Vikipediya

Soʻm

Oʻzbekistondagi pul birligi
Soʻm
Soʻm
2000 sum old tomoni.jpg
ISO 4217: UZS
Davlat nomi: Oʻzbekiston
Simvol:

Soʻm — Oʻzbekiston Respublikasining pul birligi. 1 S. q 100 tiyin. Xalqaro ifodasi UZS. S. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining „Oʻzbekiston Respublikasining milliy valyutasini muomalaga kiritish toʻgʻrisida“gi 1994-yil 16 iyundagi farmoni bilan 1994-yilning 1 iyulidan respublika hududida yagona, cheklanmagan va qonuniy toʻlov vositasi sifatida muomalaga chiqarilgan. Qimmatbaho metallar suvi yuritilgan turli qiymatdagi yubiley tangalar esa turli sanalar nishonlanishi munosabati bilan va numizmatik maqsadda chiqarilgan (qarang Tanga). Soʻmning muomalaga kiritilishi Oʻzbekiston pul muomalasi va hisob-kitoblar tizimini tashkil etish hamda respublika iqtisodiyotini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega boʻldi. Milliy valyuta pul belgilarini muomalaga chiqarish va uning barqarorligini taʼminlashni Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki amalga oshiradi.[1] 1 soʻm = 100 tiyin. Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 122—moddasi va „Oʻzbekiston Respublikasi Davlat mustaqilligining asoslari toʻgʻrisida“gi qonunning 11-moddasi, shuningdek, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisning 1993-yil 3-sentabrdagi 952-XII sonli qaroriga muvofiq 1994-yil 1-iyuldan boshlab, Oʻzbekiston Respublikasi hududida qonuniy toʻlov vositasi boʻlgan milliy valyuta — „soʻm“ muomalaga kiritildi. 2013-yil iyunida 5000 soʻm qiymatlik yangi banknota chiqishi haqida xabarlar tarqaldi.[2] 2013-yil 27-iyunida Oʻzbekiston respublikasi Markaziy banki shu yilning 1-iyulidan boshlab qiymati 5000 soʻm boʻlgan pul chiptalarini muomalaga chiqarishini bildirdi.[3]. 2017-yil 20-fevralda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati kengashining „Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan 10000 soʻmlik banknotlarning chiqarilishi toʻgʻrisida“gi qarori qabul qilindi[4]. 2021-yil 14-iyundan 2000 va 20000 soʻmlik banknotlar muomalaga chiqarildi[5]

TangalarTahrirlash

1994-2000Tahrirlash

Tasvir Qiymati Tarkibi Diametri
(mm) 		Qalinligi
(mm) 		Ogʻirligi
(g) 		Yoni Chiqqan
yil(lar)i
  1 tiyin poʻlat,
latun 		17 1,2 1,74 tekis 1994
  3 tiyin 20 1,3 2,7 qirrali 1994
  5 tiyin 21,5 1,4 3,4 1994
  10 tiyin poʻlat,
nikel 		18,8 1,5 2,87 1994
  20 tiyin 22 1,6 4 tekis
Yigirma tiyin
deb yozilgan 		1994
  50 tiyin 23,9 1,6 4,75 tekis
Ellik tiyin
deb yozilgan 		1994
  1 soʻm 19,80 1,3 2,27 tekis 1997, 1998,
1999
  5 soʻm 22,20 1,6 4,00 1997, 1998,
1999
  10 soʻm 24,10 1,6 4,75 1997, 1998,
1999 2000


2000-2004Tahrirlash

2001-yilgi 50 soʻm va 2004-yilgi 100 soʻmlik tangalar maʼlum sanalarga atab chiqarilgan boʻlsada (mustaqillikning 10 yilligi, milliy valyutaning 10 yilligi), Markaziy bank tomonidan esdalik tangalar qatoriga kiritilmagan. 2001—2004-yillarda zarb qiligan 50 va 100 soʻmlik tangalar 2019-yil 1-iyuldan 1, 5 va 10 soʻm qiymatiga ega boʻlgan tangalar 2020-yil 1-martdan muomaladan chiqarilgan.

Tasvir Qiymati
(soʻm) 		Tarkibi Diametr
(mm) 		Qalinligi
(mm) 		Ogʻirligi
(g) 		Yoni Chiqqan yillari
  1 poʻlat,
nikel 		19 1,3 2,7 qirrali 2000
  5 poʻlat,
latun 		21 1,4 3,44 tekis 2001
  10 poʻlat,
nikel 		19 1,3 2,85
   50 poʻlat,
Cu/Ni 		26 2,2 8 qisman
qirrali
   100 27,1 1,8 8 tekis
Oʻzbekiston
markaziy banki
deb yozilgan 		2004

3-chiqarilishi (2018-yil)Tahrirlash

2018-yil 2-iyuldan muomalaga kiritilgan.

Tasvir Qiymati
(soʻm) 		Tarkibi Diametri
(mm) 		Qalinligi
(mm) 		Ogʻirligi
(g) 		Yoni Chiqqan yillari
  50 poʻlat,
nikel 		18 1 2 tekis 2018
  100 20 1 2,5 2018
  200 22 1,1 3,3 2018
  500 24 1,1 3,9 2018

Esdalik tangalarTahrirlash

Asosiy maqola: Oʻzbekistonning esdalik tangalari

Esdalik tangalari Markaziy bank tomonidan 1994-yildan beri zarb qilinadi. Tangalar qimmatli metallardan (10, 50 va 100 soʻmli), oddiy metallardan (25, 50, 100 va 500 soʻmli) va oltin qoplamali oddiy metallardan (1 va 10 soʻmli) zarb qilingan.

BanknotlarTahrirlash

1992-1994Tahrirlash

Asosiy maqola: Soʻm-kupon

Barcha kupyuralarning old tomonida Oʻzbekiston gerbi, orqa tomonida Samarqand Registon maydonidagi Sherdor madrasasi tasviri tushirilgan Banknot raqamlari AB 12345678 (1—500 soʻmlar) yoki AB 1234567 (500—10 000 soʻmlar), banknotning old tomonida Oʻzbekiston gerbining ostida joylashgan. 1993-yil 15-noyabrda muomalaga kiritilgan, 1994-yil 1-avgustda muomaladan chiqarilgan. Bu seriyadagi banknotlar Angliyada „Harrison & Sons Ltd“ bosmaxonasida chop etilgan.

Tasviri Qiymati
(soʻm) 		Oʻlchamlari
(mm) 		Asosiy
ranglari 		Suv belgisi
Old tomoni Orqa tomoni
    1 120×61 koʻk,
kulrang 		gulli naqsh
    3 yashil
    5 siyohrang
    10 qizil
    25 firuza rang
    50 144×69 pushti paxta
    100 qora,
moviy
    200 binafsha rang
    500 toʻq sariq
    1000 jigarrang
    5000 koʻk
    10 000 qirmizi
Rasm masshtabi — 1,0 millimetrga 1,0 piksel

1994-1999Tahrirlash

Tasvir Qiymat, soʻm Oʻlcham, mm Asosiy ranglari Ort tomonidagi tasvir Chiqarilgan sana
Old tomoni Ort tomoni
   
1
120×62
yashil
pushti
Alisher Navoiy nomidagi davlat akademik katta teatri, Toshkent
1994
   
3
qizil
yashil
Chashmai Ayyub, Buxoro
   
5
142×69
koʻk
qizil
Alisher Navoiy monumenti, Toshkent
   
10
binafsha
koʻk
Goʻri Amir, Samarqand
   
25
koʻk
zargʻaldoq
Shohizinda, Samarqand
   
50
jigarrang
zargʻaldoq
Registon ansambli, Samarqand
   
100
binafsha
Xalqlar doʻstligi saroyi, Toshkent
   
200
144×78
yashil
Sherdor madrasasi fragmenti, Samarqand
1997
   
500
qizil
Amir Temur monumenti, Toshkent
1999
Rasm masshtabi — 1,0 millimetrga 1,0 piksel

2001-2019Tahrirlash

Tasvir Qiymat, soʻm Oʻlcham, mm Asosiy ranglari Ort tomonidagi tasvir Chiqarilgan sana
Old tomoni Ort tomoni
   
1000
binafsha
jigarrang
Temuriylar tarixi davlat muzeyi, Toshkent
2001
   
5000
yashil
jigarrang[3]
Oliy Majlis binosi, Toshkent
2013[3]
   
10 000
och koʻk
Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati binosi, Toshkent
2017
   
50 000
binafsharang
Xalqaro anjumanlar saroyi, Toshkent
2017
   
100 000
och jigarrang
Old tarafda Mirzo Ulugʻbek haykali, orqa tarafda Mirzo Ulugʻbek rasadxonasi
2019

2021-yildanTahrirlash

Tasvir Qiymat, soʻm Oʻlcham, mm Asosiy ranglari Ort tomonidagi tasvir Chiqarilgan sana
Old tomoni Ort tomoni
   
2000
142x69
qirmizi, och yashil
Old tarafda Buxoro arki, orqa tarafda Varaxsha saroyi xarobalaridan topilgan VIII asrga oid devoriy bezak, qadimiy Poykend shahri xarobalari va mil. avv. III mingyillikka oid idishlar[6]
   
5000
142x69
yashil
14.06.2021
   
10000
142x69
ko'k
27.08.2021
   
20 000
147×69
koʻk, binafsharang, jigarrang
Old tarafda Qoʻyqirilganqalʼa, orqa tarafda Jonbos qalʼa, mil. avv VII-III asrlarga oid sopol idish va mil. avv. I asrga oid tuya koʻrinishidagi artefakt
14.06.2021
    50 000 binafsha,ko'k,sariq Hakim at-Termiziy majmuasi[7]
Fayoztepa
22.12.2021[8]14.06.2021
    100 000 152×69 yorug'-jigarrang,limon,pushti Ichan qalʼa,
Anqa qal'a
22.12.2021

|}

ManbalarTahrirlash

  1. ↑ Fayzulla Mullajonov. OʻzME. Toshkent
  2. ↑ „Ижтимоий тармоқларда беш минг сўмлик банкнотанинг суратлари пайдо бўлди“, kun.uz (21-iyun 2013-yil). 24-iyun 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy bankining qiymati 5000 so'm bo'lgan pul biletlarini muomalaga chiqarish to'g'risida“. Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki (27-iyun 2013-yil). 11-avgust 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-iyun 2013-yil. Arxivlandi 2013-08-11 Wayback Machine saytida.
  4. ↑ Oʻzbekistonda 10000 soʻmlik muomalaga chiqarilishi kutilmoqda
  5. ↑ https://m.kun.uz/news/2021/06/04/2000-va-20-000-somlik-yangi-kupyuralar-14-iyundan-muomalaga-chiqariladi
  6. ↑ Bugun.uz. „Марказий банк 2000 ва 20 000 сўмлик банкнотларнинг суратини эълон қилди“. https://bugun.uz/. Qaraldi: 2021 йил 4 июнь.
  7. ↑ ЦБ признал ошибку на новой 50-тысячной банкноте
  8. ↑ Сообщение Центрального банка Республики Узбекистан

HavolalarTahrirlash




"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Soʻm&oldid=2496004" dan olindi