Kastamonu
Kastamonu — Turkiya Respublikasining Kastamonu viloyatining markazi hisoblanadi. 2000-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, shahr aholisi 102,059 kishi boʻlib, shundan 64,606 nafari shahar markazida istiqomat qiladi[1][2]. (2010-yilda shahar markazi aholisi — 91,012 kishi boʻlgan[3].) Shahar 1,834 km2-maydonni egallaydi va 904 m balandlikda joylashgan[4].
Kastamonu | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
| 41°22′35″N 33°46′35″E / 41.37639°N 33.77639°E G OKoordinatalari: 41°22′35″N 33°46′35″E / 41.37639°N 33.77639°E G O | |
| Mamlakat | Turkiya |
| Hukumat | |
| • Hokim | Galip Vidinlioğlu |
| Maydon | 183,404 km2 (70,813 mi²) |
| Markazi balandligi | 390 m |
| Rasmiy til(lar)i | turkcha |
| Aholisi (2012) |
96,217 |
| Zichligi | 70 kishi/km2 |
| Konfessiyaviy tarkib |
|
| Vaqt mintaqasi | UTC+3 |
Tarix tahrir
.jpg)
Shaharga miloddan avvalgi XVIII asrda asos solingan deb taxmin qilinadi. Shahar Rim imperiyasi davrida Timonion (yunonchada: Τιμόνιον) nomi bilan atalgan.
Shahar nomining oʻzgarishi X asrga toʻgʻri keladi. Vizantiya imperatori Isaak I Komnenosning otasi boʻlgan mashhur sarkarda Manuel Erotikos Komnenosga imperator Vasiliy II Kastamonu atrofidagi yerlarni bergan. Keyin Manuel Erotikos Komnenos u yerda Kastra Komnenon (Κάστρα Κομνηνῶν) nomli qalʼa qurdirdi. Kastra Komnenon nomi Kastamone deb qisqartirilgan, keyin esa Kastamoni va Kastamonu nomi bilan turkiylashgan[5].
Ibn Battuta shaharga tashrif buyurib, uni „eng katta va eng yaxshi shaharlardan biri, bu yerda tovarlar koʻp va narxlar past“ deb yozib qoldirgan. U bu yerda qirq kun yashagan[6].
Shaharning mashhur soʻfiy avliyosi Shayx Shabon Veliy boʻlgan[7][8].
Shahar oʻrta asrlarda Candaroğulları bekligi va Çobanoğulları bekligining poytaxti vazifasini bajargan.
Iqtisodiy tarixi tahrir
XX asr boshlarida Kastamonu atrofida nikel qazib olingan[9].
Taʼlim tahrir
Kastamonuda 2006-yilda oldin Anqara universiteti va Gazi universiteti qoshida boʻlgan mavjud kollejlar, maktablar va institutlarni oʻz ichiga olgan Kastamonu universiteti tashkil etilgan. Kastamonudagi taniqli oʻrta maktabl: Abdurrahmon Pasa Lisesi boʻlib, shuningdek, Kastamonu Lisesi sifatida ham tanilgan. Ushbu ltsey Usmonlilar imperiyasining oxirida Onadoʻlida tashkil etilgan birinchi zamonaviy oʻrta maktab hisoblanadi. Kastamonu Mustafo Kaya Lisesi Istanbul, Anqara va Izmirdan soʻngra Turkiyadagi eng muvaffaqiyatli oʻrta maktablardan biri sanaladi.
Aholisi tahrir
| Yil | Umumiy | Shahar markazi | Shahar atrofi |
|---|---|---|---|
| 1965[10] | 67.093 | 23.485 | 43.608 |
| 1970[11] | 79.279 | 29.338 | 49.941 |
| 1975[12] | 80.099 | 29.993 | 50.106 |
| 1980[13] | 88.321 | 35.464 | 52.857 |
| 1985[14] | 98.109 | 46.986 | 51.123 |
| 1990[15] | 94.279 | 51.560 | 42.719 |
| 2000[16] | 102.059 | 64.606 | 37.453 |
| 2007[17] | 115.332 | 80.582 | 34.750 |
| 2008[18] | 115.871 | 80.946 | 34.925 |
| 2009[19] | 119.867 | 86.085 | 33.782 |
| 2010[20] | 123.972 | 91.012 | 32.960 |
| 2011[21] | 125.787 | 93.347 | 32.440 |
| 2012[22] | 128.537 | 96.217 | 32.320 |
| 2013[23] | 132.710 | 98.456 | 34.254 |
| 2014[24] | 137.391 | 103.724 | 33.667 |
| 2015 | 140.944 | 110.908 | 30.036 |
| 2016 | 146.103 | 114.131 | 31.972 |
| 2017 | 145.754 | 116.737 | 29.017 |
| 2018 | 148.931 | 118.282 | 30.649 |
| 2019 | 152.553 | 124.454 | 28.099 |
| 2020 | 151.500 | 124.018 | 27.482 |
Izoh: 1987-yilda İhsangazi shaharchasining ajralib chqishi ortidan, shahar aholisi kamaygan
Iqlim tahrir
Kastamonu qishi sovuq va yozi iliq boʻlgan nam kontinental iqlimga ega. Yogʻingarchilik yil davomida bir tekis taqsimlanib, bahor oylarida sezilarli oʻsish kuzatiladi.
| Kastamonu shahri iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Koʻrsatkich | Yan | Fev | Mart | Apr | May | Iyun | Iyul | Avg | Sen | Okt | Noy | Dek | Yil |
| Mutlaq maksimal, °C | 17,3 | 21,1 | 27,8 | 31,4 | 35,1 | 37,5 | 42,2 | 40,2 | 39,3 | 32,5 | 24,7 | 21,1 | 42,2 |
| Oʻrtacha maksimal, °C | 3,6 | 6,9 | 11,5 | 17,0 | 21,7 | 25,3 | 28,8 | 29,1 | 24,6 | 18,7 | 11,2 | 4,8 | 16,9 |
| Oʻrtacha harorat, °C | −0,6 | 1,1 | −4,8 | 9,5 | 14,2 | 17,7 | 20,5 | 20,5 | 16,2 | 11,2 | 4,9 | 0,7 | 10,1 |
| Oʻrtacha minimal, °C | −3,8 | −3,1 | −0,4 | 3,4 | 7,7 | 11,0 | 13,0 | 13,1 | 9,5 | 5,9 | 0,5 | −2,4 | 4,5 |
| Mutlaq minimal, °C | −26,9 | −22,3 | −19,7 | −8,5 | −3,6 | −0,2 | 3,8 | 0,9 | −1,5 | −7,5 | −19,3 | −23,7 | −26,9 |
| Yogʻingarchilik meʼyori, mm | 29,4 | 28,1 | 38,5 | 50,5 | 77,9 | 89,6 | 36,0 | 38,2 | 38,7 | 34,8 | 27,5 | 36,1 | 525,3 |
| Manba: Turkiya davlat meteorologiya xizmati[25] | |||||||||||||
Transport tahrir
Kastamonu asosiy avtovokzali Turkiyaning koʻpgina yirik shaharlariga avtobus qatnoviga ega. Kastamonu aeroporti faol xizmat koʻrsatadi. Kastamonu, shuningdek, Gʻarbiy Qora dengiz mintaqasi uchun asosiy temir yoʻl punkti hisoblanadi.
Taniqli mahalliy insonlar tahrir
- Latifî (1491-1582), Usmonli yozuvchisi
- Iovan Tsaous (Yiannis Eitziridis) (1893-1942), yunon musiqachi va kompozitor
- Oğuz Atay (1934-1977), romannavis
- Rıfat Ilgaz (1911-1993), romannavis
- Halit Akmansü (1883-1923), Usmonli va Turkiya qoʻshinlarida harbiy ofitser
Galireya tahrir
-
Shahar markazi -
Kastamonu maktab binosi -
Kastamonu universiteti -
Tarixiy turk uyi -
Maqbara -
Nasrulla masjidi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi -
Kure togʻlari milliy bogʻi
_-_panoramio.jpg)
Manbalar tahrir
- ↑ Turkish Statistical Institute. „Census 2000, Key statistics for urban areas of Turkey“ (tr) (XLS). 27-sentabr 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-noyabr. (WebCite saytida 2007-07-22 sanasida arxivlangan)
- ↑ GeoHive. „Statistical information on Turkey's administrative units“. Qaraldi: 2008-yil 22-noyabr.
- ↑ Statistical Institute[sayt ishlamaydi]
- ↑ Statoids. „Statistical information on districts of Turkey“. Qaraldi: 2008-yil 22-noyabr.
- ↑ Runciman, pp. 54-55
- ↑ Battutah, Ibn. The Travels of Ibn Battutah. London: Picador, 2002 — 117 bet. ISBN 9780330418799.
- ↑ „ŞÂBÂN-ı VELÎ - TDV İslâm Ansiklopedisi“ (tr). islamansiklopedisi.org.tr. Qaraldi: 2020-yil 11-sentyabr.
- ↑ „Laluask: Şaban-ı Veli“. 2020-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ Prothero, G.W.. Anatolia. London: H.M. Stationery Office, 1920 — 106 bet.
- ↑ „1965 genel nüfus sayımı verileri“ (turkchaerişimtarihi=2012-yil 3-noyabr). Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „1970 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „1975 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „1980 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „1985 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „1990 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2000 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2007 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2008 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2009 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2010 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2011 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2012 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2013 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „2014 genel nüfus sayımı verileri“. Türkiye İstatistik Kurumu. 2021-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-may.
- ↑ „Resmi İstatistikler: İllerimize Ait Mevism Normalleri (1991–2020)“ (tr). Turkish State Meteorological Service. Qaraldi: 24-aprel 2021-yil.