Gagarin (shahar)

Gagarin
Gagarin
	shahar
	40°39′52″N 68°10′38″E / 40.66444°N 68.17722°E
Mamlakat	Oʻzbekiston
viloyat	Jizzax viloyati
tuman	Mirzachoʻl tumani
Aholisi	20 200
Vaqt mintaqasi	UTC+5
	Gagarin

Gagarin – Jizzax viloyati Mirzachoʻl tumanidagi shahar (1974-yildan). Tumanning maʼmuriy markazi. Kosmonavt uchuvchi Y. A. Gagarin nomi bilan ataladi. Shaharda Yerjar temir yoʻl vokzali (Sirdaryo-Jizzax yoʻnalishida) bor. Gagarindan Jizzaxgacha boʻlgan masofa 72km^[1].

Tarixi

„20-asrning 20–50-yillarigacha boʻlgan davrda yaylov uchun hududlarni boshqa respublikalarga berish amaliyoti mavjud boʻlib, u maʼlum bir hududni vaqtincha foydalanishga berishni nazarda tutgan va chorvachilik mahsuldorligini oshirish maqsadida amalga oshirilgan. Biroq „begona“ yerlardan foydalanishda foydalanuvchilar bunday yerlarni saqlab qolishga unchalik ahamiyat bermagan va unumdorligini yoʻqotgan. Shu bilan birga, baʼzi hududlar koʻpincha bir respublikadan boshqasiga oʻtdi, koʻpincha bu Janubiy Qozogʻiston viloyatining Boʻstandiq tumanida sodir boʻldi. 1950-yillarning boshlarida viloyatni Oʻzbekistonga toʻliq oʻtkazish toʻgʻrisida munozaralar boshlandi va 1956-yil 21-yanvarda Qozogʻiston SSR Oliy Kengashi qarori bilan SSSR Oliy Kengashiga Bostanditskiyni oʻtkazish toʻgʻrisida ariza bilan murojaat qildi. Qozogʻiston SSRdan Oʻzbekiston SSRgacha boʻlgan umumiy maydoni qariyb 5 ming km² boʻlgan tuman, ayrim hududlardan tashqari:

Jambul va Janubiy Qozogʻiston viloyatlaridagi kolxozlar tomonidan foydalanilgan yaylovlar;

Janubiy Golodnostepskiy va Markaziy Golodnostepskiy kanallarining chap tarmogʻi rahbarligida boʻlgan yerlar;

1936–1937-yillarda Oʻzbekiston SSRga vaqtincha foydalanish uchun berilgan yerlar“.

1963-yil 26-yanvarda Qozogʻiston SSR Oliy Kengashi Prezidiumi Kirov va Paxta-Orol tumanlarini, Chimkent viloyati Qizilqum tumanining Qizqum va Chimqoʻrgʻon qishloq sovetlarini, Oʻzbekiston SSRda uzoq muddatli foydalanishda boʻlgan 9560 km², shuningdek Chimkent viloyatida 15440 km² va Qizil-Oʻrda viloyatida 11500 km² yaylovlarni Oʻzbekiston SSR tarkibiga oʻtkazish toʻgʻrisida qaror qabul qildi. 25-may kuni Oʻzbekiston SSR Oliy Kengashi Prezidiumi „Qozogʻiston SSR bilan chegarani qisman oʻzgartirish toʻgʻrisida“gi farmoyishni qabul qildi. SSSR Oliy Kengashi Prezidiumi 19-sentyabrda „Oʻzbekiston SSR va Qozogʻiston SSR oʻrtasidagi respublika chegaralarini qisman oʻzgartirish va aniq tavsiflash toʻgʻrisida“gi farmoyishni qabul qildi.

Shunday qilib, SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1963-yil 19-sentyabrdagi „Oʻzbekiston SSR va Qozogʻiston SSR oʻrtasidagi respublika chegaralarini qisman oʻzgartirish va aniq tavsiflash toʻgʻrisida“gi farmoyishi bilan Qozogʻiston hududining 36630 km² va shahar qozoq aholisi boʻlgan Yerjar tipidagi aholi punkti va unga tutash yerlar Oʻzbekistonga berildi. Shahar maqomi 1974-yilda berilgan. Shaharga Gagarin nomini tuman asoschisi – Kommunistik partiya tuman qoʻmitasining birinchi kotibi Kerimov Satay Kerimovich bergan.

Iqtisodiyoti

Sovet davrida shaharda paxta tozalash zavodi va temir-beton buyumlari zavodi ishlagan^[2].

Aholisi

1979^[3]	1989^[4]	2012
19 582	17 907	45 000

Manbalar

↑ "Gagarin (shahar)" OʻzME. G-harfi^{[sayt ishlamaydi]} Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
↑ Gagarin (shahar) — maʼlumot Katta sovet ensiklopediyasidan olindi..
↑ „Перепись-1979“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-yanvar.
↑ „Перепись-1989“. 2012-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-yanvar.

[1] "Gagarin (shahar)" OʻzME. G-harfi^{[sayt ishlamaydi]} Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[2] Gagarin (shahar) — maʼlumot Katta sovet ensiklopediyasidan olindi..

[3] „Перепись-1979“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-yanvar.

[4] „Перепись-1989“. 2012-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-yanvar.

[1]

[2]

[3]

[4]