Tony Alexander Adams MBE (1966-yil 10-oktabrda tugʻilgan) — ingliz futbol menejeri va sobiq professional futbolchi. Adams Arsenal va Angliya terma jamoalarida oʻynagan va ikkala jamoa sardori boʻlgan. Adams oʻzining 19 yillik futbolchilik faoliyatini Arsenalda markaziy himoyachi sifatida oʻtkazdi[2]. U klub muxlislari tomonidan Arsenalning barcha davrlardagi eng zoʻr oʻyinchilaridan biri sanaladi va Futbol Ligasining 100 ta afsonasiga kiritilgan[3].

Tony Adams
MBE
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi Tony Alexander Adams[1]
Tavallud sanasi 10-oktyabr 1966-yil (1966-10-10) (57 yosh)[1]
Tavallud joyi Romford, London, Angliya
Boʻyi 6 ft 3 in (1.91 m)[1]
Ampluasi Markaziy himoyachi
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1980—1983 Arsenal
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1983—2002 Arsenal 504 (32)
Milliy terma jamoa
1987—2000 Angliya 66 (5)
Boshqargan klublari
2003—2004 Wycombe Wanderers
2008—2009 Portsmouth
2010—2011 Gabala
2017 Granada
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Arsenal bilan u toʻrtta yuqori divizion unvonini qoʻlga kiritdi, uch xil oʻn yillikda chempionlikni qoʻlga kiritgan jamoaga noyob sardorlik qildi, uchta Angliya kubogi, ikkita Futbol ligasi kubogi, UEFA Cup Winners' kubogi va ikkita FA Community Shields mukofotini qoʻlga kiritdi[4]. 2011-yil 9-dekabrda Emirates stadionida Adamsni sharaflovchi haykal, Thierry Henry va Herbert Chapman haykallari ochildi. U 1987-yildan 2000-yilgacha Angliya terma jamoasi safida 66 marta gʻalaba qozongan va toʻrtta yirik turnirda ishtirok etgan.

Futbolchilik faoliyatini yakunlagach, Adams futbol boshqaruviga oʻtdi va u vaqtlarini Wycombe Wanderers, Portsmouth, Ozarbayjonning Gabala va Ispaniyaning Granada jamoalarida oʻtkazdi.

Yoshligi tahrir

Romfordda tugʻilgan Adams Dagenhamda oʻsgan va 1971-yildan 1978-yilgacha Hunters Hall boshlangʻich maktabida, keyin esa 1978-yildan 1983-yilgacha Eastbrook umumtaʼlim maktabida oʻqigan[5]. Uning amakivachchasi professional futbolchi Steve MacKenzie edi[6].

Jamoalardagi faoliyati tahrir

Adams 1980-yilda maktab oʻquvchisi boʻlgan paytida Arsenal bilan shartnoma imzolagan. U 1983-yilning 5-noyabrida birinchi divizionda Sunderlendga qarshi oʻyinda, 17 yoshga toʻlganidan toʻrt hafta oʻtib, asosiy jamoadagi debyutini oʻtkazdi. Adams 1986—1987-yilgi mavsumda oddiy oʻyinchiga aylandi va oʻsha mavsumda Wembleyda Liverpool ustidan gʻalaba qozongan Futbol Ligasi kubogi finalida oʻzining birinchi yirik sovrinini qoʻlga kiritdi.

Lee Dixon, Nigel Winterburn va Steve Bould bilan birga Adams Arsenal himoyasida joylashgan „mashhur himoya toʻrtligi“ning bir qismi boʻlib, Jorj Grexem qoʻl ostida ofsayd tuzogʻidan yaxshi intizomli foydalanish bilan mashhur edi[7]. 1988-yil 1-yanvarda 21 yoshida Arsenal sardori boʻldi[8]; u nafaqaga chiqqunga qadar keyingi 14 yil davomida klub sardori boʻlib qoladi.

Adamsning kuchli himoya intizomi Arsenalning 1986—1987-yillarda Liga kubogini, keyin esa ikki marta Birinchi divizion chempionligini qoʻlga kiritishiga sabab boʻlgan: 1988—1989-yilgi mavsumning soʻnggi oʻyinida Liverpool ustidan qozonilgan gʻalabadan keyin birinchi; ikkinchi 1990—1991-yil. U butun mavsumda bir marta yutqazgan.

1992—1993-yillarda Adams Angliya Liga Kubogi va Angliya Kubogining dublini qoʻlga kiritgan birinchi ingliz jamoasining sardori boʻlish unvoniga sazovor boʻldi va keyingi yili Europan Cup Winners' kubogini qoʻlga kiritdi[9].

Ushbu muvaffaqiyatga qaramay, 1980-yillarning oʻrtalarida boshlangan alkogolizmga qarshi kurash uning hayotini tobora yomonlashtirdi, chunki u tungi klublarda tez-tez janjallarda qatnashgan. 1990-yil 6-mayda Adams Ford Sierra rusumli avtomashinasini Rayleigh shahrida devorga urib yubordi va nafas olayotganda uning qonidagi alkogol miqdori spirtli ichimliklarni haydashda ruxsat etilgan chegarasidan toʻrt baravar koʻp ekanligi aniqlandi. Oʻsha yilning 19-dekabrida Sautend Crown sudida[10][11] u toʻrt oyga qamoqqa olingan (1991-yil 15-fevralda jazo muddatining yarmidan keyin ozod qilingan).  U Buyuk Britaniyadagi eng mashhur alkogolizmdan tuzalib ketayotganlardan biriga aylandi[12]; uning alkogolga qarshi kurashi 1998-yilning may oyida katta tanqidlarga sazovor boʻlgan Addicted avtobiografiyasida batafsil tasvirlangan[12].

 
Tony Adams haykali Emirates stadioni tashqarisida.

Uning tiklanishi va tuzalishiga 1996-yil oktabr oyida Arsen Vengerning Arsenal bosh murabbiyi etib tayinlanishi oz boʻlsada yordam berdi. Venger klubning ovqatlanish amaliyoti va futbolchilarning turmush tarzini isloh qildi. Venger Adamsning ichimlik muammosi haqidagi eʼtiroflaridan keyin uni kuchli eʼtiborga oldi va rejimdagi yaxshilanishlar Adamsning karyerasini bir necha yilga uzaytirdi. Adams 1997–1998 va 2001—2002-yillarda Premier liga hamda Angliya kubogi juftliklarida klub sardori boʻlib, oʻz murabbiyining tushunishini ajoyib tarzda mukofotladi; u Angliya futboli tarixida uch xil oʻn yillikda chempionlik unvonini qoʻlga kiritgan jamoa sardori boʻlgan yagona futbolchidir. 

2002-yil avgustida, 2002—2003-yilgi mavsum boshlanishi arafasida Adams deyarli 20 yillik faoliyatidan soʻng professional futboldan ketdi, uning soʻnggi oʻyini 2002-yilgi Angliya kubogi finali boʻldi. U Arsenal safida 674 ta oʻyin oʻtkazgan (faqat David OʻLeary koʻproq oʻynagan) va klub tarixidagi eng muvaffaqiyatli sardor boʻlgan. Adams oʻynaganida kiygan 6-raqamli koʻylagi 2006—2007-yilgi mavsumgacha, Phlippe Senderosga topshirilgunga qadar ishlatilmadi. Hozirda u 2020-yildan boshlab Gabrielga tayinlangan.

Oʻyinchi sifatida nafaqaga chiqishidan oldin Adams Stiv Coppell isteʼfoga chiqqanida Brentford (birinchi divizionga koʻtarilishni oʻtkazib yuborgan) murabbiyi boʻlish uchun ariza bergan edi, ammo uning arizasi rad etildi[13].


2004-yilda Adams ingliz oʻyiniga qoʻshgan taʼsiri uchun Angliya futboli shon-shuhrat zaliga kiritildi va 2008-yilda u klub vei saytida 50 ta eng zoʻr toʻpchilar soʻrovida uchinchi oʻrinni egalladi.

2011-yil 9-dekabrda klubning 125 yilligini nishonlash uchun Emirates stadioni tashqarisida Adamsning haykali oʻrnatildi. Menejer Herbert Chapman, Arsenalning barcha davrlardagi eng yaxshi toʻpurari Therry Henry[14] va keyinchalik Dennis Bergkamp ham tashqaridagi haykallar bilan abadiylashtirildi[15].

Xalqaro karyerasi tahrir

 
Adams (chapda) UEFA Euro 1988 da Angliya terma jamoasida oʻynamoqda, gollandiyalik Marco van Basten bilan oʻzining uchta golidan birinchisini urdi.

Adams Angliya terma jamoasidagi debyutini 1987-yilda Ispaniyaga qarshi oʻtkazgan va UEFA Euro 1988 da oʻynagan. Angliya barcha uchta oʻyinda magʻlub boʻldi, ammo Adams Angliyaning turnirdagi ikkita golidan birini Sovet Ittifoqi darvozasiga urib 3:1 hisobida magʻlub etdi. U 1966-yilgi Jahon kubogi gʻolibligidan keyin tugʻilgan Angliya terma jamoasini himoya qilgan birinchi futbolchi edi.

Xalqaro karyerasini juda istiqbolli boshlaganidan soʻng, Adams 1990-yillarning boshlarida bir qator muvaffaqiyatsizliklarga duch keldi. U hayratlanarli darajadagi murabbiy Bobby Robson tomonidan FIFA Jahon chempionati 1990 da terma jamoasidan chetlashtirildi va jarohati tufayli UEFA Euro 1992 ni oʻtkazib yubordi. Angliya terma jamoasi Germaniyaga penaltilar seriyasida magʻlub boʻlishdan oldin Euro 96 yarim finaliga chiqdi.

Angliya terma jamoasi bosh murabbiyi Glenn Hoddle Adamsdan sardorlik bogʻichini olib, Alan Shearerga berganida, bu Adams uchun yutib yuboradigan achchiq dori boʻldi. 2008-yilda muxlislar forumida soʻzlagan Adams shunday dedi: „Mening oʻrnimga Glenn Hoddle Alan Shearerga sardorlikni berganidan biroz xafa boʻldim, lekin men buni unutishim mumkin. Men bunga ijobiy javob berdim. Men u [Hoddle] bilan kelisholmadim va u Alan markaziy hujumchi sifatida koʻproq penalti tepishi mumkin deb oʻyladi. Odamlar bunga munosabatimni bilishadi“. 

Adams milliy jamoada oʻynashni davom ettirdi, ammo u nihoyat 1998-yilda Jahon kubogi finalida paydo boʻldi. Uning xalqaro chiqishi Angliyaning UEFA Euro 2000 dagi muvaffaqiyatsiz namoyishi edi. Turnirdan soʻng Shearer xalqaro futboldan ketishi bilan Adams sardorlikni qaytarib oldi. Biroq, bir necha oy ichida Angliya 2000-yil oktyabr oyida Germaniyaga Jahon chempionati saralashida magʻlub boʻldi, bu oʻyin Wembley stadionida oʻtkazilgan oxirgi oʻyin boʻlib, stadion qayta qurish uchun buzib tashlangan edi. Bu oʻyin Adams uchun Wembleydagi 60-uchrashuvi boʻldi, bu rekord edi. U 2000-yil 31-may kuni Ukrainaga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida (2:0) Angliyaning ikkinchi golini urganida eski Wembley stadionida gol urgan soʻnggi angliyalik futbolchi edi. Bu uning 1988-yilning noyabrida Saudiya Arabistoniga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida gol urganidan keyin birinchi goli boʻldi va shu tariqa Angliya terma jamoasi safida gollar orasidagi eng uzun tafovut boʻyicha rekord oʻrnatdi.

Adams uch oʻn yillikda turnirlarda ishtirok etgan birinchi va hozirgacha yagona Angliya futbolchisi boʻlib qolmoqda.

Oʻyin uslubi tahrir

2014-yilda The Guardiandan Tom Sheen tomonidan „toʻxtatuvchi“ (yoki erkak himoyachi belgisi) sifatida tasvirlangan Adams markaziy himoyachi sifatida oʻynadi. Uzun boʻyli, jasur, qoʻpol, jismoniy va qatʼiyatli himoyachililigi kabi xususiyatlari bilan birga uning asosiy yetakchilik jihatlari oʻyinni oʻqish qobiliyati va zarbalarni vaqtini belgilash edi. Dastlab u texnik jihatdan toʻpda eng qobiliyatli oʻyinchi sifatida maʼlum boʻlmagan boʻlsa-da, u Venger qoʻl ostida oʻz oʻyinining shu jihatini rivojlantirdi va keyinchalik toʻp oʻynashda markaziy himoyachi sifatida ajralib chiqdi, bunda u toʻpni orqa tomondan olib chiqish qobiliyati, shuningdek, individual yugurishlarga moyilligi bilan ajoyib oʻyinchi sifatida tanildi[16][17][18][19][20][21][22]. Biroq, u tezligining yetishmasligi bilan ham tanilgan[23][24].

Menejerlik va murabbiylik faoliyati tahrir

Brunel universitetida sport fanlari darajasini boshlaganidan soʻng, Adams 2003-yil noyabr oyida Wycombe Wanderers menejeri boʻldi. U oʻsha mavsumda klubning Ikkinchi ligaga tushib ketishiga toʻsqinlik qila olmadi va 2004-yilning avgust oyida klub turnir jadvalida birinchi oʻrinni egallagan boʻlsa-da, formaning yoʻqolishi ularni jadvaldan pastga olib ketdi[25]. U 2004-yil noyabr oyida shaxsiy sabablarga koʻra Wycombedan isteʼfoga chiqdi. Uning oʻrnini esa John Gorman egalladi.

Feyenoord tahrir

2005-yil iyul oyida Adams Gollandiyaning Feyenoord jamoasida stajyor murabbiylik rolini qabul qildi, unga oʻsmirlar jamoasi boʻlgan Yong jamoasi uchun alohida mas’uliyat yuklangan. Keyinchalik Adams 2006-yil yanvar va fevral oylarida Utrechtga birinchi jamoa stajyor murabbiyi sifatida qisqa muddatga yuborildi. Feyenoorddalik payti u Arsenalda yarim kunlik skaut sifatida ishlagan, Italiya, Fransiya va Gollandiyadagi oʻyinlarni tomosha qilgan[26].

Portsmouth tahrir

Adams Portsmouthga 2006-yil iyun oyida Harry Redknappning yordamchi menejeri sifatida qoʻshildi, bu lavozim Kevin Bondning ketishi bilan boʻsh qolgan edi. Yordamchi sifatidagi birinchi mavsumida Portsmouth Premier ligada toʻqqizinchi oʻrinni egalladi, bu ularning 1950-yillardan beri eng yuqori koʻrsatkichi va 2007—2008-yilgi Angliya kubogini qoʻlga kiritishiga olib kelgan edi. Adams 2008-yilning oktabr oyida Harry Redknapp Tottenhamga ketganidan soʻng Jo Jordan bilan birga[27] Portsmouthga vaqtinchalik menejer etib tayinlangan edi. Keyinchalik u toʻliq vaqtli menejer etib tayinlandi[27][28]. U 2009-yilning fevral oyida Portsmouth atigi 10 ochko toʻplagan 16 oʻyindan soʻng isteʼfoga chiqarilgan edi[29].

Gabala tahrir

2010-yilning may oyida Adams Ozarbayjon Premier ligasining Gabala klubini boshqarish uchun uch yillik shartnoma imzoladi[30]. U 2011—2012-yilgi mavsum tugashi arafasida, 2011-yilning 16-noyabrida Gabala bosh murabbiyi lavozimini tark etdi[31].

2012-yil oktabr oyida Adams Gabala ga sport direktori sifatida qaytdi[32].

Granada tahrir

2017-yilning 10-aprelida Adams 2016—2017-yilgi mavsum oxirigacha La Liga kurashchilari Granada CFning bosh murabbiyi etib tayinlandi[33][34]. Mavsum oxirida Granada yuqori diviziondagi olti yillik faoliyatini yakunlab, La Ligadan tushib ketdi. Adams murabbiy sifatidagi yettita oʻyinning barchasida magʻlub boʻldi va keyinchalik ishdan boʻshatildi[35].

Karyera statistikasi tahrir

Klub tahrir

Appearances and goals by club, season and competition
Klub Mavsum Liga FA kubogi Liga kubogi UEFA Boshqa Jami
Divizion Ishtirok Gollar Ishtirok Gollar Ishtirok Gollar Ishtirok Gollar Ishtirok Gollar Ishtirok Gollar
Arsenal 1983–1984[36] Birinchi divizion 3 0 0 0 0 0 3 0
1984–1985[36] Birinchi divizion 16 0 1 0 1 0 18 0
1985–1986[36] Birinchi divizion 10 0 0 0 0 0 10 0
1986–1987[36] Birinchi divizion 42 6 4 0 9 0 55 6
1987–1988[36] Birinchi divizion 39 2 4 0 8 0 51 2
1988–1989[36] Birinchi divizion 36 4 2 0 5 0 3 1 46 5
1989–1990[36] Birinchi divizion 38 5 3 0 4 0 1 0 46 5
1990–1991[36] Birinchi divizion 30 1 3 1 4 2 37 4
1991–1992[36] Birinchi divizion 35 2 1 0 3 0 4 0 1 0 44 2
1992–1993[36] Premier Liga 35 0 8 2 9 0 52 2
1993–1994[36] Premier Liga 35 0 3 2 2 0 8 2 1 0 49 4
1994–1995[36] Premier Liga 27 3 1 0 4 1 10 0 42 4
1995–1996[36] Premier Liga 21 1 2 0 5 2 28 3
1996–1997 Premier Liga 28 3 3 0 3 0 1 0 35 3
1997–1998 Premier Liga 26 3 6 0 2 0 2 0 36 3
1998–1999 Premier Liga 26 1 5 0 0 0 4 1 1 0 36 2
1999–2000 Premier Liga 21 0 1 1 0 0 11 0 0 0 33 1
2000–2001 Premier Liga 26 1 4 1 0 0 8 0 38 2
2001–2002 Premier Liga 10 0 3 1 0 0 0 0 13 1
Jami karyera 504 32 54 8 59 5 48 3 7 1 672 49

Xalqaro gollar tahrir

Ballar va natijalar birinchi boʻlib Angliyaning gollari roʻyxatini koʻrsatadi, ballar ustuni Adamsning har bir golidan keyin ochkoni koʻrsatadi[37].
Toni Adams tomonidan kiritilgan xalqaro gollar roʻyxati
No. Sana Joy Raqib Hisob Natija Musobaqa
1 1987-yil 11-noyabr Stadion Crvene Zvedze, Belgrad, Yugoslaviya   Yugoslaviya 4-0 4-1 UEFA Euro 1988 saralashi
2 1988-yil 23-mart Wembley stadioni, London, Angliya   Niderlandiya 2-2 2-2 Doʻstona
3 1988-yil 18-iyun Waldstadion, Frankfurt, Germaniya   Sovet Ittifoqi 1-1 1-3 UEFA Euro 1988
4 1988-yil 16-noyabr King Fahd stadioni, Riyahd, Saudiya Arabistoni   Saudiya Arabistoni 1-1 1-1 Doʻstona
5 2000-yil 31-may Wembley stadioni, London, Angliya   Ukraina 2-0 2-0 Doʻstona

Boshqaruv statistikasi tahrir

3-iyun 2017
Jamoa va xizmat muddati boʻyicha boshqaruv rekordi
No. Sana Joy Raqib Hisob Natija Musobaqa
1 11-noyabr 1987 Crvene Zvedze stadioni, Belgrad, Yugoslaviya   Yugoslaviya 4-0 4-1 UEFA Euro 1988 saralashi
2 23-mart 1988 Wembley stadioni, London, Angliya   Niderlandiya 2-2 2-2 Doʻstona
3 18-iyun 1988 Waldstadion, Frankfurt, Germaniya   Sovet Ittifoqi 1-1 1-3 UEFA Euro 1988
4 16-noyabr 1988 King Fahd stadioni, Riyahd, Saudi ya Arabistoni   Saudiya Arabistoni 1-1 1-1 Doʻstona
5 31-may 2000 Wembley stadioni, London, Angliya   Ukraina 2-0 2-0 Doʻstona

Yutuqlari tahrir

Arsenal

  • Futbol ligasi Birinchi divizion/Premier liga: 1988–1989, 1990–1991[38], 1997–1998, 2001–2002[39]
  • Angliya kubogi: 1992–1993, 1997–1998, 2001–2002[38]
  • Futbol Liga kubogi: 1986–1987, 1992–1993[38]
  • FA Charity Shield: 1991 (birgalikda)[40], 1998[41]
  • Yevropa kubogi egalari kubogi: 1993–1994[38]; ikkinchi oʻrin: 1994–1995[42]

Individual

  • Arsenalning mavsumdagi eng yaxshi futbolchisi: 1986−1987, 1989−1990, 1993−1994[44]
  • PFA „Yilning eng yaxshi yosh futbolchisi“: 1986–1987[45]
  • PFA Birinchi divizion/Premier ligada „Yilning eng yaxshi jamoasi“: 1986–1987, 1993–1994, 1995–1996, 1996–1997[46]
  • PFA „Asrning jamoasi“ (1907—2007):
    • Asr jamoasi 1997–2007[47]
    • Asrning umumiy jamoasi[48]
  • Premier liganing 10 mavsumi mukofotlari: (1992–1993, 2001–2002)
    • Oʻn yillikning mahalliy jamoasi[49]
    • Oʻn yillikning umumiy jamoasi[49]
  • Premier liganing 20 mavsumi mukofotlari: (1992–1993, 2011–2012)
    • 20 faslning ommaviy fantaziya jamoalari[50]
    • Panel tanlovi 20 faslning fantastik jamoalari[50]
  • Angliya futboli shon-sharaf zali: 2004[46]
  • Football League 100 Legends[46]

Ordenlar

Adabiyotlar tahrir

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 1,2 The 1999–2000 Official PFA Footballers Factfile. Harpenden: Queen Anne Press, 1999. ISBN 978-1-85291-607-7. 
  2. Brodkin, Jon. „A night out for the Adams family“. The Guardian (14-may 2002-yil). Qaraldi: 28-oktabr 2008-yil.
  3. „Referendum: Is Thierry Henry Arsenal's greatest ever player?“. Arsenal Land. 2006-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  4. „Where does Kompany rank among Premier League leaders?“. BBC Sport.
  5. „Football personalities of Barking and Dagenham“. London Borough of Barking & Dagengham. 2012-yil 5-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2014-yil.
  6. „Tony Adams, Lauren Booth, Geraldine James and Elle Macpherson share experience, strength and hopes“. nacoa.org.uk (19-oktabr 2015-yil). 12-iyul 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-iyul 2019-yil.
  7. The Joy of Six: Great defences, The Guardian, 8 May 2009
  8. Arsenal.com. „Gunners' Greatest Players – 3. Tony Adams“. Official Arsenal Website (5–19 may 2008). 2008-yil 12-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-noyabr 2008-yil.
  9. Joe Lovejoy. „European Cup-Winners Cup: Smith's strike brings Arsenal European glory: Battling Londoners make light of the loss of Wright and Jensen“. The Independent (5-may 1994-yil). Qaraldi: 6-dekabr 2020-yil.
  10. „Tony Adams“. Ask Men. 2018-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2014-yil.
  11. Stillman. „Stick Your Two Points Up Your Arsenal“. Vital Football (25-iyul 2010-yil). 25-sentabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-avgust 2022-yil.
  12. 12,0 12,1 Paul Whittaker. „Adams turns his back on alcohol“. Alcohol Works (1998-yil mart). Qaraldi: 22-fevral 2014-yil.
  13. „Brentford snub Adams“. BBC Sport (27-iyun 2002-yil). Qaraldi: 8-yanvar 2009-yil.
  14. Wilson, Jeremy. „Arsenal to unveil statues of Thierry Henry, Tony Adams, and Herbert Chapman for 125th anniversary“. The Telegraph (7-dekabr 2011-yil). 12-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-sentabr 2020-yil.
  15. „Arsenal unveil Dennis Bergkamp statue“. BBC News (22-fevral 2014-yil). Qaraldi: 2-sentabr 2020-yil.
  16. Sheen, Tom. „John Terry captained Chelsea for the 500th time on Saturday - is he the best centre-back in the Premier League era?“. The Independent (20-oktabr 2014-yil). Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  17. Rob Bagchi. „Judges have a blindspot when destroyers like Vidic play a blinder“. The Guardian (19-yanvar 2011-yil). Qaraldi: 2-fevral 2017-yil.
  18. „Greatest 50 Players - 3. Tony Adams“. Arsenal (31-may 2017-yil). Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  19. MCNICHOLAS. „Assigning FIFA Card Ratings to 21st Century Arsenal Legends“. Bleacher Report (19-sentabr 2017-yil). Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  20. Eccleshare, Charlie. „Tony Adams exclusive interview: 'I have defied all the odds - I thought I'd be dead at 30'“. Telegraph (1-aprel 2019-yil). 12-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  21. Lawrence, Amy. „The lost art of defending: how style has replaced solidity in England's DNA“. The Guardian (6-iyun 2016-yil). Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  22. Camedda. „Il lato oscuro di Tony Adams: la lunga e difficile battaglia contro l'alcol“ (italyancha). www.goal.com (10-oktabr 2020-yil). Qaraldi: 20-oktabr 2020-yil.
  23. Harper. „Terry Butcher: Perfect XI“. FourFourTwo (1-fevral 2006-yil). Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  24. „Vieira the hero as Arsenal leave it late“. The Irish Times (9-dekabr 1996-yil). Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  25. „Adams resigns as Wycombe manager“. BBC Sport (9-noyabr 2004-yil). Qaraldi: 25-mart 2010-yil.
  26. Stanton. „Exclusive: Italian job for Gunners“. Setanta (3-iyun 2009-yil). 2009-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2014-yil.
  27. 27,0 27,1 Ashdown, John. „Adams set to be unveiled as new Portsmouth manager“. The Guardian (28-oktabr 2008-yil). Qaraldi: 28-oktabr 2008-yil.
  28. „Adams appointed new Pompey boss“. BBC (28-oktabr 2008-yil). 13-fevral 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-oktabr 2008-yil.
  29. „Pompey confirm Adams axe“. Sky Sports. British Sky Broadcasting (9-fevral 2009-yil). 9-oktabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-fevral 2009-yil.
  30. Esslemont, Tom. „Tony Adams' grand plans for Azerbaijan football club“. BBC (11-may 2010-yil). Qaraldi: 12-may 2010-yil.
  31. „Tony Adams quits as manager of FC Gabala“. Independent (18-noyabr 2011-yil). Qaraldi: 22-fevral 2014-yil.
  32. „Tony Adams returns to FC Gabala in Azerbaijan – BBC Sport“. BBC Sport. Qaraldi: 21-aprel 2019-yil.
  33. „Tony Adams named as Granada manager until end of season“. The Guardian (10-aprel 2017-yil). Qaraldi: 10-aprel 2017-yil.
  34. „Tony Adams talks about hifccfdds role at Granada CF“. Granada CF website (10-aprel 2017-yil). Qaraldi: 10-aprel 2017-yil.
  35. „Tony Adams' Granada are relegated – now the real challenge starts“. The Independent (29-aprel 2017-yil). Qaraldi: 21-aprel 2019-yil.
  36. 36,00 36,01 36,02 36,03 36,04 36,05 36,06 36,07 36,08 36,09 36,10 36,11 36,12 „Tony Adams“. 11v11.com. Qaraldi: 21-aprel 2019-yil.
  37. „Tony Alexander Adams“. England Stats. Qaraldi: 12-may 2019-yil.
  38. 38,0 38,1 38,2 38,3 Mannion, Damian. „Arsenal's greatest ever captains: Tony Adams, Patrick Vieira, Frank McLintock, Wojciech Szczesny?“. TalkSport (5-oktabr 2011-yil). Qaraldi: 17-may 2017-yil.
  39. „Tony Adams: Overview“. Premier League. Qaraldi: 15-aprel 2018-yil.
  40. „1991/92 F.A. Charity Shield“. Footballsite. Qaraldi: 27-sentabr 2017-yil.
  41. Moore, Glenn. „Football: Arsenal show United little charity“. The Independent (10-avgust 1998-yil). Qaraldi: 18-iyul 2014-yil.
  42. 1995 UEFA Cup Winners' Cup Final, Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation
  43. „Galatasaray the pride of Turkey“. UEFA.com. Union of European Football Associations (1-iyun 2000-yil). Qaraldi: 24-aprel 2022-yil.
  44. „Arsenal FC Player of the Year Award Winners“. MFF (2021). Qaraldi: 19-aprel 2022-yil.
  45. „Too much too young?“. BBC Sport. Qaraldi: 7-iyul 2017-yil.
  46. 46,0 46,1 46,2 „England Players – Tony Adams 1988“. England Football Online. Qaraldi: 7-iyul 2017-yil.
  47. „Team of the Century: 1997–2007 – the Premiership's finest of the last decade“. GiveMeFootball.com. Give Me Football (5-sentabr 2007-yil). 21-oktabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-iyun 2016-yil.
  48. „Your overall Team of the Century: the world's greatest-ever XI revealed!“. GiveMeFootball.com. Give Me Football (6-sentabr 2007-yil). 21-oktabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-iyun 2016-yil.
  49. 49,0 49,1 „Owen miss nets award“. Daily Telegraph. 12-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-iyul 2017-yil.
  50. 50,0 50,1 „Fergie & Giggs honoured“. Sky Sports. Qaraldi: 7-iyul 2017-yil.
  51. Brodkin, Jon. „Adams seals recovery with a gong“. The Guardian (12-iyun 1999-yil). Qaraldi: 7-iyul 2017-yil.

Havolalar tahrir