Vikipediya

Indoneziya bayrogʻi

Indoneziya bayrogʻi oddiy ikki rangli, ikkita teng — qizil (yuqori) va oq (pastki) gorizontal chiziqli boʻlib, umumiy nisbati 2:3.[1] U 1945-yil 17-avgustda mustaqillik eʼlon qilinganda, Jakartaning Proklamasi koʻchasi 56 (sobiq Pegangsaan Timur koʻchasi) manzilida va yana 1949-yil 27- dekabrda Gollandiya suverenitetni rasman topshirganida joriy etilgan va omma oldida koʻtarilgan. Oʻshandan beri bayroqning dizayni oʻzgarishsiz qoldi.

Indoneziya bayrogʻi
Mamlakat Indoneziya
Mutanosibligi 2:3
Qabul qilindi 17-sentyabr, 1950-yil (74 yil avval) (1950-09-17)
Bayroq mualliflari Fatmawati
Indoneziya dengiz floti bayrogʻi
Mutanosibligi 2:3

Indoneziya bayrogʻi grafik jihatdan Monako bayrogʻiga oʻxshaydi, qizil rangida va uning oʻlchamlari nisbatida bir oz farq bor. Polsha bayrogʻiga oʻxshash oʻlchamlarga ega, ammo ranglari teskari: tepada oq va pastda qizil.

„Indoneziya dengiz floti bayrogʻi“ faqat Indoneziya dengiz floti tomonidan foydalanish uchun ajratilgan. U har bir faol Indoneziya harbiy kemasiga bogʻlangan holda maxsus holatlarda hilpiraydi. Flot bayrogʻining dizayni toʻqqizta oʻzgaruvchan beshta qizil va toʻrtta oq chiziq sifatida tasvirlangan. Uning nomi Sang Saka Gula Kelapa (Qizil-oq). Dengiz bayrogʻi Majapahit imperiyasi davriga toʻgʻri keladi. Oʻzining buyuk dengiz kuchi bilan mashhur boʻlgan bu imperiya oʻz kemalarida shunga oʻxshash domkratlarni hilpiratgan.[2]

Tarixi

tahrir
 
1945-yil 17-avgustda Indoneziya mustaqilligi eʼlon qilinishi paytida Bendera Pusaka lahzasining koʻtarilishi

Bayroqning ranglari 13-asrdagi Majapahit imperiyasining bayrogʻidan olingan.[3] Biroq, qizil va oq ramziylikning kelib chiqishini Ona Yer (qizil) va Ota osmon (oq) ikkiligi haqidagi qadimgi avstroneziya mifologiyasidan kuzatishi mumkinligi taxmin qilingan. Shuningdek, bu ranglar Taitidan Madagaskargacha boʻlgan Avstroneziyadagi koʻplab bayroqlarda paydo boʻladi.[4] Qizil va oq panji yoki pataka haqidagi eng qadimgi yozuvlarni Pararaton yilnomasida topish mumkin; ushbu manbaga koʻra, Gelang-Gelangdagi Jayakatvang qoʻshinlari 12-asr boshlarida Singxasariga bostirib kirish paytida qizil va oq bayroqni koʻtargan. Bu shuni koʻrsatadiki, Majapahit davridan oldin ham qizil va oq ranglar Kediriylar davrida (1042-asr.1222) allaqachon hurmatga sazovor boʻlgan va shohlik bayrogʻi sifatida ishlatilgan.

Qizil va oq rangli toʻqimachilik qadimgi Indoneziyada mavjud edi. Oq rang toʻqilgan paxta matolarining tabiiy rangi boʻlsa, qizil rang esa teak barglaridan,[5] Averrhoa bilimbi gullaridan yoki mangostin mevalarining terisidan olingan eng qadimgi tabiiy boʻyoqlardan biridir.[6]

Qizil va oq ranglardan nafaqat Yava qirolliklari foydalangan. Batak oʻlkasi qiroli Sisingamangaraja IXning jangovar bayrogʻida qizil fonda piso gaja dompak deb nomlangan oq egizak qilichlar tasviri bor edi.[7] 1873-1904-yillardagi Ache urushi paytida Ache jangchilari qizil matoda qilich, yulduz va yarim oy, quyosh va oq rangdagi Qur’on yozuvi tasvirlangan jangovar bayroqdan foydalanganlar.[8] Janubiy Sulavesidagi Bugin qirolligining qizil va oq bayrogʻi Woromporang deb atalardi.[9] Bali Badung (Puri Pamecutan) qirollik bayrogʻi qizil, oq va qora rangda boʻlgan.[10] Java urushi paytida (1825-1830) shahzoda Diponegoro ham qizil va oq bayroqdan foydalangan.

20-asrning boshlarida bu ranglar Gollandiyaga qarshi millatchilikning ifodasi sifatida talabalar, keyin esa millatchilar tomonidan qayta tiklandi. Yavada birinchi marta koʻtarilgan zamonaviy qizil va oq bayroq 1928-yilda Gollandiya hukmronligi ostida taqiqlangan edi. Bu Kesatuan Melayu Muda tomonidan Yevropa mustamlakachiligiga qarshi malay millatchiligining ramzi sifatida qabul qilingan bayroq boʻldi. 1945-yil 17-avgustda Indoneziya mustaqilligini eʼlon qilgandan soʻng, u davlat bayrogʻi sifatida qabul qilindi va shu vaqtdan beri qoʻllanilmoqda.[11] Indoneziya mustaqilligi tan olinganidan soʻng, xuddi shunday bayroqqa ega boʻlgan Monako shikoyat bilan murojaat qildi ammo, unga eʼtibor berilmadi.[12]

Yamato mehmonxonasidagi voqea

tahrir
 
Surabayadagi Yamato mehmonxonasida (hozirgi Majapahit mehmonxonasi) Indoneziya bayrogʻini yasash uchun Gollandiya bayrogʻining koʻk chizigʻi uzilganidan bir zum oʻtib.

Bayroq Indoneziya mustaqillik urushi paytida, 1945-yil oxiri Surabaya jangi paytida indoneziyalik yoshlar Yamato mehmonxonasi ustida hilpirayotgan Gollandiya mustamlaka bayrogʻini olib, koʻk chiziqni yirtib tashlaganida tasvirlangan. U Indoneziya bayrogʻi sifatida koʻtarildi. Keyinchalik mehmonxona nomi „Mustaqillik mehmonxonasi“ degan qisqacha maʼnoni anglatuvchi Merdeka Hotel deb oʻzgartirildi.[13]

Nomi

tahrir

Bayroqning rasmiy nomi 1945-yilgi Konstitutsiyaning 35-moddasiga binoan Sang Saka Merah-Putih („yuksak ikki rangli qizil va oq“ degan maʼnoni anglatadi). Bayroq odatda Bendera Merah-Putih (Qizil-oq bayroq) deb ataladi. Baʼzan uni Sang Dwiwarna (ikki rangli) deb ham atashadi. Sang Saka Merah-Putih (Yuksak qizil-oq) Bendera Pusaka (meros bayrogʻi) deb nomlangan tarixiy bayroq va uning nusxasini nazarda tutadi. Bendera Pusaka — 1945-yil 17-avgustda Indoneziya mustaqilligini eʼlon qilgan Sukarnoning uyi oldida oʻrnatilgan bayroq. Asl Bendera Pusaka Fatmavati tomonidan tikilgan va har yili mustaqillik kuni marosimida Merdeka saroyi oldida koʻtarilgan. U oxirgi marta 1968-yil 17- avgustda koʻtarilgan. Oʻshandan beri u saqlanib qolgan va uning oʻrniga nusxa koʻchirildi, chunki asl bayroq juda nozik deb hisoblangan.

Ramz

tahrir

Indoneziya bayrogʻidagi qizil va oq rangning maʼnosi haqida bir qancha fikrlar mavjud. Ulardan biri qizil rang jasoratni, oq rang esa poklikni ifodalaydi. Yana biri, qizil rang inson tanasi yoki jismoniy hayotini ifodalaydi, oq esa ruh yoki ruhiy hayotni ifodalaydi; birgalikda ular toʻliq insonni himoya qiladilar.

Sukarno aytganidek:

Qizil - mardlik ramzi, Oq - poklik ramzi. Bizning bayrogʻimiz 600 yildan beri mavjud.

— Sukarno, [15]

Ranglar Majapahit bayrogʻida ishlatiladigan ranglar bilan bir xil.[16]

Ranglar

tahrir
  Raqamli sxema[17] RGB qizil Oq  
Jismoniy sxema 		Pigment qizil Oq
RGB 255-0-0 255-255-255 RGB 237-28-36 255-255-255
Hex #FF0000 #FFFFFF Hex #ED1C24 #FFFFFF
CMYK Qaytarib boʻlmaydigan 0, 0, 0, 0 CMYK 0, 100, 100, 0 0, 0, 0, 0

Foydalanish

tahrir
 
„Davlat protokoli eskort bataloni (Yonvalprotneg)“ ning Paspampres xodimlari milliy saroy hovlisida Indoneziya bayrogʻini koʻtarmoqda

Reglament va bayroq protokoli

tahrir

Bayroq Indoneziya Konstitutsiyasining 35-moddasi XV bobida tasvirlangan; Hukumat qarori No 24/2009; va Hukumat qarori No 40/1958.

Indoneziyaning davlat bayrog'i qizil va oq rangdir (Sang Merah Putih)

— 35-modda, XV bob, Indoneziya konstitutsiyasi[18]

Bayroqni koʻtarish quyosh chiqishidan quyosh botishigacha boʻlgan vaqt oraligʻida oʻtkazilishi kerak, ammo baʼzi hollarda buni kechasi qilish ham mumkin. Kundalik foydalanishda bayroq har yili 17-avgust kuni uni Indoneziya Mustaqillik kuni kabi har bir bayramda uyda, binoda yoki idorada, maktablarda, kollejlarda, jamoat va shaxsiy transportda foydalanish huquqiga ega boʻlgan fuqarolar tomonidan koʻtarilishi kerak.[19]

U Prezident yoki sobiq prezidentlar, vitse-prezident yoki sobiq vitse-prezidentlar, Vazirlar Mahkamasi aʼzolari , Xalq vakillik kengashi spikeri va hukumat rahbari, Indoneziya Qurolli Kuchlari aʼzolari, xizmat paytida vafot etgan Indoneziya milliy zobiti aʼzolari yoki oʻz xalqiga faxriy nishon sifatida hissa qoʻshgan Indoneziya fuqarosi va boshqa shaxslarning tobutiga yopinchiq sifatida ishlatilishi mumkin.

Bayroq har kuni Prezident saroyi, davlat va xususiy idora binolari, chegara postlari va Indoneziya hududidagi tashqi orollar, Milliy qahramonlar qabristoni kabi joylarda osib qoʻyilishi kerak.

Bayroq hamma joyda maxsus kunlarda koʻrsatilishi kerak, ular:

  • 2-may: Milliy taʼlim kuni.
  • 20-may: Milliy uygʻonish kuni.
  • 1-iyun: Pancasila tugʻilgan kuni.
  • 17-avgust: Indoneziya Mustaqillik kuni.
  • 28-oktabr: Yoshlar garovi kuni.
  • 10-noyabr: Qahramonlar kuni.

Yarim tushirish

tahrir

Bu kunlarda motam belgisi sifatida bayroq yarim ustunda koʻrsatilishi kerak:

  • 26-dekabr, 2004-yil Hind okeanidagi zilzila va sunami qurbonlarini xotirlash.
  • Prezident yoki sobiq prezidentlar, vitse-prezidentlar yoki sobiq vitse-prezidentlar, Vazirlar Mahkamasi aʼzolari , Xalq vakillik kengashi spikeri va hukumat rahbari vafot etganidan uch kun oʻtgach.
  • Hukumat tomonidan belgilangan boshqa motam kunlari.

Odatda, Indoneziya bayrogʻi ham 30-sentabr kuni 30-sentabr Harakati xotirasiga yarim tushiriladi, ammo 1998-yilda Yangi tartib tugaganidan keyin bu anʼana toʻxtadi. Biroq, anʼana soʻnggi kunlarda qayta tiklanmoqda.[20]

Taqiqlangan harakatlar

tahrir

24/2009-sonli Qonunga asosan barcha fuqarolarga quyidagilar taqiqlanadi:

  • davlat bayrogʻini buzish, yirtish, oyoq osti qilish, yoqish yoki davlat bayrogʻini dogʻlash, haqorat qilish yoki shaʼnini kamsitish maqsadida boshqa harakatlar qilish;
  • reklama taxtalari yoki reklama roliklari uchun davlat bayrogʻidan foydalanish;
  • davlat bayrogʻi yirtilgan, bulgʻangan, gʻijimlangan yoki rangi oʻchgan boʻlsa, hilpiratish;
  • harflar, raqamlar, tasvirlar yoki boshqa belgilarni chop etish, naqshlash, davlat bayrogʻiga koʻkrak nishonlari yoki boshqa narsalarni qoʻshish;
  • Davlat bayrogʻidan shiftni yoki tomni yopishda, tovarlarni oʻrash yoki qoplashda davlat bayrogʻi shaʼnini kamsitadigan tarzda ishlatish.

Oʻxshash bayroqlar

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „National Flag, Coat of Arms, Anthem“. Embassy of Indonesia, Oslo, Norway (1-may 2007-yil). 19-oktabr 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2009-yil.
  2. ↑ {{{editor}}}: „Tradisi TNI Angkatan Laut: Pewarisan Nilai-Nilai Luhur dalam Membangun Semangat Juang dan Karakter Prajurit Matra Laut“ (ID). Indonesian Navy (29-yanvar 2020-yil). 28-aprel 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2022-yil.
  3. ↑ „Flag of Indonesia“. Britannica. 16-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-noyabr 2021-yil.
  4. ↑ „Blog nicht gefunden.“. Archive.is (1-iyul 2012-yil). 1-iyul 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-yanvar 2018-yil.
  5. ↑ „Natural Dye Extraction From Teak Leves (Tectona Grandis) Using Ultrasound Assisted Extraction Method for Dyeing on Cotton Fabric“ (en). ResearchGate. Qaraldi: 2019-yil 28-fevral.
  6. ↑ Kusumawati, Nita; Santoso, Agus Budi; Sianita, Maria Monica; Muslim, Supari (2017). „Extraction, Characterization and Application of Natural Dyes from the Fresh Mangosteen (Garcinia mangostana L.) Peel“. International Journal on Advanced Science, Engineering and Information Technology. 7-jild, № 3. 878-bet. doi:10.18517/ijaseit.7.3.1014.
  7. ↑ „Kompas.Com“ (17-noyabr 2009-yil). 17-noyabr 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-yanvar 2018-yil.
  8. ↑ „Sejarah Bendera Merah Putih“. Suryantara.wordpress.com (30-oktabr 2007-yil). Qaraldi: 11-fevral 2017-yil.
  9. ↑ „PANYINGKUL! Jurnalisme Orang Biasa“ (25-avgust 2011-yil). 25-avgust 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-yanvar 2018-yil.
  10. ↑ ian macdonald. „Flags in Bali“. Fahnenversand.de. Qaraldi: 20-sentabr 2012-yil.
  11. ↑ „Indonesia“. Flags of the World (6-sentabr 2006-yil). 2-aprel 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-dekabr 2007-yil.
  12. ↑ „What are the rules for national flags?“. BBC Magazine (11-may 2005-yil). Qaraldi: 13-noyabr 2018-yil.
  13. ↑ „Hotel Majapahit: Brief History“. Qaraldi: 4-aprel 2017-yil.
  14. ↑ Cahoon, Ben „Indonesia“. Worldstatesmen.org. Qaraldi: 9-yanvar 2018-yil.
  15. ↑ Ramadhian Fadillah. „Kenapa bendera Indonesia Merah-Putih? Ini jawaban Soekarno“ [Why is Indonesia's Flad Red and White? Soekarno's Answers] (id). Merdeka.com (2016-yil 17-avgust). Qaraldi: 2020-yil 20-iyun.
  16. ↑ Smith. „Flag of Indonesia“. britannica.com. Encyclopædia Britannica Online (9-fevral 2001-yil). Qaraldi: 19-avgust 2019-yil.
  17. ↑ „Konstitusi, Lambang Negara, Bendera, Lagu Kebangsaan dan Bahasa“. Indonesia.go.id. Government of Indonesia. 14-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.
  18. ↑ THE 1945 Constitution of The Republic of Indonesia  — Vikimanba.
  19. ↑ „Mencermati UU No 24 Tahun 2009 tentang Bendera, Bahasa, dan Lambang Negara serta Lagu Kebangsaan“. Angagaraq.org (12-avgust 2009-yil). Qaraldi: 11-fevral 2017-yil.
  20. ↑ „Flag Ceremony Commemorating The Day of The Power of Pancasila Year 2017 UB“. ub.ac.id (2-oktabr 2017-yil). Qaraldi: 10-noyabr 2021-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Indoneziya_bayrogʻi&oldid=4216799" dan olindi