi kameradan foydalangan birinchi kema missiyasi boʻlib, parvoz boshqaruvchilari va NASA teletomoshabinlariga parvozning jonli koʻrinishini taqdim etdi. STS-112 missiyasi 7,200,000 km (4,500,000 mi) masofa bosib oʻtgan 170 orbitada amalga oshirildi. Missiya uchun 10 kun, 19 soat va 58 daqiqa vaqt sarflandi.

Ekspeditsiya 15 tahrir

 
Fyodor Yurchixin XKSning Zvezda modulida sarimsoq ekilgan idishni ushlab turibdi.

2007-yilda u XKSdagi 15-ekspeditsiyaning a'zosi boʻldi. Uning parvozi 7-aprel kuni Oleg Kotov va koinot sayyohi Charlz Simoni bilan birga “Soyuz TMA-10” kemasida Boyqoʻngʻir kosmodromidan boshlandi. 2007-yil 17-aprelda Simoni jonli telekoʻprik suhbatida Yurchixin bortda edi. U 15-ekspeditsiya missiyasining qoʻmondoni sifatida xizmat qilgan.

 
ISS qoʻmondoni Yurchixin Zvezdada "Progress" ta'minoti yetib kelganidan keyin meva bilan suratga tushgan.

2007-yil 21-oktabrda u 196 kun 17 soat kosmosda boʻlganidan soʻng "Soyuz TMA-10" kapsulasi ichida Yerga qaytdi. "Soyuz TMA-10" kosmik kemasi 2007-yil 21-oktabr kuni UTC vaqti bilan soat 07:14da XKSdan tushirildi va 09:47da orbitaga chiqdi. Atmosferaga qayta kirish paytida kosmik kema ballistik qayta kirishga oʻtdi. Natijada u moʻljallangan Qozogʻiston qoʻnish joyidan taxminan 340 km (210 mi) shimoli-gʻarbda, Arkaliq gʻarbiga qoʻndi.[7]

Ekspeditsiya 24/25 tahrir

Yurchixin XKSga 24/25 uzoq muddatli ekspeditsiya missiyalarida bort muhandisi boʻlib xizmat qilgan. 2010-yil 16-iyunda Yurchixin NASA astronavtlari Duglas Uillok va Shennon Uoker bilan birga "Soyuz TMA-19" kemasida Bayqoʻngʻir kosmodromidan koʻtarildi. U "Soyuz TMA-19" kosmik kemasining komandiri lavozimida ham ishlagan.

 
Yurchixin Ekspeditsiya 24 ekipaj a'zosi. Rossiya bioscience qoʻlqop qutisi bilan ishlamoqda.

XKS bortida ikkinchi marta boʻlganida Yurchixin stansiyaga texnik xizmat koʻrsatish va orbita majmuasining tashqi qismida yangi tajribalarni oʻtkazish uchun ikkita kosmik yurishda qatnashdi. 2010-yil 26-iyulda Yurchixin va hamkasbi rossiyalik kosmonavt Mixail Kornienko kosmik stansiyadan koinotga chiqishdi. 2010-yil 15-noyabrda Yurchixin yana kosmonavt va 25/26 ekspeditsiyasining bort muhandisi Oleg Skripochka bilan kosmik yurishda qatnashdi.

2010-yil 18-oktabrda Yurchixin koinotdan Butunrossiya aholisini roʻyxatga olishda ishtirok etdi. U Moskva tashqarisidagi Missiyani Boshqarish Markazi bilan bogʻlanish chogʻida aholini roʻyxatga olish yigʻuvchilarining savollariga javob berdi.[8]

Yurchixin 2010-yil 26-noyabrda XKS bortida 163 kun boʻlganidan keyin Yerga qaytdi. Yurchixin, Wheelock va Walker triosini bortiga olgan "Soyuz TMA-19" UTC vaqti bilan 01:23:13da kosmik stansiyadan tushirildi.[9] Nominal tushishdan soʻng "Soyuz TMA-19" tushish moduli Qozogʻistonning markaziy dashtlariga 04:46da qoʻndi.[10][11] Muvaffaqiyatli qoʻnishdan soʻng Yurchixin Rossiyadagi Yuriy Gagarin nomidagi Kosmonavtlarni tayyorlash markazi joylashgan Star cityga yoʻl oldi.[12]

Ekspeditsiya 36/37 tahrir

Yurchixin 2013-yil 28-mayda XKSga uchirilgan Soyuz TMA-09M bortida ekipaj a’zolari NASA astronavti Karen Nyuberg va ESA astronavti Luka Parmitano bilan birga “Soyuz” qoʻmondoni sifatida xizmat qilgan. U 36-ekspeditsiyada bort muhandisi va 37-ekspeditsiyada ISS komandiri lavozimlarida ishlagan. Yurchixin 2013-yil 7-noyabrda Soyuz TMA-11M oʻrnatilgandan soʻng toʻqqiz nafar ekipaj a'zosi (Roskosmos, NASA, ESA, JAXA) oʻrtasida toʻrtta astronavt korpusi boʻlgan toʻqqiz kishilik ekipajga qoʻmondonlik qildi.

 
Yurchixin (pastki qator, markaz), ekspeditsiya 37 va 38 ekipaji bilan.

Uchovlon 2013-yil 11-noyabrda oʻzlarining “Soyuz” kemasida Yerga qaytishdi.

Ekspeditsiya 51/52 tahrir

Yurchixin 2017-yil 20-aprelda ekipaj a'zosi Jek D. Fisher bilan XKSga "Soyuz MS-04" bortida uchirildi. Soyuz MS-04 oldingi 2 kunlik protseduradan farqli oʻlaroq, 6 soatlik protseduradan foydalangan holda XKS bilan uchrashish va bogʻlanish uchun "Soyuz-MS" seriyasining birinchisi boʻldi. U 51-ekspeditsiyada bort muhandisi boʻlib ishlagan va 2017-yil 1-iyunda ekipaj aʼzosi Peggi Uitsondan XKS qoʻmondonligini qabul qilgan.[13][14]

 
Yurchixin (pastki markazda) 51-ekspeditsiya ekipajining qolgan a'zolari bilan tasvirlangan.

Yurchixin 2017-yil 2-sentabrda stansiya qoʻmondonligini Rendi Bresnikga topshirdi[15] va 2017-yil 3-sentabrda “Soyuz MS-04” bortida Peggi Uitson va Jek D. Fisher bilan birga Yerga qaytdi.[16] 51/52-ekspeditsiya paytida uning koinotda boʻlishining umumiy davomiyligi 135 kun 18 soat 8 daqiqani tashkil etdi.[17]

51/52 ekspeditsiyasidan keyin Yurchixinning koinotdagi umumiy vaqti 672 kun 20 soat 38 daqiqani tashkil etdi.[17]

Kosmik yurishlar tahrir

# Sana Hamkor Davomiyligi
1 2007-yil 30-may   Rossiya Oleg Kotov Besh soat, 25 daqiqa
2 2007-yil 6-iyun   Rossiya Oleg Kotov Besh soat, 37 daqiqa
3 2007-yil 23-iyul   AQSh Kleyton Anderson Yetti soat, 41 daqiqa
4 2010-yil 26-iyul   Rossiya Mixail Korniyenko Olti soat, 42 daqiqa
5 2010-yil 15-noyabr   Rossiya Oleg Skripochka Olti soat, 27 daqiqa
6 2013-yil 24-iyun   Rossiya Aleksandr Misurkin Olti soat, 34 daqiqa
7 2013-yil 16-avgust   Rossiya Aleksandr Misurkin Yetti soat, 29 daqiqa
8 2013-yil 22-avgust   Rossiya Aleksandr Misurkin Besh soat, 58 daqiqa
9 2017-yil 17-avgust   RossiyaSergey Ryazanskiy Yetti soat, 34 daqiqa
Kosmosda yurishning umumiy vaqti 59 soat, 28 daqiqa

2007-yil 30-may kuni UTC vaqti bilan soat 19:05da Yurchixin oʻzining birinchi kosmik yurishini Pirs havo blokidan boshladi. U va hamkasbi kosmonavt Oleg Kotov 5 soat 25 daqiqalik koinotda yurishdi va bu vaqt davomida ular XKSni kosmik chiqindilardan himoya qilish uchun himoya panellarini oʻrnatdilar.[18]

Fayl:Fyodor Yurchikhin EVA 2007 06 15.jpg
Fyodor Yurchixin 2007-yil 6-iyunda koinotga chiqishda qatnashmoqda.

2007-yil 6-iyun kuni Yurchixin Pirs oʻrnatish boʻlimi havo blokidan ikkinchi kosmik yurishini amalga oshirdi. Ikki kosmik sayohatchi Zarya moduliga Ethernet kabelining bir qismini oʻrnatdi, Zvezdada qoʻshimcha xizmat modulining himoya qilish (SMDP) panellarini oʻrnatdi va Rossiya ilmiy tajribasini oʻrnatdi. Yurchixin va Kotov 5 soat 37 daqiqalik yurishni yakunlab, UTC vaqti bilan soat 20:00da XKSga qaytishdi.[19]

 
Fyodor Yuchixin 2007-yil 23-iyulda oʻzining uchinchi koinot yurishida ishtirok etmoqda.

2007-yil 23-iyulda Yurchixin NASA astronavti Kleyton Anderson bilan birga uchinchi koinot yurishida ishtirok etdi. U kosmik yurishni rasman boshlash uchun UTC vaqti bilan soat 10:24 da US Quest havo blokidan chiqdi.[20] Kosmik yurish paytida Yurchixin va Anderson Erta Ammiak Xizmatini (EAS) olib tashladilar va toʻxtatdilar, televizor kamerasini oʻrnatdilar, antennalar yigʻilishi uchun quvvat manbaini qayta sozladilar va bir nechta eski vazifalarni bajardilar. Kosmosga chiqish yetti soat 41 daqiqa davom etdi.

2010-yil 26-iyulda Yurchixin va hamkasbi rossiyalik kosmonavt Mixail Kornienko kosmik stansiyadan koinotga chiqishdi. Ikki kosmonavt 2010-yil 23-iyulda Orlan kosmik kostyumlarini kiyib, koinotga chiqish harakatlarini mashq qilishdi. Pirs oʻrnatish boʻlimi ichida ular Orlan tizimlarini koʻzdan kechirishdi, chiqish harakatlarini mashq qilishdi va ularning harakatchanligini sinab koʻrishdi. Kosmik yurish paytida (Rossiya EVA №25) Yurchixin va Kornienko Rassvet modulining (MRM-1) avtomatlashtirilgan biriktiruv tizimini jihozladilar, kabellarni oʻrnatdilar va videokamerani olib tashlab, almashtirdilar.[21] Kosmik sayohat olti soat 42 daqiqa davom etdi.

 
Fyodor Yurchixin 2013-yil 24-iyunda XKS tashqarisida.

2010-yil 15-noyabrda Yurchixin kosmonavt va 25-ekspeditsiya bort muhandisi Oleg Skripochka bilan kosmik yurishda qatnashdi.[22][23] UTC vaqti bilan soat 13:25da u Skripochka bilan Pirs havo blokidan XKS tashqarisidaga Rossiyaning EVA №26sini oʻtkazishga kirishdi. Kosmik yurish olti soat 27 daqiqa davom etdi.[24] Bu Yurchixin uchun beshinchi marotaba edi. U qizil chiziqli skafandrda edi.[25] Ikki kosmonavt Kontur va Expose-R ilmiy tajribalarini olib tashlashdi. Kontur eksperimenti robot qoʻllari uchun ob'ektni masofadan boshqarish tizimini oʻrgandi. Expose-R tajribasi - bu Yevropa kosmik agentligining organik moddalarni koinotning ekstremal muhitiga ta'sir qilish uchun moʻljallangan tajribasi edi. Yurchixin va Skripochka kosmik yurish paytida Zvezda xizmat koʻrsatish moduliga portativ koʻp maqsadli ish stantsiyasini oʻrnatdilar. Poisk moduli, Zvezda va Zarya modullari oʻrtasida tutqich kengaytmalarini oʻrnatdilar. Ular XKSning Rossiya segmentida izolyatsiya ostida mikroorganizmlar yoki ifloslanish mavjudligini tekshirishga qaratilgan "Test" deb nomlangan tajriba oʻtkazdilar. Yurchixin va Skripochka Rassvet modulidan televizor kamerasini olib tashlashdi, biroq ular oʻrnatilishi kerak boʻlgan joyda izolyatsiyaga xalaqit berganligi sababli kamerani boshqa joyga koʻchira olmadilar.[26]

 
Fyodor Yurchixin yettinchi kosmosda yurish paytida XKSdan tashqarida ishlamoqda.

2013-yil 24-iyunda Yurchixin kosmonavt Aleksandr Misurkin bilan koinotga chiqdi. Ikki kosmik sayohatchi yangi rus modulini qoʻshishga tayyorgarlik koʻrishdan iborat boʻlgan asosiy maqsad bilan Koinot stantsiyasining Pirs oʻrnatish boʻlimidan chiqishdi.[27] Yurchixin va Misurkinning Orlan-MK kosmik kostyumlari ularning ishlarini yaqindan koʻrish uchun NASA bosh kameralari bilan jihozlangan edi. Yurchixin va Misurkin kosmik yurish paytida Zarya modulidagi suyuqlik oqimini boshqarish panelini almashtirdilar. Shuningdek, ular Pirs havo qulfini 2021-yilda ishga tushirilishi rejalashtirilgan yangi Nauka moduliga almashtirishning dastlabki bosqichi sifatida kelajakdagi elektr kabellari uchun qisqichlarni oʻrnatdilar. Ikki kosmonavt, shuningdek, ikkita ilmiy tajribani qoʻlga kiritdi va bitta yangisini oʻrnatdi. Kosmik yurish olti soat 34 daqiqa davom etdi.

2013-yil 16-avgustda Yurchixin kosmonavt Aleksandr Misurkin bilan yettinchi marta koinotga chiqdi.[28] Ular birinchi navbatda Poisk modulida Strela yuk bumini oʻrnatdilar. Misurkin Yurchixin kabellar bilan manevr qilishi uchun Strela bumini ishlatdi. Yurchixin sim ulagichining yoʻnalishini oʻzgartirdi va Zarya moduliga kabellarni oʻrnatdi. Stansiya tashqarisidagi kabel ishi ISSni koʻp maqsadli laboratoriya moduli (MLM) - Naukaning rejalashtirilgan kelishiga tayyorlashning bir qismi edi. Kosmosga chiqish yetti soat 29 daqiqada kosmonavtlar Pirs oʻrnatish boʻlimi lyukini yopib, yana kosmik stansiyaga kirishi bilan yakunlandi. Kosmosga chiqish Rossiyaning yangi koinot rekordini oʻrnatdi va 1990-yil iyul oyida "Mir" kosmik stantsiyasidan tashqarida ikki kosmonavt tomonidan oʻrnatilgan yetti soat 16 daqiqalik eski rekorddan oʻtib ketdi. Biroq, kosmonavtlar Oleg Kotov va Sergey Ryazanskiy 2013-yil 27-dekabrda sakkiz soatu yetti daqiqalik koinotda chiqish qilganida, Yurchixin va Misurkinga tegishli rekord yangilandi.

 
Fyodor Yurchixin (chapda) 2013-yil 22-avgustda kosmik yurish oxirida Rossiya bayrogʻini hilpiratmoqda.

2013-yil 22-avgustda Yurchixin kosmonavt Aleksandr Misurkin bilan sakkizinchi marta koinotga chiqdi. Kosmonavtlar Pirs oʻrnatish boʻlimidan chiqib, Zvezda xizmat koʻrsatish modulidagi birinchi ish joyiga koʻchib oʻtishdi. Yurchixin va Misurkin 2011-yil avgustida oldingi fazoga chiqish vaqtida Zvezda moduliga oʻrnatilgan tashqi bort lazerli aloqa tizimini olib tashlashdi. Keyinchalik kosmik sayohatchilar Zvezda modulining oʻng tomoniga kamera platformasini muvaffaqiyatli oʻrnatdilar. Dastlab, rossiyalik missiya nazoratchilari Yurchixin va Misurkinga kamera platformasida notoʻgʻri moslashtirilgan taglik plitasi muammosi tufayli oʻrnatish ishlarida shoshmaslikni maslahat berishdi. Biroq, uni oʻrnatgandan soʻng muammoni hal qilish mumkinligini bilib, missiya nazoratchilari oʻrnatishga ruxsat berishdi.[29] Misurkin va Yurchixin, shuningdek, Zvezda modulining turli joylariga yoʻl olishdi va antenna qopqoqlarini tekshirish, ATV yuk kemasi bilan uchrashish va oʻrnatish operatsiyalari paytida navigatsiya ma'lumotlarini taqdim etish uchun ishlatiladigan oltita antennaning vintlarini mahkamlashdi. Yurchixin, shuningdek, kosmik stansiya modullari oʻrtasida kosmik sayohatchilarga harakat qilishda yordam beradigan boʻshliq kalitlari deb nomlangan ba'zi qurilmalarni oʻrnatishni yakunladi. Kosmik yurish besh soat 58 daqiqa davom etdi.

2017-yil 17-avgustda Yurchixin kosmonavt Sergey Ryazanskiy bilan toʻqqizinchi kosmik yurishini amalga oshirdi. Kosmonavtlar Orlan kosmik kostyumining yangi versiyasini sinovdan oʻtkazdilar, beshta nanosun'iy yoʻldoshni joylashtirdilar va tashqi tajribalarni oʻrnatdilar. Kosmik yurish 7 soat 34 daqiqa davom etdi.

Yurchixin hozirda koinotga chiqish boʻyicha jamlangan rekordlar roʻyxatida beshinchi oʻrinni egallab turibdi. U 9 marta kosmosga chiqishda 59 soat 28 daqiqa vaqt sarflagan.

Manbalar tahrir

  1. „Spacewalk goes into overtime as cosmonauts deploy satellites, collect science“. Spaceflight Insider.com (17-avgust 2017-yil). 2020-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  2. Federal Space. „Soyuz TMA-19: Conquering the Olympus“ (5-iyun 2010-yil). 2011-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2010-yil.
  3. „Biographical Data: Yurchikhin Fyodor Mikolayevich“. NASA (2012-yil noyabr). Qaraldi: 20-iyun 2017-yil.
  4. „The XXII Olympic Winter Games in Sochi in 2014 has opened with a grand show“. www.Sochi2014.com (8-fevral 2014-yil). 2014-yil 8-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-fevral 2014-yil.
  5. „Preflight Interview: Fyodor Yurchikhin“. NASA (8-may 2007-yil). 2012-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  6. Jim Banke. „Mission Atlantis: Meet the Crewmembers of STS-112“. 2-iyul 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-iyun 2010-yil.
  7. William Harwood. „Soyuz capsule makes "ballistic" descent to Earth“. Spaceflight Now (2007). Qaraldi: 21-oktabr 2007-yil.
  8. Klaus Schmidt. „Russian cosmonauts on ISS take part in census“. Space Fellowship (2010-yil 19-oktyabr). Qaraldi: 2010-yil 27-noyabr.
  9. „Soyuz TMA-19 departed from the ISS“. Federal Space (2010-yil 25-noyabr). 2012-yil 19-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 27-noyabr.
  10. Chris Bergin. „Soyuz TMA-19 returns home – ISS long term scheduling work“. NASASpaceflight.com (2010-yil 25-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 27-noyabr.
  11. Justin Ray. „Mission Status Center“. Spaceflight Now (2010-yil 25-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 26-noyabr.
  12. „Space Station Astronauts Make Thanksgiving Day Return to Earth“. Coalition for SPACE Exploration (2010-yil 26-noyabr). 2010-yil 29-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 28-noyabr.
  13. „NASA Updates 2017 International Space Station Crew Assignments“. NASA (15-noyabr 2016-yil). Qaraldi: 22-noyabr 2016-yil.
  14. Garcia. „Station Changes Command Before Friday Crew Return“. NASA (1-iyun 2017-yil). 2017-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-iyun 2017-yil.
  15. NASA Television to Air Return of Three International Space Station Crew Members   Bu maqola jamoat mulki boʻlgan maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.
  16. „'American Space Ninja' Back On Earth After Record-Breaking Flight“. NPR (2017-yil 6-avgust). Qaraldi: 2017-yil 3-sentyabr.
  17. 17,0 17,1 „Cosmonaut biography: Fyodor Nikolayevich Yurchikin“. SpaceFacts.de. Qaraldi: 5-sentabr 2017-yil.
  18. „Spacewalk Complete, Debris Panels Installed“. NASA (30-may 2007-yil). 2008-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  19. „Cosmonauts Wrap Up Debris-Panel Spacewalk“. NASA (6-iyun 2007-yil). 2008-yil 14-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  20. Dave Mosher. „Spacewalk Scrap: ISS Astronauts Toss Space Junk“. Space.com (23-iyul 2007-yil). Qaraldi: 3-iyun 2010-yil.
  21. „Expedition 24 Spacewalk Briefing“. NASA (21-iyul 2010-yil). 2010-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  22. „Expedition 25 and 26 PRESS KIT – A New Decade Begins“. NASA (2010-yil oktyabr). 2022-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  23. „Russian Cosmonauts Commence Space Walk“. Federal Space (2010-yil 15-noyabr). 2012-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-noyabr.
  24. „Russian Cosmonauts Returned to the ISS after EVA“. Federal Space (2010-yil 16-noyabr). 2013-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-noyabr.
  25. „Russians Plan 26th Space Station Spacewalk“. NASA (2010-yil 12-noyabr). 2022-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  26. „Crew completes spacewalk“. NASA (2010-yil 15-noyabr). 2020-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  27. „Cosmonauts Complete Spacewalk to Prepare Station for New Russian Lab“. NASA (24-iyun 2013-yil). 2019-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  28. „Spacewalkers Wire Up Station for Future Lab“. NASA (16-avgust 2013-yil). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  29. „Spacewalkers Install Camera Platform, Inspect Station“. NASA (22-avgust 2013-yil). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.