Estadio Centenario
„Centenario“ (ispancha: Estadio Centenario) — Urugvayning Montevideo shahridagi futbol stadioni. 1930-yilgi Jahon chempionati uchun maxsus qurilgan, 100 000 tomoshabinni sigʻdira olgan. Mamlakatdagi ushbu eng yirik sport arenasi milliy stadion maqomiga ega.
.jpg) | |
| Toʻliq nomi | Estadio Centenario |
|---|---|
| Joyi |
Montevideo,  Urugvay |
| Asos solingan | 1929-yil 21-iyul |
| Qachon qurilgan | 1930-yil |
| Qachon ochilgan | 1930-yil 18-iyul |
| Qachon taʼmirlangan | 2021-yil |
| Egasi | Montevideo departamenti hukumati |
| Yuzasi | maysa |
| Inshoot narxi |
1 mln. AQSh dollari[1] 5 mln. AQSh dollari (2021-yilgi rekonstruksiya uchun) |
| Meʼmor | Juan Antonio Scasso |
| Hajmi | 60 235[2] |
| Maydon oʻlchami | 105 × 68 m |
| Maydon egalari | |
|
Urugvay | |
Tarixi tahrir
„Centenario“ jahon futboli tarixida alohida o‘rin tutadi: birinchi Jahon chempionati 1930-yilda bu yerda bo‘lib o‘tgan va o‘shanda xalqaro futbol maydonida haqiqiy „oltin asr“ni boshidan kechirgan Olimpiada chempioni urugvayliklar finalda g‘alaba qozongan, azaliy raqiblari argentinaliklarni 4:2 hisobda magʻlubiyatga uchratgan.
Yangi stadion Montevideoda Urugvay Konstitutsiyasi qabul qilinganligining va Mustaqillikning 100 yilligi (ispancha: Sentenario — „yuz yillik“). Biroq Centenario chempionat ochilishiga tayyor emas edi va dastlabki oʻyinlar tugallanmagan stadionda oʻtkazilgan. Final uchrashuviga qadar barcha qurilish ishlari yakunlandi.
Oʻshandan beri u muntazam ravishda muhim xalqaro uchrashuvlarni, shuningdek, Janubiy Amerika chempionati, Qit'alararo kubok Amerika klublar chempionati (Copa Libertadores), shuningdek, Janubiy Amerika kubogi va Janubiy Amerika Recopa oʻyinlariga mezbonlik qildi. Urugvay terma jamoasining xalqaro maydondagi soʻnggi yutuqlaridan 1995-yilda Janubiy Amerika chempionatida finalda braziliyaliklarni penaltilar seriyasida magʻlub etgan gʻalabani taʼkidlash kerak.
Urugvay futboli tarixi Montevideodagi stadion bilan chambarchas bogʻliq, chunki 2010-yillarga qadar mamlakatning ikki yetakchi klubi — „Penyarol“ va „Nacional“ uy uchrashuvlarini „Centenario“da oʻtkazishgan. Biroq, soʻnggi yillarda Nacional oʻzining Gran Parque Central stadionini yangiladi va Penyarol yangi Campeón del Siglo stadionini qurdi. Shunga qaramay, Urugvay chempionatining final bosqichi, xalqaro maydondagi eng muhim o‘yinlar, jumladan, Urugvay terma jamoasining o‘yinlari Centenarioda davom etmoqda.
2021-yilda Janubiy Amerikaning klublar oʻrtasidagi ikkala yirik musobaqasi — Libertadores kubogi va Sudamerikana kubogi finallari bir haftalik farq bilan Centenario stadionida boʻlib oʻtdi. Shu munosabat bilan, olti oy davomida stadionda infratuzilmani yangilash boʻyicha ishlar olib borildi — ikki baravar kuchli yoritish oʻrnatildi (Madriddagi "Santyago Bernabeu" stadionida ishlatilganiga oʻxshash), maysazor butunlay almashtirildi, tribunalar va oʻrindiqlar yangilandi. Shuningdek, stadion tashqarisida har kecha (arenada oʻyin boʻladimi yoki yoʻqmi) yonib turadigan va Batliye bogʻini yoritadigan ikkita yoritish minorasi mavjud[3].
1930-yilgi Jahon chempionati tahrir
1930-yilda boʻlib oʻtgan birinchi Jahon chempionatida „Centenario“ stadionida 10 ta oʻyin oʻtkazildi: 7 ta guruh bosqichi, 2 ta yarim final va 1 ta final.
| Sana | Bosqich | Match | Hisob |
|---|---|---|---|
| 1930-yil 18-iyul | C guruhi | Urugvay —  Peru
|
1:0 |
| 1930-yil 19-iyul | A guruhi |  Argentina —  Meksika
|
6:3 |
| 1930-yil 19-iyul | A guruhi |  Chili —  Fransiya
|
1:0 |
| 1930-yil 20-iyul | B guruhi |  Braziliya —  Boliviya
|
4:0 |
| 1930-yil 20-iyul | D guruhi |  Paragvay —  Belgiya
|
1:0 |
| 1930-yil 21-iyul | C guruhi | Urugvay —  Ruminiya
|
4:0 |
| 1930-yil 22-iyul | A guruhi | Argentina — Chili
|
3:1 |
| 1930-yil 26-iyul | 1/2 final | Argentina —  AQSh
|
6:1 |
| 1930-yil 27-iyul | 1/2 final | Urugvay — Yugoslaviya
|
6:1 |
| 1930-yil 30-iyul | Final | Urugvay — Argentina
|
4:2 |
Boshqa musobaqalar tahrir
Terma jamoalar tahrir
1930-yilgi Jahon chempionati oʻyinlaridan tashqari, Centenario bir qator boshqa yirik xalqaro turnirlarga ham mezbonlik qildi.
- 1942-yilgi Janubiy Amerika chempionati
- 1956-yilgi Janubiy Amerika chempionati
- 1967-yilgi Janubiy Amerika chempionati
- 1980-yilgi Jahon chempionlari oltin kubogi (Mundialito)
- 1995-yilgi Amerika kubogi
Qolaversa, 1983-yili Amerika kubogining ikki finalidan biri Urugvay va Braziliya terma jamoalari ishtirokida Centenarioda boʻlib oʻtgan. Urugvayliklar o‘z maydonida 2:0 hisobida g‘alaba qozonishdi va Salvadorda durang o‘ynab (1:1) turnirda g‘alaba qozonishdi.
Faqat yoshlar jamoalari darajasidagi finallarda urugvayliklar Centenarioda boʻlib oʻtgan uy oʻyinlarida gʻalaba qozona olmadilar:
- 1999-yilgi Janubiy Amerika oʻsmirlari futbol chempionati (17 yoshgacha) — Braziliya chempion
- 2003-yilgi Janubiy Amerika yoshlari futbol chempionati (20 yoshgacha) — Argentina chempion
Klublar tahrir
Janubiy Amerikada xalqaro turnirlar finallari ikkita oʻyinda (uyda va safarda) oʻtkazilishi hisobga olinsa, Urugvayning ikkita giganti — Penyarol va Nacionalning har birining finalga chiqish Centenarioda final oʻyini oʻtkazilishini kafolatlaydi. 1979-yilgacha Qitʼalararo kubok oʻyinlari xuddi shunday tarzda oʻtkazilgan va Centenario ushbu turnirning bir necha finaliga mezbonlik qilgan. Bundan tashqari, 1987-yilgacha Libertadores kubogida uchinchi oʻyin neytral maydonda oʻtkazilishi mumkin edi va agar finalda Urugvay termalari boʻlmasa, koʻpincha bu oʻyin Montevideoda oʻtkazilardi. Shuningdek, Urugvay klublari Libertadores Superkubogi yoki KONMEBOL kubogi kabi boshqa xalqaro turnirlarning final bosqichiga chiqishdi.
Manbalar tahrir
- ↑ V senax 1929—1930 godov. C uchyotom inflyatsii, na kones 2011 goda eta summa ravnyalas bi 13 306 590 dollarov]
- ↑ „Estadio Centenario - Monumento al Fútbol Mundial“. 2021-yil 28-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-oktyabr.
- ↑ Luis Prats. „Así luce el «nuevo» Estadio Centenario: lo que está listo y lo que falta“ (es). elpais.com.uy (2021-yil 4-noyabr).
Havolalar tahrir
- Centenario Stadium rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 2021-02-17 sanasida arxivlangan)
- Worldstadiums.com: Centenario stadioni (Wayback Machine saytida 2009-02-15 sanasida arxivlangan)