Vikipediya

Hindiston Superligasi

Hindiston Superligasi (ISL) — Hindiston futbol ligasi tizimidagi erkaklar oʻrtasidagi professional darajadagi futbol ligasi. Liga Butun Hindiston futbol federatsiyasi (AIFF) va ularning tijorat hamkorlari Football Sports Development Limited (FSDL) tomonidan tashkil etilgan[3][4][5][6]. Hero MotoCorp bilan homiylik aloqalari uchun u rasman Hero Indian Super League deb ataladi.

Hindiston Superligasi
Davlat Hindiston
Konfederatsiya AFC
Futbol tuzilmasidagi oʻrni 1
Tashkil etilgan 21-oktyabr, 2013-yil (11 yil avval) (2013-10-21)
Jamoalar soni 12
Pastki liga en:I-League (Proposed)
Ichki kuboklar
Xalqaro musobaqalar AFC Osiyo Chempionlar ligasi va AFC Kubogi
Amaldagi chempion Mohun Bagan SG[2]
Eng koʻp marta chempion ATK (3 unvon)
Toʻpurarlar Bartholomew Ogbeche (63)
TV hamkorlar
Veb-sayt Web site
Joriy mavsum: 2023–2024-yilgi Hindiston Superligasi

Hozirda liga 11 ta klubdan iborat. Turnirning har bir mavsumi odatda noyabrdan martgacha davom etadi. Musobaqaning liga bosqichida har bir klub boshqa barcha klublarga qarshi davra tizimida oʻynaydi. Liga bosqichi oxirida eng koʻp ochko toʻplagan jamoa Premiers deb eʼlon qilinadi va Liga gʻoliblari kubogi nomli kubok bilan taqdirlanadi va eng yaxshi toʻrtta klub pley-offga yoʻllanma oladi. Keyin ISL kubogi bilan taqdirlangan chempionlarni aniqlash uchun ISL finali tashkil etiladi.

Musobaqa 2013-yil 21-oktyabrda Hindistonda futbol sport turini rivojlantirish va uning mamlakatdagi nufuzini oshirish maqsadida tashkil etilgan. Liga faoliyatini 2014-yil oktyabr oyida sakkizta jamoa bilan boshlangan. Musobaqa oʻzining dastlabki uch mavsuminiOsiyodagi futbol sportining boshqaruv organi boʻlgan Osiyo Futbol Konfederatsiyasi (OFK) tomonidan rasman tan olinmagan holda oʻtkazildi. Musobaqa, shuningdek, Hindiston Premer-ligasi, mamlakatning Twenty20 franchayzingiga asoslangan kriket musobaqasi bilan bir xil tarzda tuzilgan. Har bir mavsum atigi 3 oy, oktyabrdan dekabrgacha davom etdi va oʻyinlar har kuni oʻtkazildi. Biroq, 2017—2018-yilgi mavsum oldidan liga oʻnta jamoaga koʻpaytirildi, taqvimini olti oygacha kengaytirdi va OFK eʼtirofiga sazovor boʻldi.

Liga bosqichi gʻoliblari toʻgʻridan-toʻgʻri OFK Chempionlar ligasida, ISL finali gʻolibi esa OFK kubogi saralash pley-offida ishtirok etadi[7].

Tarixi

tahrir

Kelib chiqishi

tahrir

Hindistonda futbol koʻp vaqtdan beri mavjud boʻlib, oʻyin 19-asrda mamlakatga birinchi marta 1888-yili boshlangan klublar oʻrtasidagi birinchi milliy musobaqa — Durand kubogi bilan kirib kelgan[8][9]. Hindistonning ichki oʻyinlari uzoq vaqtdan beri davom etganiga qaramay mamlakatning birinchi milliy futbol ligasi 1996-yilda yarim professional Milliy Futbol Ligasi boshlanmaguncha amalda boʻlmagan[10]. Milliy futbol ligasi yaratilishidan oldin, aksariyat klublar shtat ligalarida oʻynagan yoki umummilliy turnirlarda ishtirok etgan.

2006-yilda Hindistondagi sport boʻyicha boshqaruv organi boʻlgan Butun Hindiston futbol federatsiyasi oʻyinni professionallashtirish maqsadida ligani I-liga sifatida qayta formatladi[11]. Biroq keyingi mavsumlarda liga yomon marketing tufayli unchalik mashhurlikka erishmadi[12].

2006-yil sentabr oyida AIFF Zee Sports bilan 10 yillik televideniye va media ishlari boʻyicha shartnoma imzoladi. Shartnoma Zee Sportsga Milliy Futbol Ligasini, keyinroq I-ligani va AIFF tomonidan tashkil etilgan va Hindistonning xalqaro oʻyinlarini tanlagan boshqa turnirlarni translyatsiya qilishiga imkon beradi[13]. Biroq, 2010-yil oktyabr oyida AIFF va Zee Sports oʻrtasidagi kelishuv ikki tomon oʻrtasidagi kelishmovchiliklardan keyin bekor qilindi[14].

2010-yil 9-dekabrda AIFF Reliance Industries va International Management Group bilan 15 yillik yangi shartnoma imzolagani eʼlon qilindi.[15]

Asos solinishi

tahrir

Hindiston Superligasi rasman 2013-yil 21-oktyabrda IMG-Reliance, Star Sports va Butun Hindiston futbol federatsiyasi tomonidan tashkil etilgan.[16] Tanlov 2014-yilning yanvaridan 2014-yilning martigacha boʻlib oʻtishi eʼlon qilindi, biroq oradan koʻp oʻtmay, 2014-yil sentabriga qoldirildi[17].

Avvaliga Hindiston Superligasining sakkizta jamoasi uchun tender 2013-yil oxirigacha yakunlanishi eʼlon qilindi va allaqachon yirik korporatsiyalar, Hindiston Premer-ligasi jamoalari, Bollywood yulduzlari va boshqa konsorsiumlar tomonidan katta qiziqish bor edi[18]. Biroq, liga oʻtkazish vaqti oʻzgartirilganligi sababli, takliflar berilishi 2014-yilning 3-martiga koʻchirildi[19]. Shuningdek, shu vaqtga kelib tender ishtirokchilari moliyaviy talablarga rioya qilishlari hamda oʻz hududidagi futbol ishlanmalarini ragʻbatlantirishlari kerakligi maʼlum boʻldi[20]. Nihoyat, 2014-yil aprel oyining boshida gʻoliblar eʼlon qilindi[21]. Tanlangan shaharlar/shtatlar Bangalor, Dehli, Goa, Guvahati, Kochi, Kalkutta, Mumbay va Puna edi. Hindistonlik sobiq kriketchi Sachin Tendulkar PVP Ventures bilan birgalikda Kochi franshizasi uchun tenderda gʻolib chiqdi. Yana bir sobiq hindistonlik kriketchi Sourav Ganguly bir guruh hindistonlik ishbilarmonlar va La Liga jamoasi Atletiko Madrid bilan birgalikda Kalkutta franshizasi uchun taklifni yutib oldi. Shu bilan birga, Bollywood yulduzlari John Abraham, Ranbir Kapoor va Salman Khan mos ravishda Guvahati, Mumbay va Puna franchayzi uchun tenderda gʻolib chiqdi. Bangalor va Dehli kompaniyalar tomonidan, Goa esa Videocon, Dattaraj Salgaocar va I-League tomoni Dempo oʻrtasidagi hamkorlikda gʻalaba qozondi.

Rasmiy ravishda ishga tushirilgan birinchi jamoa 2014-yil 7-mayda Kalkutta franshizasi Atletiko de Kalkutta edi[22]. 2014-yilning 7-iyulida jamoa liga tarixidagi birinchi bosh murabbiy Antonio Lópezni tanishtirdi[23]. Ertasi kuni Kalkutta, Hindiston Superligasida UEFA Chempionlar Ligasi gʻolibi Luis Garcíabilan birinchi rasmiy shartnoma imzolaganini eʼlon qildi[24].

Tan olish va kengaytirish (2014—2021)

tahrir
 
Birinchi ISL oʻyini Vivekananda Yuba Bharati Krirangan da oʻtkazilmoqda.

Hindiston Superligasining dastlabki uch mavsumida musobaqa Osiyodagi futbol boʻyicha boshqaruv organi, Osiyo Futbol Konfederatsiyasi (OFK) va jahon boshqaruv organi FIFA tomonidan rasman tan olinmagan holda ishladi[25]. 2014-yil oktyabr oyida FIFAning oʻsha paytdagi bosh kotibi Jérôme Valcke jahon boshqaruv organi ISLni liga emas, balki faqat turnir sifatida tan olishini aytdi. Hindistondagi futbol boʻyicha rasmiy liga I-liga boʻlib qoldi. OFK tomonidan tan olinmagani uchun jamoalar Osiyo klublar oʻrtasidagi musobaqalarda, Osiyo Chempionlar Ligasi yoki OFK kubogida ham ishtirok eta olmadilar[26].

Hindiston Superligasining dastlabki uch mavsumida ekspertlar kutganidan koʻp mahalliy tomoshabinlar tashrif buyurdi, chunki reklama bunga oʻz taʼsirini oʻtkazmay qolmadi[27]. Televizion reytinglar ham raqobat uchun kuchli boʻldi, bunda yaxshi sharhlar, yaxshiroq translyatsiyalar, oʻyindan oldingi va oʻyindan keyingi koʻrsatuvlar, shuningdek, turli kanallar va ijtimoiy media oʻzaro aloqalaridagi soatlik eslatmalardan soʻng juda katta oʻsish kuzatildi. Biroq, maydon tashqarisidagi umumiy muvaffaqiyatga qaramay, raqobat boshqa sohalarda tanqidlarga sabab boʻldi. ISLni Hindiston futbol taqvimiga kiritish zarurati tufayli, I-liga mavsumi qisqartirildi va oktyabrdan maygacha boʻlgan taqvimdan yanvardan maygacha boʻlgan taqvimga oʻtildi[28]. Hind oʻyinchilari ham ISL jamoasi, ham I-Liga klublarida oʻynashardi, I-liga esa ISL bilan solishtirganda juda pastga tushib ketgan edi[29]. Hindistonning oʻsha paytdagi bosh murabbiyi Stiven Constantine ISL va I-ligani bir vaqtning oʻzida birga oʻtkazish yoki birlashishga chaqirgan edi[30].

 
2016 ISL Finali Javoharlal Neru xalqaro stadionida.

Dastlabki uch mavsumda „Atletiko de Kolkata“ har yili kuchli toʻrtlikdan joy olgan va Kerala Blastersni ikki marta finalda magʻlub etib 2014 va 2016-yillarda dominant jamoaga aylandi[31][32][33][34].

2016-yil 18-may kuni IMG-Reliance, AIFF va I-Liga vakillari bilan birgalikda Mumbayda uchrashdi. Yigʻilishda 2017—2018-yilgi mavsumdan boshlab Hindiston Superligasi Hindistonning eng yuqori darajadagi futbol ligasiga aylanishi, I-liga esa Birinchi liga sifatida isloh qilinishi va ikkinchi ligaga tushirilishi taklif qilindi. Bu gʻoya I-liga vakillari tomonidan maʼqullanmadi[35].

2017-yil iyun oyida IMG-Reliance, AIFF va I-Liga vakillari hind futboli uchun yangi yoʻl topish maqsadida Kuala-Lumpurda OFK bilan uchrashdilar[36]. OFK ISLni Hindistonda asosiy liga sifatida oʻtkazishga ruxsat berishga qarshi edi, I-liga klublari Sharqiy Bengal va ATK Mohun Bagan FC esa ISL va I-liganing toʻliq birlashishini xohlashdi. Bir necha hafta oʻtgach, AIFF Hindiston Superligasi va I-ligani bir vaqtning oʻzida qisqa muddatli asosda oʻtkazishni taklif qildi, I-liga chempioni OFK kubogi saralash bosqichi va ISLga yoʻl oladi, ISL gʻolibi esa Osiyo Chempionlar Ligasigasiga yoʻllanma oladi[37]. AIFF taklifi 2017-yil 25-iyulda OFK tomonidan rasman maʼqullangan edi, ISL ichki kubok musobaqasi Federatsiya kubogi oʻrnini egalladi[38].

2017-yilning 11-mayida, ISL tashkilotchilari 2017—2018-yilgi mavsum uchun 2-3 ta yangi franchayzing uchun takliflarni qabul qila boshladilar[39]. Takliflar Ahmadobod, Bangalor, Kuttak, Durgapur, Haydarobod, Jamshedpur, Kalkutta, Ranchi, Siliguri va Tiruvananthapuram kabi oʻnta shahar uchun boʻladi. Shuningdek, agar Kalkutta hech boʻlmaganda bitta taklifda gʻalaba qozonsa, yangi Kalkutta shahri jamoasi faqat ikki mavsum shahardan tashqarida oʻynashi kerakligi bildirildi. Bir oy oʻtib, 12-iyun kuni I-Liga jamoasi Bengaluru va Tata Stil (Jamshedpur uchun) yangi jamoalar uchun tenderda gʻolib chiqqani eʼlon qilindi[40].

2017-yil 22-sentabrda musobaqa oʻz mavsumini ikki oyga uzaytirishini rasman eʼlon qildi va shu tariqa liga uch oy oʻrniga besh oy davom etadi. Musobaqa har kuni oʻtkaziladigan oʻyinlardan yangi tizmiga yaʼni haftada chorshanba va yakshanba kunlari oʻtkaziladigan boʻldi[41].

2019-yil 14-oktyabr kuni Kuala-Lumpurda OFK Bosh kotibi Windsor John raisligida AIFF, FSDL, ISL va I-Liga klublarining asosiy manfaatdor tomonlari ishtirok etgan sammit boʻlib oʻtdi. Hindistonda futbol ligalari tizimini osonlashtirish uchun yangi yoʻl xaritasi[42]. OFK va AIFF sammitida tayyorlangan va OFK Ijroiya qoʻmitasi tomonidan 26-oktyabr kuni Da Nangda tasdiqlangan yoʻl xaritasiga asosan 2019/20 mavsumda Hindiston Superligasi mamlakat oliy ligasi maqomiga ega boʻladi va oʻtkaziladi. I-liga bilan parallel ravishda Hindiston Superligasi premerlariga OChLda va I-liga chempionlariga OFK Kubogida oʻynashga ruxsat berdi[43]. Bundan tashqari, 2022-2023 va 2023—2024-yilgi mavsumdan boshlab I-Liga oliy liga maqomini yoʻqotadi va Hindiston Superligasi yagona oliy divizionga aylanadi, I-liga chempioni esa bu imkoniyatga ega boʻladi. Hindiston Superligasiga qatnashish toʻlovisiz, sport darajasi va AIFF tomonidan belgilanadigan milliy klublarni litsenziyalash mezonlariga javob beradigan tarzda koʻtarilishi mumkin. Ammo hozircha Hindiston Superligasidan tushib ketish boʻlmaydi. 2024—2025-yillar uchun tavsiyanomasida ikki liga oʻrtasida koʻtarilish va quyi ligaga tushish va ikkita parallel ligani bekor qilishni toʻliq amalga oshirishga kelishib olindi[44]. Umumiy liga tizimiga koʻra, turnir jadvalida birinchi oʻrinni egallagan klub mavsumning eng yaxshi jamoasi deb topildi va Goa 2019-20 yilgi mavsumda birinchi boʻlib chempionlikka erishdi[45].

Yagona oliy liga maqomi (2022-yildan hozirgi kungacha)

tahrir

Yoʻl xaritasiga koʻra, Hindiston Superligasining 2022-23 yilgi mavsumi liganing birinchi divizion ligasi sifatidagi birinchi mavsumi boʻladi.

Raqobat formati

tahrir

Oddiy mavsum

tahrir

Hindiston Superligasining navbatdagi mavsumi oktyabrdan fevral oyining oxirigacha yoki mart oyining boshigacha (2017-18 yilgi mavsumdan beri) davom etdi[46]. Musobaqa 22 turdan iborat boʻlib, ikki davrali tizim boʻlib, har bir klub qolganlari bilan ikki marta, bir marta oʻz uy stadionida va bir marta raqib stadionida, jami 20 ta oʻyindan iborat oʻyinlarni oʻtkazadi[47]. Jamoalar gʻalaba uchun uch ochko oladi, durang uchun bir ochko, magʻlubiyat uchun ochko yoʻq. Jamoalar umumiy ochkolar boʻyicha tartiblangan, muntazam mavsum yakunida eng yuqori oʻrinni egallagan klub ISL Premer-ligasi tojini qoʻlga kiritadi va Liga gʻoliblari kubok bilan taqdirlanadi (2019-20-mavsumda joriy etilgan)[48].

Muntazam mavsum yakunlangach, liga jadvalida kuchli toʻrtta oʻrinni egallagan jamoalar pley-off bosqichiga yoʻl olishadi. Har bir jamoaning oʻrni muntazam mavsum davomida toʻplangan eng koʻp ball bilan belgilanadi. Agar ikki yoki undan ortiq jamoalar ochkolari boʻyicha teng boʻlsa, jamoalardan biri yuqori oʻrinni egallashga qadar quyidagi mezonlar qoʻllanadi:

  1. Tegishli jamoalar oʻrtasidagi oʻyinlarda toʻplangan eng koʻp ochkolar soni;
  2. Tegishli jamoalar oʻrtasidagi oʻyinlardagi eng yuqori toʻp farqi;
  3. Tegishli jamoalar oʻrtasidagi oʻyinlarda kiritilgan eng koʻp gollar soni;
  4. Eng yuqori gol farqi
  5. Eng koʻp kiritilgan gollar soni
  6. Eng kam toʻplangan qizil kartochkalar soni;
  7. Eng kam sariq kartochkalar toʻplangan;
  8. Tanga otish[49].

Pley-off

tahrir

Muntazam mavsum yakunida kuchli oltita klub ISL pley-off bosqichiga yoʻl oladi. Pley-off bosqichi ISL finali bilan yakunlanadi, unda gʻolibga ISL kubogi taqdim etiladi. Saralash bosqichida uchinchidan oltinchi oʻrinni egallagan jamoalar yuqori oʻrindagi jamoaning maydonchasida mezbonlik qiladigan bitta yoʻllanma oʻyinini oʻtkazadilar, bu oʻyinlarning ikki gʻolibi birinchi va ikkinchi oʻrinni egallagan jamoalarga qoʻshilgan ikki oʻyinli yarim finalda oʻyin oʻtkazishadi va oʻyinlar ikki hafta davom etadi (2022-23 yildan). Oʻsha oʻyinlarning ikki gʻolibi oldindan belgilangan joyda mezbonlik qiladigan finalda uchrashadilar.

Hindiston Superligasi finaliga mezbonlik qilish joylari
Daraja Stadion Shahar Imkoniyat No. Yil
1 Pandit Jawaharlal Nehru Stadium Margao 19,000 4 2015, 2020, 2021, 2022
2 DY Patil Stadium Mumbai 55,000 1 2014
Jawaharlal Nehru International Stadium Kochi 80,000 1 2016
Sree Kanteerava Stadium Bangalore 25,800 1 2018
Mumbai Football Arena Mumbai 18,000 1 2019

Kontinental kvalifikatsiya

tahrir

Hindiston Superligasi jamoalari ligadagi oʻyinlari orqali Osiyoning eng yaxshi klub musobaqalari — OFK Chempionlar Ligasi va OFK Kubogiga yoʻllanma olishlari mumkin. 2017—2018-yilgi mavsum oldidan liga Osiyo futboli boʻyicha boshqaruv organi boʻlgan Osiyo Futbol Konfederatsiyasi (OFK) tomonidan rasman tan olinmagan edi, shuning uchun dastlabki uch mavsum davomida hech bir ISL jamoasi Osiyo musobaqalarida qatnashish huquqiga ega emas edi[50]. Biroq 2017-yilning iyun oyida OFK FIFA bilan birgalikda Hindiston Superligasini tan olishi va klublarga 2019-yildan boshlab OFK kubogida ishtirok etishiga ruxsat berishini eʼlon qildi[51].

OFK klublari ochkolari boʻyicha 2022-yilgi davlatlar reytingidan olingan[52].
Reyting
2022 		Reyting
2021 		Oʻzgarish Hudud Assotsiatsiya 2019 2020 2021 2022 Jami 100 % OFK Chempionlar Ligasidagi oʻrinlar
(GS+PO) 		OFK kubogidagi oʻrinlar
(GS+PO)
GS PO GS PO
11 9 pasaydi −2 5 (E)   THA Tailand 5.050 0.000 8.500 9.000 22.550 36.816 1 2
12 14 Oʻsdi +2 6 (E)   VIE Vyetnam 10.752 0.000 6.000 5.000 21.752 35.513 1 1 1 0
13 17 Oʻsdi +4 7 (W)   IND Hindiston 3.217 0.000 6.857 10.300 20.374 33.264 1 1 1 0
14 12 Pasaydi −2 8 (W)   TJK Tojikiston 3.000 0.000 13.953 3.000 19.953 32.576 1 0 1 1
15 13 Pasaydi −2 9 (W)   IRQ Iroq 8.300 0.000 3.250 7.450 19.000 31.020 1 0 2 0

2022-yil 25-mayda yangilangan

Klublar

tahrir

Hindiston Superligasida 2021-22 yilgi mavsum uchun oʻn bitta klub ishtirok etadi.[53] 2014-yilda tashkil etilgan Hindiston Superligasida jami 13 ta klub ishtirok etgan, liganing ilk mavsumidan boshlab oltita klub ishtirok etgan. 2014-yilda liga tashkil etilishidan oldin uchta klub — Bengaluru (2013), Sharqiy Bengal (1920) va Mohun Bagan (1889) tashkil etilgan, biroq ular Hindiston Superligasiga dastlabki yillarda emas, keyingi mavsumlarda kirishgan.[54][55][56] ATK Mohun Bagan FC 2019-20 yilgi mavsumdan soʻng tarqatib yuborilgan edi, oʻshanda klubning egalik guruhi Mohun Bagan bilan ATK Mohun Bagan rolini oʻynash uchun birlashgan.[57] Pune Sity 2019-yilda tarqatib yuborildi. Keyin klubning franchayzing huquqlari 2019-20-yilgi mavsum uchun „Haydarobod“ futbol klubini asos solgan egalik guruhiga oʻtkazildi.[58] Shuningdek, 2019-20 yilgi mavsum oldidan Odisha FK Dehlidan Bhubanesvarga koʻchib oʻtgandan soʻng Dehli Dinamosidan keyin rebrending oʻtkazgan birinchi klub boʻldi.[59]

Natijalar

tahrir

2021-22 yilgi mavsum yakuniga koʻra, ligada 13 ta turli klublar ishtirok etdi, ulardan beshtasi Chempion boʻldi va uchtasi Liga Gʻoliblari qalqonini qoʻlga kiritdi. ATK hali ham uchta chempionat bilan ISLdagi eng muvaffaqiyatli jamoa boʻlib qolmoqda, biroq hozirgacha hech bir jamoa oʻz unvonlarini muvaffaqiyatli himoya qilmagan. Mumbay Sity dublga erishgan yagona klub boʻlib, 2020-21 yilgi mavsumda chempionlikka erishgan.[60]

Yillar boʻyicha chempionlar va premerlar

tahrir
Mavsum Muntazam mavsum Pley-off Eng yaxshi toʻpurar (lar) Gollar
Primerlar
(Titullar soni) 		Ikkinchi Uchinchi Chempionlar
(Titullar soni) 		Hisob Ikkinchi oʻrin
2014 Mavjud emas Atletiko de Kolkata 1-0 Kerala Blasters   BRA Elano (Chennaiyin) 8
2015 Chennaiyin 3-2 Goa   COL Stiven Mendoza (Chennaiyin) 13
2016 Atlético de Kolkata (2) 1-1 (a.e.t)
(4-3 p) 		Kerala Blasters   BRA Marcelinho (Delhi Dynamos) 10
2017-18 Chennaiyin (2) 3-2 Bengaluru   ESP Coro (Goa) 18
2018-19 Bengaluru 1-0 (a.e.t) Goa   ESP Coro (Goa) 16
2019-20 Goa ATK Bengaluru ATK (3) 3-1| Chennaiyin   NGA Bartholomew Ogbeche (Kerala Blasters)
  LTU Nerijus Valskis (Chennaiyin)
  FIJ Roy Krishna (ATK) 		15
2020-21| Mumbai City ATK Mohun Bagan NorthEast United Mumbai City 2-1 ATK Mohun Bagan   ESP Igor Angulo (Goa)
  FIJ Roy Krishna (ATK Mohun Bagan) 		14
2021-22 Jamshedpur Hyderabad ATK Mohun Bagan Hyderabad 1-1 (a.e.t)
(3-1 p) 		Kerala Blasters   NGR Bartholomew Ogbeche (Haydarobod) 18

Stadionlar

tahrir

Musobaqa 2014-yilda boshlanganidan buyon oʻyinlarni oʻtkazish uchun turli xil stadionlar mavjud edi. Ikkita stadion, Mumbaydagi DY Patil stadioni va Kochidagi Javoharlal Neru stadioni asosan kriket stadionlari sifatida ishlatiladi.[61] Yana uchta stadion asosan I-ligada futbol oʻyinlarini oʻtkazish uchun foydalaniladigan atletika stadionlardir: Goadagi Pandit Jawaharlal Neru stadioni, Kalkuttadagi Vivekananda Yuba Bharati Krirangan (VYBK) va Punedagi Balewadi stadioni. Asosan yuqori darajadagi professional futbol oʻtkazmaydigan yana uchta joy ishlatilgan: Assamdagi Indira Gandi Atletik stadioni, Chennaydagi Javoharlal Neru stadioni va Dehlidagi Javoharlal Neru stadioni.

Hozirgi klublarning uy stadionlari
ATK Mohun Bagan Bengaluru Chennaiyin East Bengal Goa Hyderabad
Vivekananda Yuba Bharati Krirangan, Kalkutta Sree Kanteerava Stadium, Bangalor Jawaharlal Nehru Stadium, Chennay Vivekananda Yuba Bharati Krirangan, Kalkutta Pandit Jawaharlal Nehru Stadium, Margao G. M. C. Balayogi Athletic Stadium, Haydarobod
Sigʻim: 85,000 Sigʻim: 25,800 Sigʻim: 40,000 Sigʻim: 85,000 Sigʻim: 19,000 Sigʻim: 30,000
           
Jamshedpur Kerala Blasters Mumbai City NorthEast United Odisha
JRD Tata Sports Complex, Jamshedpur Jawaharlal Nehru International Stadium, Kochi Mumbai Football Arena, Mumbay Indira Gandhi Athletic Stadium, Guwahati Kalinga Stadium, Bhubaneswar
Sigʻim: 40,000 Sigʻim: 80,000 Sigʻim: 18,000 Sigʻim: 25,000 Sigʻim: 15,000
         

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „AIFF Executive Committee inducts five new clubs into Hero I-League, Federation Cup restored“. the-aiff.com.
  2. ↑ „ATK removed, it's Mohun Bagan Super Giant from June 1“ (2023-yil 17-may). Qaraldi: 2023-yil 11-iyun.
  3. ↑ „ISL“. fcgoa.in.
  4. ↑ „ISL league organisers“. www.indiansuperleague.com.[sayt ishlamaydi]
  5. ↑ „AIFF, FSDL close to take final call on ISL 2021-22 schedule“. khelnow.com. 24-iyun 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2021-yil.
  6. ↑ „ISL 2021-22 to be held in Goa from November 19“. sportstar.thehindu.com.
  7. ↑ Banerjee, Ritabrata. „Explained: How all three AFC slots for 2021 season will be allotted!“. Goal. Qaraldi: 27-oktyabr 2021-yil.
  8. ↑ Sarkar, Monica. „While Indian football sleeps, its young hopefuls dream of playing abroad“. CNN (6-may 2013-yil). 5-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  9. ↑ Mergulhao, Marcus. „Asia's Oldest Football Event Gets New Home“. The Times of India (29-oktyabr 2014-yil). 12-oktyabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  10. ↑ Milles, James; Dimeo, Paul. Soccer in South Asia: Empire, Nation, Diaspora, 2001. ISBN 9781135276577. Qaraldi: 6-noyabr 2020-yil. 
  11. ↑ „AIFF's I-League to have 10 teams“. Rediff (21-noyabr 2007-yil). 4-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  12. ↑ Dhar, Pulasta. „The fall of the I-league“. Livemint (6-yanvar 2016-yil). 16-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  13. ↑ „Zee Sports in football deal“. DNA India (26-sentabr 2005-yil). 3-iyul 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  14. ↑ Bali, Rahul. „Three Member Committee To Negotiate With Zee To End The Contract“. Goal.com (10-oktyabr 2010-yil). 30-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  15. ↑ „AIFF signs 700-crore deal with IMG-RIL“. Times of India. 30-may 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-iyul 2014-yil.
  16. ↑ „Reliance, Star India, IMG Set to Launch ISL“. Indian Super League (21-oktyabr 2013-yil). 13-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2017-yil.
  17. ↑ „Indian Super League postponed“. The Hindu. 30-avgust 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-iyul 2014-yil.
  18. ↑ Rao, K Shriniwas „Indian Super League postponed by six months“. Times of India. 15-may 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  19. ↑ „Bidding process for Indian Super League opens on March 3“. NDTV Sports. 4-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  20. ↑ „Football league bids kick off with a roar“. Business-Standard. 8-avgust 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  21. ↑ „Sachin Tendulkar, Sourav Ganguly foray into football, win ISL bids“. Times of India. 2-noyabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  22. ↑ Loiwal, Manogya „Kolkata franchise of Indian Super League launched, christened Atletico de Kolkata“. India Today. 8-avgust 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  23. ↑ Mallick, Jayanta „Antonio Lopez Habas declared as franchise-based football team coach“. The Hindu Businessline. 3-iyul 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  24. ↑ „Atletico De Kolkata signs Luis Garcia for Indian Super League“. Economic Times. 12-avgust 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  25. ↑ „ISL gets official recognition as top division league“. 3-iyul 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-fevral 2019-yil.
  26. ↑ „For us there is one league and it is the I-League: FIFA“. Rediff (16-oktyabr 2014-yil). 16-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  27. ↑ Countinho, Austin. „ISL could create the next football revolution. But first, there's a lot of work to be done“. FirstPost (30-oktyabr 2016-yil). 16-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  28. ↑ Judge, Shahid. „Players push for simulataneous ISL, I-League“. Indian Express (9-iyun 2017-yil). 16-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  29. ↑ Sen, Debayan. „Monday night football: ISL 1, I-League 0“. ESPN (12-iyun 2017-yil). 16-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  30. ↑ Bali, Rahul. „STEPHEN CONSTANTINE: ISL, I-LEAGUE RUNNING PARALLELY IS BEST FOR INDIA“. Goal.com (10-iyun 2017-yil). 6-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  31. ↑ „ISL: Atletico de Kolkata beat Kerala Blasters 1–0 to win title“. The Times of India (20-dekabr 2014-yil). 26-dekabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-may 2015-yil.
  32. ↑ Khatri, Binayak. „Habas Unable to Hide Delight as Atletico de Kolkata beat Kerala Blasters to Become First ISL Champions“. IB Times (21-dekabr 2014-yil). 15-avgust 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-iyul 2016-yil.
  33. ↑ „ISL 2015: Chennayin FC's home semi-final against Atletico de Kolkata shifted to Pune“. FirstPost. IANS (9-dekabr 2015-yil). Qaraldi: 9-dekabr 2015-yil.
  34. ↑ „Raja scores winning penalty to make ATK two-time champions“. Indian Super League (18-dekabr 2016-yil). 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-dekabr 2016-yil.
  35. ↑ Mergulhao, Marcus. „I-League is dead, long live the ISL: AIFF“. The Times of India (18-may 2016-yil). 12-oktyabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  36. ↑ „Still no consensus on ISL, I-League merger despite high-profile meet“. The Times of India (7-iyun 2017-yil). 3-iyul 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  37. ↑ „ISL gets official recognition from AFC, becomes second national football league“. FirstPost (28-iyun 2017-yil). 2-yanvar 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  38. ↑ „AFC competitions committee's decisions published“. The Asian Football Confederation (25-iyul 2017-yil). 16-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2017-yil.
  39. ↑ „Indian Super League to invite bids for new teams“. The Times of India (11-may 2017-yil). 5-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-may 2017-yil.
  40. ↑ „ISL expanded to 10 teams, Bengaluru FC one of them“. The Times of India (12-iyun 2017-yil). 21-iyun 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-iyun 2017-yil.
  41. ↑ „Indian Super League 2017–18 full schedule: ATK vs Kerala Blasters in ISL opener“. Hindustan Times (22-sentabr 2017-yil). 26-sentabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2017-yil.
  42. ↑ Ojha, Chiranjit „REVEALED: Inside the AFC-AIFF meeting that transformed ISL, I-League and Indian football“. The Fan Garage. Qaraldi: 22-aprel 2022-yil.
  43. ↑ „AFC EXECUTIVE COMMITTEE APPROVE INDIAN FOOTBALL ROADMAP“. The AIFF. Qaraldi: 22-aprel 2022-yil.
  44. ↑ „New roadmap for Indian football proposes Hero ISL as premier league“. Indian Super League. Qaraldi: 22-aprel 2022-yil.
  45. ↑ „FC Goa becomes first Indian club to qualify for AFC Champions League“. The Hindu (19-fevral 2020-yil). 1-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  46. ↑ „Indian Super League: Two-Time Champions Chennaiyin FC Announce Squad For 2019–20 Season“. Outlook India (3-oktyabr 2019-yil). 6-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  47. ↑ „ISL 2019–20: Full schedule, fixtures, format, timing in IST, complete squad lists“. The Statesman (20-oktyabr 2019-yil). 6-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  48. ↑ „Indian Football: ISL's table-toppers to be awarded League Winners Shield, cash prize of Rs 50 lakh“. Scroll.in (19-fevral 2020-yil). 6-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  49. ↑ „ISL 2019–'20 playoffs: Here are the scenarios explained as top four race goes down to the wire“. Scroll.in (18-fevral 2020-yil). 4-iyul 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  50. ↑ Bali, Rahul. „Indian Football: ISL gets recognition from AFC and FIFA“. Goal.com (9-iyun 2017-yil). 6-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  51. ↑ „ISL teams eligible for AFC Cup, I-League winners get Champions League play-off spot“. Deccan Chronicle (26-iyul 2017-yil). 6-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  52. ↑ „AFC Club Competitions Ranking 2021“. FootyRankings. Qaraldi: 4-aprel 2022-yil.
  53. ↑ Mergulhao, Marcus. „ISL likely in Goa again; Qatar, UAE foreign options“. Times of India (17-iyun 2021-yil). 16-iyun 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2021-yil.
  54. ↑ Ghosh, Sayan. „Why the I-League will miss Bengaluru FC this season“. Hindustan Times (23-noyabr 2017-yil). 3-fevral 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2021-yil.
  55. ↑ „SC East Bengal must accept things and move on: club legends Bhutia, Bhowmick“. Hindustan Times (1-avgust 2020-yil). 18-iyun 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2021-yil.
  56. ↑ „IFA clarification -- ATK disaffiliated, Mohun Bagan to play with new brand name“. The Fan Garage. Qaraldi: 16-aprel 2022-yil.
  57. ↑ „It's official: Mohun Bagan to merge into ATK after selling majority stake to RPSG Group“. Scroll.in (16-yanvar 2020-yil). 9-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2021-yil.
  58. ↑ Sen, Debayan. „Hyderabad FC to replace Pune City in ISL“. ESPN (27-avgust 2019-yil). 24-iyun 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2021-yil.
  59. ↑ „ISL franchise Delhi Dynamos confirms move to Odisha“. Hindustan Times (31-avgust 2019-yil). 14-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2021-yil.
  60. ↑ „Mumbai City FC reign in double glory, crowned ISL champion“. Deccan Chronicle (14-mart 2021-yil). 17-iyun 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2021-yil.
  61. ↑ Gupta, Harsh. „Home stadiums of the eight franchisees in the Indian Super League“. SportsKeeda (3-oktyabr 2014-yil). 3-iyul 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-may 2015-yil.

Havolalar

tahrir
 
 Vikiomborda Hindiston Superligasi
haqida turkum mavjud 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Hindiston_Superligasi&oldid=5187065" dan olindi