Oʻzbekistonda COVID-19 pandemiyasi
Oʻzbekistonda COVID-19 pandemiyasi Oʻzbekistonda ilk bor 15-mart 2020-yilda tasdiqlangandan soʻng tarqalishni boshladi. Ushbu ilk holat Fransiyadan qaytayotgan Oʻzbekiston fuqarosida aniqlandi. Oʻzbekiston Sogʻliqni saqlash vazirligida jabrlanuvchi bilan aloqada boʻlgan va ularning karantini rejalashtirilgan odamlar roʻyxati mavjud. Ushbu holatlar eʼlon qilingach, Qozogʻiston prezidenti Qosim-Joʻmart Toqayev Qozogʻistonda favqulodda holat eʼlon qildi va zudlik bilan Oʻzbekiston bilan chegarani yopdi. Koronavirusning birinchi holatidan ikki kun oldin, Oʻzbekiston Fransiya, Ispaniya va Buyuk Britaniyaga parvozlarni toʻxtatdi. 22-mart 2020-yilda Oʻzbekiston Toshkentdagi kompaniyalarga masofadan turib ishlashni, shuningdek himoya niqoblarini majburiy taqib yurishni buyurdi. 27-mart 2020-yilda mamlakatda birinchi oʻlim 72 yoshli ayol boʻlgani haqida xabar berildi.
Oʻzbekistonda COVID-19 pandemiyasi | |
---|---|
> 10000 holat > 1000 holat > 100 holat > 10 holat < 10 holat | |
Kasallik | COVID-19 |
Virus shtammlari | SARS-CoV-2 |
Joylashuv | Oʻzbekiston |
Birinchi holati | Toshkent |
Aniqlangan sanasi | 15-mart 2020-yil |
Boshlanishi | Uxan, Xubey, Xitoy |
Tasdiqlangan holatlar | 198 769[1] |
Tuzalish | 195 840[1] |
Oʻlimlar |
1 485[1] |
Rasmiy vebsayt | |
coronavirus.uz |
2022-yil 4-yanvar holatiga koʻra, Oʻzbekistonda tasdiqlangan holatlar 198 769 tani, tuzalganlar 195 840 kishini hamda vafot etganlar 1 485 kishini tashkil etmoqda.[1][2] Shavkat Mirziyoyev raisligida oʻtkazilgan videoselektorda davlat rahbari bosh vazir viloyat hokimlari bilan birga uch kun muddatda koronavirusga qarshi kurashish boʻyicha hududiy shtablar faoliyatini kuchaytirishi boʻyicha maxsus topshiriq berdi[3].
Koronavirus koʻrsatkichida bolalar ulushi
tahrirOʻzbekistonda koronavirusga chalingan bemorlar orasida bolalarning ulushi 2021-yil aprel holatiga koʻra, yangidan roʻyxatga olingan 206 ta bemordan 54 nafari 19 yoshgacha boʻlgan bolalardir. Bu bir kunda umumiy roʻyxatga olinganlarning 26,2 foizini tashkil etadi[4].
Vaksina zaxirasi
tahrirOʻzbekistonning vaksina zaxirasi iyun holatiga koʻra 7,4 million dozaga yetgan. Shundan 3,5 million dozadan ortigʻi vaksinasiya jarayonlarida qoʻllangan[5].
Vaksinatsiya
tahrirOʻzbekistonda 2021-yil 1-apreldan koronavirus infeksiyasiga qarshi ommaviy emlash tadbirlariga start berildi[6].
Koronavirusga qarshi kurash shtabi aʼzosining maʼlumotiga koʻra Oʻzbekistonda 3000 dan ortiq emlash markazlari va 800 ta mobil guruhlar tashkil etilgan. Biroq, bunga qaramay emlash darajasi past. Bu holatda Nurmat Otabekov majburiy emlash gʻoyasi bilan chiqqan va bu toʻgʻri boʻlib, bu borada Rossiya tajribasini oʻrganishni taklif qilgan[7].
2015-yil 15-martda tasdiqlangan „Yuqumli kasalliklar immunoprofilaktikasi“ sanitariya qoidalari va normalaridagi epidemiologik koʻrsatma asosida emlash jadvaliga koronavirus infeksiyasiga qarshi emlash tartibi yuzasidan qoʻshimcha kiritilgan.
Unga asosan:
- 2021-yil 1-sentabrgacha 18 yoshdan katta boʻlgan quyidagi toifa yoki guruhdagi aholi qatlami koronavirus infeksiyasiga qarshi 1-doza vaksinalari;
- 1-oktabrgacha 2-doza vaksinalari;
- 1-noyabrgacha 3-doza vaksinalari bilan ommaviy emlanishi (salomatligi boʻyicha qarshi koʻrsatma boʻlgan hollar bundan mustasno) shartligi belgilandi[8].
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Spikeri Nurdin Ismoilov fuqarolarni majburiy tarzda emlashga salbiy baho bergan va majburiy emlash mavjud qonunlarga zid ekanini aytgan[9].
Shpris taʼminoti, xavfsiz qutilar taʼminoti va boshqalar uchun respublikada 6 milliard soʻmdan ziyod mablagʻlar ajratilgan va xaridlar amalga oshirilyapti. 10 mingdan ortiq vaksinatorlar, patronaj hamshiralari, 33 mingdan ortiq shifokorlar ishtirokida vaksinasiyaga tayyorgarlik koʻrilyapti. Koronavirusga qarshi vaksina olgan aholiga emlanganlik toʻgʻrisida sertifikat beriladi[10]. 2021-yilning iyul oyi holatiga koʻra Oʻzbekistonda 1 023 425 kishi COVID-19’ga qarshi emlangan[11]. Tibbiyot ekspertlari ZF-UZ-VAC 2001 vaksinasini Oʻzbekistondagi eng samarali vaksina deb topdilar[12].
Pulli vaksinatsiya
tahrirKelgusida nodavlat va milliy emlash kalendari asosida rejali emlash tadbirlari bilan shugʻullanmaydigan davlat tibbiyot tashkilotlarida koronavirus infeksiyasiga karshi emlashni pulli asosda oʻtkazishga ruxsat beriladi va ular bu ish bilan shugʻullanishi mumkin. Nodavlat tibbiyot tashkilotlari COVID-19’ga qarshi emlangan fuqarolarga sertifikat berish va ular toʻgʻrisidagi maʼlumotlar bazasini yuritishi kerak boʻlib, Sogʻliqni saqlash vazirligining Axborot-kommunikasiya texnologiyalarini rivojlantirish markaziga (emlash.uz) integrasiya qilinadi, emlangan fuqarolarga belgilangan shakldagi QR-kodli (matrik shtrix-kod) sertifikat beriladi[13].
Vaksinatsiya tavsiya etilmaydigan holatlar
tahrirKoronavirus infeksiyasiga qarshi emlashlar quyidagi holatlarda tavsiya etilmaydi:
- Homiladorlar, 18 yoshgacha boʻlgan bolalarga;
- OITS (OIV) infeksiyasi bilan kasallanganlarga;
- Vaksinani tarkibiy qismidagi vositalarga allergiyasi boʻlgan odamlarga;
- Surunkali kasalliklarni avj olgan davri boʻlsa;
- Boshqa infeksion kasalliklarni oʻtkir davri boʻlganlarga[14].
Vaksinatsiyaning Oʻzbekistondagi nojoʻya taʼsirlari
tahrir2021-yil aprel oyiga qadar umumiy emlanganlar orasida yengil darajadagi nojoʻya taʼsirlar 71 holatda qayd etildi. Bular quyidagi nojoʻya taʼsirlar:
- 45,7 foizda tana haroratining 37,5 darajadan birmuncha oshishi;
- 21,2 foizda tanada ogʻriq;
- 14,1 foizda emlagan joyda qichishish;
- 11,2 foizda yengil bosh ogʻrigʻi;
- 6,1 foizda emlangan joyda ogʻriqning paydo boʻlishi;
- 2,7 foizda asabiylashish, holsizlanish, qoʻrqish kabi belgilar[15].
Maxsus poliklinikalar
tahrirToshkent shahrining 11 tumanida koronavirus bilan kasallangan bemorlarga moʻljallangan maxsus poliklinikalar tashkil etildi. Poliklinikalar koronavirus infeksiyasiga gumon qilingan shaxslar hamda ushbu infeksiya tasdiqlangan bemorlarga birlamchi tibbiy-sanitariya yordamini koʻrsatadi. Shuningdek, muassasalar zarur laborator hamda instrumental tekshiruvlar oʻtkazish va ambulator davolashni yoʻlga qoʻyish maqsadida tashkil etilgan. Mazkur poliklinikalar aholiga kun-u tun xizmat koʻrsatadi. Har bir markazga 3 tadan tibbiy brigada biriktirilgan va ular tarkibidan 2 nafar shifokor hamda 2 nafar oʻrta tibbiyot xodimi oʻrin olgan[16].
Qonunbuzarliklar
tahrir2021-yil iyul oyida COVID-19 vaksinalarining shifokorlar tomonidan poliklinikadan chiqarib sotilishi holatlari kuzatildi, qonunbuzarlarga chora koʻrildi[17].
Vaqt jadvali
tahrir2020
tahrirFevral
tahrirOʻzbekiston havo yoʻllari 2020-yil 28-fevralda Jidda va Madinaga reyslarni toʻxtatdi[18]. 2020-yil 13-martda Oʻzbekiston Fransiya, Ispaniya va Buyuk Britaniyaga parvozlarni toʻxtatdi[19]. Ikki kun oʻtgach, mamlakatga Fransiyadan qaytayotgan Oʻzbekiston fuqarosida koronavirusning birinchi holati tasdiqlandi[20]. Oʻzbekiston Sogʻliqni saqlash vazirligi bemor bilan aloqada boʻlgan shaxslar roʻyxatini eʼlon qildi, ularning karantinga oldi[21]. Ushbu holat eʼlon qilingach, Qozogʻiston prezidenti Qosim-Jomart Toʻqaev Qozogʻistonda favqulodda holat eʼlon qildi va zudlik bilan Oʻzbekiston bilan chegarani yopdi[22].
Mart
tahrir- 2020-yil 20-martda hukumat koʻngilochar joylar va choyxonalar yopilishini va katta toʻylar va boshqa oilaviy yigʻilishlar taqiqlanishini eʼlon qildi[23].
- 2020-yil 22-martda Oʻzbekiston Toshkentdagi kompaniyalarga masofadan turib ishlashni, shuningdek himoya niqoblarini taqishni majburiy qildi[24].
- 2020-yil 23-martda Oʻzbekiston hukumati Toshkent shahriga kirish va chiqishni toʻxtatdi[25].
- 2020-yil 27-martda mamlakatda birinchi oʻlim haqida xabar berildi; sogʻligʻi yomon boʻlgan va yurak xurujiga uchragan 72 yoshli ayol vafot etdi. U yaqinda Turkiyadan qaytgan qizi tomonidan virusni yuqtirganligi aniqlandi[26].
- 2020-yil 28-martda ikkinchi oʻlim ham tasdiqlandi[27].
2021
tahrirIyun
tahrir- 25-iyundan Oʻzbekiston SSV karantin tartibi kuchaytirilganini maʼlum qildi[28].
Iyul
tahrir- Toshkentning 11 tumanida koronavirus bemorlari uchun instrumental tekshiruv oʻtkazish va ambulator davolashni yoʻlga qoʻyish maqsadida maxsus poliklinikalar tashkil etildi[29].
- 15-iyul kuni bir sutka davomida 478 kishida kasallik aniqlandi[30].
- Fargʻona shahar tibbiyot birlashmasining tugʻruq kompleksida koronavirusga chalingan homilador, tugʻruqdagi va tuqqan ayollar uchun maxsus 100 oʻrinli tugʻruq kompleksitashkil etildi[31].
Statistika
tahrirHudud boʻyicha
tahrirHudud | Holatlar | Vafot etganlar | Tuzalganlar | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Toshkent shahri, Toshkent viloyati va Sirdaryo viloyati |
7121 | 20 | 4170 | ||||||
Buxoro viloyati | 540 | 2 | 504 | ||||||
Andijon viloyati | 191 | 0 | 180 | ||||||
Fargʻona viloyati | 158 | 1 | 157 | ||||||
Namangan viloyati | 305 | 4 | 286 | ||||||
Xorazm viloyati | 325 | 0 | 302 | ||||||
Qoraqalpogʻiston Respublikasi | 152 | 0 | 143 | ||||||
Qashqadaryo viloyati | 202 | 1 | 119 | ||||||
Jizzax viloyati | 43 | 2 | 3 | ||||||
Samarqand viloyati | 495 | 2 | 400 | ||||||
Surxondaryo viloyati | 170 | 2 | 67 | ||||||
Navoiy viloyati | 295 | 0 | 252 | ||||||
Jami (Oʻzbekiston) |
10020 | 34 | 6584 | ||||||
Eslatma: Sana 05/07/2020 23:00 Toshkent vaqti bilan |
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „COVID-19 koronavirus infeksiyasi“ (uz). Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi. 2020-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-mart.
- ↑ uz, Kun „Oʻzbekistonda koronavirusdan zararlanish holatlari soni 900 taga yaqinlashdi“ (uz). Kun.uz. Qaraldi: 2020-yil 8-aprel.
- ↑ „«Уч кун муддатда коронавирусга қарши курашиш бўйича ҳудудий штаблар фаолияти кучайтирилсин» — Шавкат Мирзиёев“. Bugun.uz. 2021-yil 17-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-aprel.
- ↑ „Ўзбекистонда коронавирусга чалинган беморлар орасида болаларнинг улуши қандай экани маълум қилинди“. Bugun.uz. 2021-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-aprel.
- ↑ „Ўзбекистоннинг вакцина захираси ҳажми очиқланди“. Bugun.uz. 2021-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 30 июнь.
- ↑ „Ўзбекистонда коронавирусга қарши оммавий эмлаш бошланди“. Bugun.uz. 2021-yil 17-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-aprel.
- ↑ „«Мажбурий эмлаш — тўғри ғоя. Эҳтимол, Россия тажрибасини қўллаш керак» — Нурмат Отабеков“. Bugun.uz. 2021-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 6 июль.
- ↑ „Ўзбекистонда 18 ёшдан катта бўлган бир қатор аҳоли қатлами оммавий эмланади“. Bugun.uz. 2021-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 17 июль.
- ↑ „«Эмлаш тадбирларини мажбурий тарзда амалга ошириш мумкин эмас», — Нурдин Исмоилов“. Bugun.uz. 2021-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 17 июль.
- ↑ „Ўзбекистонда эмланган аҳолига эмланганлик тўғрисида сертификат берилади“. Bugun.uz. 2021-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 10 март.
- ↑ „В Узбекистане полную вакцинацию прошло более одного миллиона человек“. Взгляд.uz. 2021-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-iyul.
- ↑ „Эксперты назвали самую эффективную вакцину в Узбекистане“. NOVA24. 2021-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23 июль 2021. (Wayback Machine saytida 2021-07-31 sanasida arxivlangan)
- ↑ „Ўзбекистонда аҳолини коронавирусга қарши пулли эмлаш қачон бошланиши маълум қилинди“. Bugun.uz. 2021-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-mart.
- ↑ „Ўзбекистонда ОИТС ва ОИВга чалинганлар коронавирусга қарши эмланадими?“. Bugun.uz. 2021-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-aprel.
- ↑ „Ўзбекистонда коронавирусга қарши эмланган аҳоли қатламида қандай ножўя таъсирлар кузатиляпти?“. Bugun.uz. 2021-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-aprel.
- ↑ „Тошкентнинг 11 туманида коронавирусга чалинганлар учун махсус поликлиникалар ташкил этилди“. Bugun.uz. 2021-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 13 июль.
- ↑ „В Узбекистане выявили подпольную продажу вакцин и препаратов против COVID-19“. Взгляд.uz. 2021-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 24-iyul.
- ↑ Seyfaddini, Ilkin „Uzbekistan Airways suspends flights to Jeddah, Medina“. en.trend.az (28-fevral 2020-yil). 22-mart 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2020-yil.
- ↑ „Uzbekistan suspends flights to and from France, Spain and UK“. reuters.com (13-mart 2020-yil). 22-mart 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2020-yil.
- ↑ „Uzbekistan confirms first coronavirus case - govt“. Reuters (15-mart 2020-yil). 19-mart 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-mart 2020-yil.
- ↑ „Uzbekistan confirms its first coronavirus case“. aa.com.tr. 19-mart 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-mart 2020-yil.
- ↑ „Kazakhstan, Uzbekistan close borders after first coronavirus cases“ (en-CA). National Post (15-mart 2020-yil). Qaraldi: 15-mart 2020-yil.
- ↑ „Central Asia tightens restrictions as coronavirus spreads“ (en). Reuters (21-mart 2020-yil). 22-mart 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-aprel 2020-yil.
- ↑ „Uzbekistan makes masks, remote work mandatory in capital“. reuters.com (22-mart 2020-yil). 22-mart 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2020-yil.
- ↑ „Uzbekistan to Lock Down Capital Tashkent Due to Coronavirus“ (23-mart 2020-yil). 2020-yil 23-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-aprel.
- ↑ News Desk. „Uzbekistan reports first coronavirus death as it widens lockdowns“. The Jakarta Post. Reuters (27-mart 2020-yil). 27-mart 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-mart 2020-yil.
- ↑ Reuters. „Uzbek Doctor, 39, Dies After Coronavirus Self-Treatment“ (en-US). The New York Times (2020-yil 28-mart). 2020-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-aprel.
- ↑ „Ўзбекистонда карантин қоидалари кучайтирилди“. Bugun.uz. 2021-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 25-may.
- ↑ „Тошкентнинг 11 туманида коронавирусга чалинганлар учун махсус поликлиникалар ташкил этилди“. Bugun.uz. 2021-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 13 июль.
- ↑ „За сутки в Узбекистане почти 500 человек заразилось COVID-19“. Взгляд.uz. 2021-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-iyul.
- ↑ „Фарғонада коронавирусга чалинган ҳомиладор аёллар учун махсус туғуруқ комплекси ташкил этилди“. Взгляд.uz. 2021-yil 17-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 17 июль. (Wayback Machine saytida 2021-07-17 sanasida arxivlangan)
- ↑ „COVID-19 koronavirus infeksiyasi viloyatlar boʻyicha statistikasi“ (uz). Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi website=Coronavirus.uz. 2020-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-yanvar 2022-yil.