Shaxmat boʻyicha Jahon kubogi 2023

Shaxmat boʻyicha Jahon kubogi 2023 30-iyulidan 24-avgustiga qadar Ozarbayjonning Boku shahrida boʻlib oʻtdi. Kubok uchun jami 206 nafar shaxmatchi bahslarga kirishdi^[1]. Turnir shaxmat boʻyicha 10-jahon kubogi sifatida tarixda qoldi. Reytingda eng yaxshi uch oʻrinni egallagan ishtirokchilar 2024-yilgi Candidates turniriga yoʻllanmani qoʻlga kiritdi^[2]^[3]. Musobaqa 2023-yilgi ayollar oʻrtasidagi shaxmat boʻyicha jahon chempionatiga parallel ravishda oʻtkazildi.

Amaldagi chempion Jan-Krzysztof Duda edi^[4]^[5]. Lekin beshinchi raundda tajribali Fabiano Caruanaga imkoniyatni boy berdi^[6].

Turnir tartibi

Turnir sakkiz raunddan iborat va magʻlubiyatga uchragan ishtirokchi turnirni tark etishi belgilangan. 50 nafar ishtirokchi esa turnirning ikkinchi raundidayoq bahslarni tark etishga majbur boʻlishdi. Play-off bahslarini magʻlubiyatsiz yakunlagan 3 ishtirokchi asosiy oʻrinlar uchun bahs olib borishadi. Dastlabki uch oʻrinlarni egallagan ishtirokchilar 2024-yilda boʻlib oʻtadigan Candidates turniriga yoʻllanma oldilar. Shu bilan birga turnir boʻlajak jahon chempionatiga daʼvogarlarni aniqlaydi.

Ishtirokchilarning har biriga avvaliga 90 daqiqadan vaqt ajratiladi. Har bir yurish uchun esa 30 soniyadan, yurishlar soni 40 taga yetganda 30 daqiqa qoʻshib boriladi. Klassik oʻyinlardan keyin oʻzaro tenglik kuzatilsa, oʻyinchilar ikkita rapid shaxmat oʻyinini oʻynashdi. Bunda oʻyinchilar uchun 25 daqiqa hamda har bir yurish uchun 10 soniya (25+100 tizimida) qoʻshib boriladi. Yuqoridagi ikki holatda ham ishtirokchilar ochkolari teng kelgan holatda yana ikkita tezkor shaxmat oʻyinini oʻynaladi. Tezkor shaxmatda har bir oʻyinchi uchun 10 daqiqa va har bir yurish uchun 10 soniya (10+10 tizimida) vaqt qoʻshib boriladi. Agar oʻyin yuqoridagi holatlarning barida durang boʻlsa, oʻyinchilar 5+3 tizimida blits oʻyinini oʻtkazishdi.

Jadval

Har bir raund uch kun davom etdi: ikki kun klassik vaqt tizimida va shu kunlar oraligʻida gʻolib nomi aniqlanmasa uchunchi kuni tay-brek oʻynaladi.

1-3-bosqichlar 30-iyuldan 7-avgustgacha davom etgan boʻlsa, 4-6-bosqichlar 9-17-avgust kunlari davom etdi. Oxirgi ikki tur esa 19-24-avgust kunlari boʻlib oʻtdi. 8-avgust hamda 18-avgust esa dam olish kuni sifatida belgilandi.

Mukofot puli

Jahon kubogining umumiy pul mukofoti 1,834,000 AQSh dollarini tashkil etadi.

Mukofot puli AQSh dollarida
Reyting	Qolgan ishtirokchilar	Jami
1-raund natijasi	78 × 3000	234 000
2-raund natijasi	64 × 6000	384 000
3-raund natijasi	32 × 10 000	320 000
4-raund natijasi	16 × 16 000	256 000
5-raund natijasi	8 × 25 000	200 000
6-raund natijasi	4 × 35 000	140 000
Toʻrtinchi oʻrin egasi	1 × 50 000	50 000
Uchinchi oʻrin egasi	1 × 60 000	60 000
Ikkinchi oʻrin egasi	1 × 80 000	80 000
Gʻolib	1 × 110 000	110 000
Jami		1 834 000

Turnirdagi oʻzgarishlar

Quyida saralashlarda ishtirok etishdan bosh tortgan va ularning oʻrnida ishtirok etish huquqini olgan qatnashchilar:^[7]

Ding Liren (CHN), 2780 (World Champion) → Nodirbek Abdusattorov (UZB), 2732 ®
Alireza Firouzja (FRA), 2786 ® → Lê Quang Liêm (VIE), 2728 ®
Viswanathan Anand (IND), 2754 ® → Wei Yi (CHN), 2722 ®
Hikaru Nakamura (USA), 2775 ® → Wang Hao (CHN), 2709 ®
Richárd Rapport (ROU), 2752 ® → Nikita Vitiugov (RUS), 2721 ®
Sergey Karjakin (RUS), 2750 (WC) → Parham Maghsoodloo (IRI), 2716 ®
Levon Aronian (USA), 2742 ® → Daniil Dubov (RUS), 2716 ®
Ju Venjun (CHN), 2566 (WWC) → Vidit Gujrathi (IND), 2719 ® (Ju Wenjun played in the Womenʼs World Cup instead.)
Gabriel Sargissian (ARM), 2692 (E22) → Markus Ragger (AUT), 2624 (E22)
Haik Martirosyan (ARM), 2685 (E22) → Mateusz Bartel (POL), 2614 (E22)
Shant Sargsyan (ARM), 2640 (E22) → Eduardo Iturrizaga Bonelli (ESP), 2617 (E22)
Yasser Quesada (CUB), 2609 (AM22) → Leonel Figueredo Losada (MEX), IM, 2345
Samvel Ter-Sahakyan (ARM), 2598 (E22) → Vladimir Baklan (UKR), 2550 (E22)
Hovhannes Gabuzyan (ARM), 2579 (E21) → Levan Pantsulaia (GEO), 2564
Kirk Ghazarian (USA), IM, 2479 (AM23) → Gianmarco Leiva (PER) (AM23).