Vikipediya

Ficus benjamina

Ficus benjamina, odatda yigʻlayotgan anjir, benjamin anjiri yoki fikus daraxti sifatida tanilgan. Koʻpincha doʻkonlarda faqat ficus nomi bilan sotiladigan Moraceae oilasiga mansub gulli oʻsimlik turi[2]. Bu tur Bangkokning rasmiy daraxti. Tur, shuningdek, Gʻarbiy Hindistonda va AQShning Florida va Arizona shtatlarida tabiiylashtirilgan[3][4]. Uning kichik mevalari baʼzi qushlar tomonidan isteʼmol qilinadi[5].

Ficus benjamina
Ilmiy tasniflash
Oʻsimliklar
Yuksak oʻsimliklar
Gulli oʻsimliklar
Ikki urugʻpallalilar
Rosids
Rosales
Moraceae
Ficeae
Ficus
F. subg. Urostigma
F. benjamina
Binar nomi
Ficus benjamina

L. 1767[1]
Range of the species Ficus benjamina.
Sinonimlar
Synonymy
  • Ficus benjamina var. bracteata Corner
  • Ficus benjamina var comosa (Roxb.) Kurz
  • Ficus benjamina subsp. comosa (Roxb.) Panigrahi & Murti
  • Ficus benjamina var. comosa King
  • Ficus benjamina var. haematocarpa (Blume ex Decne.) Miq.
  • Ficus benjamina var. nuda (Miq.) M.F.Barrett
  • Ficus benjamina f. warringiana M.F.Barrett
  • Ficus comosa Roxb.
  • Ficus cuspidatocaudata Hayata
  • Ficus dictyophylla Wall. [Invalid]
  • Ficus haematocarpa Blume ex Decne.
  • Ficus lucida Aiton
  • Ficus neglecta Decne.
  • Ficus nepalensis Blanco
  • Ficus nitida Thunb.
  • Ficus notobor Buch.-Ham. ex Wall. [Invalid]
  • Ficus nuda (Miq.) Miq.
  • Ficus papyrifera Griff.
  • Ficus parvifolia Oken
  • Ficus pendula Link
  • Ficus pyrifolia Salisb. [Illegitimate]
  • Ficus reclinata Desf.
  • Ficus retusa var. nitida (Thunb.) Miq.
  • Ficus striata Roth
  • Ficus umbrina Elmer
  • Ficus xavieri Merr.
  • Urostigma benjaminum var. nudum Miq.
  • Urostigma neglectum Miq. Unresolved
  • Urostigma nudum Miq.

Tavsif

tahrir

Ficus benjamina — boʻyi 30 m (98 fut) ga yetadigan daraxt. Poʻstlogʻi och kulrang va silliqdir. Yosh shoxlarning qobigʻi jigarrang rangga ega. Keng tarqalgan, yuqori tarvaqaylab ketgan daraxt tepasi koʻpincha 10 metr diametrni qoplaydi. Bu nisbatan kichik bargli anjirdir. Oʻzgaruvchan barglar oddiy, butun va poyali. Yosh barglar och yashil va biroz toʻlqinli, eski barglari yashil va silliq, barg plastinkasi tuxumsimondan tuxumsimon lansetsimon, asosi xanjarsimon va keng dumaloq boʻlib, qisqa tomchi uchi bilan tugaydi[6].

F. benjamina bir uyli hisoblanadi. Gullari sharsimon tuxumsimon, yaltiroq yashil, diametri1.5 cm (1⁄2 inch).

Pishgan anjir rangi toʻq sariq-qizil va diametri 2.0 to 2.5 cm (3⁄4 to 1 inch).

Kultivatsiya

tahrir

F. benjamina moʻtadil hududlarda juda mashhur uy oʻsimligidir. Yozda oʻrtacha miqdorda sugʻorishni talab qiladi va faqat qishda qurib ketmasligi uchun kamroq sugʻorish kerak. F. benjamina xonadagi havodan gazsimon formaldegidni samarali olib tashlashi isbotlangan[7].

Mevani yeyish mumkin, lekin oʻsimlik odatda mevasi uchun oʻstirilmaydi. Barglar yorugʻlikdagi kichik oʻzgarishlarga juda sezgir. U aylantirilganda yoki boshqa joyga koʻchirilganda, koʻplab barglarini toʻkadi.

 
Hindistonning Haydarobod shahridagi bogʻlarda dekorativ oʻsimlik sifatida ishlatiladi

Turlari

tahrir

Koʻp navlari mavjud (masalan „Daniel“, „Naomi“, „Exotica“ va „Oltin qirol“). Baʼzi navlar barglarda och yashildan toʻq yashil ranggacha boʻlgan turli xil rang berish naqshlarni oʻz ichiga oladi. Buyuk Britaniyada yetishtirishda bu oʻsimlik[8] va rang-barang „Starlight“[9] navi Qirollik bogʻdorchilik jamiyatining Bogʻdagi xizmatlari uchun mukofotiga sazovor boʻldi[10]. Miniatyura navlari, ayniqsa „Too Little“ bonsai uchun eng mashhur oʻsimliklardan biridir.


Allergik reaksiyalar

tahrir

Oʻsimlik allergenlarning asosiy manbai boʻlib, chang va uy hayvonlaridan keyin allergiyaning uchinchi eng keng tarqalgan sababi hisoblanadi[11]. Allergiyaning umumiy belgilari rinokonyunktivit va allergik astmadir. Ficus oʻsimliklari lateks allergiyasi bilan kasallanganlar uchun alohida tashvish tugʻdirishi mumkin va lateks allergiyasi bilan kasallanganlar muhitida saqlanmasligi kerak[11]. Haddan tashqari holatlarda Ficus lateks allergiyasi bilan ogʻrigan bemorlarda anafilaktik shokni keltirib chiqarishi mumkin. Oʻsimliklarning qismlarini isteʼmol qilish koʻngil aynishi, qusish va diareyaga olib keladi.

Ficus oʻsimliklariga allergiya vaqt oʻtishi bilan rivojlanadi. Allergiya birinchi marta oʻsimliklar bilan muntazam shugʻullanadigan ishchilar orasida kasbiy sharoitlarda kuzatilgan[12].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „Ficus benjamina L.“. World Checklist of Selected Plant Families (WCSP). Royal Botanic Gardens, Kew. Retrieved 2015-07-19 – via The Plant List.
  2. ↑ „Ficus benjamina in Flora of China @ efloras.org“. www.efloras.org.
  3. ↑ „Biota of North America Program 2014 county distribution map“.
  4. ↑ „Ficus benjamina in Flora of North America @ efloras.org“. www.efloras.org.
  5. ↑ Frith et al. 1976
  6. ↑ Wolverton, BC (1996) How to Grow Fresh Air.
  7. ↑ Kwang Jin Kim, Mi Jung Kil, Jeong Seob Song, Eun Ha Yoo, Ki-Cheol Son, Stanley J. Kays (2008-yil iyul). „Efficiency of Volatile Formaldehyde Removal by Indoor Plants: Contribution of Aerial Plant Parts versus the Root Zone“. Journal of the American Society for Horticultural Science. 133-jild, № 4. 521–526-bet. doi:10.21273/JASHS.133.4.521. ISSN 0003-1062. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)CS1 maint: multiple names: authors list ()
  8. ↑ „Ficus benjamina“. Royal Horticultural Society. Qaraldi: 4-iyul 2020-yil.
  9. ↑ „Ficus benjamina 'Starlight' (v) Benjamin fig“. Royal Horticultural Society. Qaraldi: 4-iyul 2020-yil.
  10. ↑ „AGM Plants - Ornamental“. Royal Horticultural Society (2017-yil iyul). Qaraldi: 27-fevral 2018-yil.
  11. ↑ 11,0 11,1 „Ficus benjamina--the hidden allergen in the house“. Hautarzt. 49-jild, № 1. 1998. 2–5-bet. doi:10.1007/s001050050692. PMID 9522185.
  12. ↑ „Ficus spp. - Setting the Standard“. phadia.com. Thermo Fisher Scientific (2012). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ficus_benjamina&oldid=3539193" dan olindi