Al-Hakim I
Al-Hakim I (arabcha: أبو العباس أحمد الحاكم بأمر الله; taxminan 1247-yil – 1302-yil 19-yanvar) toʻliq ismi Abul-Abbos Ahmad al-Hakim bi-amrulloh ibn Abu Ali al-Hasan ibn Abu Bakr, Qohirada hukmronlik qilgan va Mamluklar davlatiga boʻysungan ikkinchi Abbosiy xalifa. 1262–1302-yillarda hukmronlik qilgan.
| Al-Hakim I | |
|---|---|
| Qohiraning 2-xalifasi | |
| Hukmronlik | 1262-yil 21-noyabr – 1302-yil 19-yanvar |
| Oʻtmishdoshi | Al-Mustansir II |
| Davomchisi | Al-Mustakfiy |
| Tugʻilishi |
tax. 1247 Bagʻdod, Iroq |
| Vafoti |
1302-yil 19-yanvar Qohira, Misr |
| Farzandlari |
|
| Otasi | Abu Ali al-Hasan ibn Abu Bakr |
| Dini | Islom, sunniylik |
Hayoti
tahrirAl-Hakim I 1262–1302-yillarda Qohira xalifasi boʻlgan. Uning nasli 1118–1135-yillarda hukmronlik qilgan Abbosiylar xalifasi al-Mustarshidga borib taqaladi. 1258-yilda Bagʻdod moʻgʻullar qoʻliga oʻtgach, al-Hakim I Damashqqa qochib ketdi va u yerda arab qabilalari boshligʻi Iso ibn al-Muhanna bilan doʻstlashdi. Iso al-Hakimni xalifalikka tayinlanishiga harakat qilgan. Biroq 1259–1260-yillarda moʻgʻullarning Suriyaga bosqini bilan bogʻliq tartibsizliklar vaqtida al-Hakim Halabga ketishga majbur boʻlgan va oʻsha yerda hukmronlik qila boshlagan. 1261-yilda Qohirada Abulqosim Ahmad al-Mustansir xalifa deb eʼlon qilingan. Al-Hakim Ahmad al-Mustansirga Iroqqa yurishlarida hamrohlik qilgan, shuningdek, unga xalifa sifatida boʻysungan. Biroq Abulqosim Ahmad Iroqning Hit shahri yaqinida moʻgʻullar tomonidan koʻpchilik bosqinchilar bilan birga oʻldirib yuborilgan. Shundan keyin Qohiraga qaytgan al-Hakim 1262-yilda al-Mustansirning oʻrniga xalifalikka tayinlangan. Al-Hakimning Abbosiylar bilan qarindoshlik aloqalari juda uzoq va zaif boʻlgani bois uning haqiqatan ham oʻzi daʼvo qilganidek Abbosiylar sulolasidan boʻlgan yoki yoʻqligini aniqlash mumkin emas. Shunday boʻlsa-da, Mamluk sultonlari hukmronligi ostida Qohirada 39 yil davomida hukmronlik qilgan va Qohiraning barcha keyingi xalifalari uning avlodiga boʻlgan. 1262-yildan keyin Qohira xalifasi lavozimida saqlanib qolgan boʻlsa-da, Mamluk sultonlari uni uy qamogʻida saqlagan. 1296-yilning dekabr oyiga kelib, Sulton Lajin al-Hakimni ozod qilgan va unga kattaroq maosh berib, shahardagi uylardan birida yashashiga ruxsat bergan.
Oilasi
tahrirAl-Hakimning nasli Al-Mustarshidga borib taqaladi.
| Al-Mustarshid | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ali ibn al-Mustarshid | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hasan ibn Ali | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Abu Bakr ibn Hasan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Abu Ali al-Hasan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Al-Hakim I | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ahmad ibn al-Hakim | Al-Mustakfiy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Al-Wosiq I (Ahmadning oʻgʻli, Al-Hakimning nevarasi) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Manbalar
tahrir- „Biography of Al-Hakim I“ (Arabic). Islampedia.com. 2008-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
Adabiyotlar
tahrir- Amitai-Preiss, Reuven. Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War 1260-1281. Cambridge: Cambridge University Press, 1995. Pp. 58–59, 61–63.
- Garcin, Jean-Claude (1967). "Histoire, opposition, politique et piétisme traditionaliste dans le Ḥusn al Muḥādarat de Suyûti" (French) (PDF, 14.62 MB). Annales Islamologiques (Institut Français d'Archéologie Orientale) 7: 33–90. doi:10.3406/anisl.1967.909. Archived from the original on 2011-07-24. https://web.archive.org/web/20110724205422/http://www.ifao.egnet.net/anisl/AnIsl007_art_03.pdf. Qaraldi: 2010-07-22.
- Glubb, John Bagot. Soldiers of Fortune: The Story of the Mamlukes. New York: Dorset Press, 1988. Pp. 77, 80, 171.
- Holt, P. M. (1984). "Some Observations on the 'Abbāsid Caliphate of Cairo". Bulletin of the School of Oriental and African Studies (University of London) 47 (3): 501–507. doi:10.1017/s0041977x00113710.
Al-Hakim I Tavalludi: ? Vafoti: 1302-yil 19-yanvar
| ||
| Sunniylik unvonlari | ||
|---|---|---|
| Oldingisi | Qohira xalifalari 1262-yil 16-noyabr – 1302-yil 19-yanvar |
Keyingisi |