Xoʻjand okrugi
Xoʻjand okrugi – 1926—1929-yillarda SSSR tarkibidagi ittifoq respublika – Oʻzbekiston SSR tarkibidagi oʻnta okrugdan biri. 1929—1930-yillarda okrug Tojikiston SSR tarkibida boʻlgan. Okrugning maʼmuriy markazi va eng yirik shahri Xoʻjand boʻlgan.
|
| ||
| Mamlakat |
 SSSR (1923-1955) | |
|---|---|---|
| Tegishli |
.svg){kind=small} OʻzSSR→.svg){kind=small} Tojikiston SSR | |
| Tarkibida | 5 ta tuman | |
| Maʼmuriy markazi | Xoʻjand | |
| Yirik shahari | Xoʻjand | |
| Boshqa yirik shaharlari | Isfara, Konibodom | |
| Asos solingan sanasi | 1926-yil | |
| Bekor qilingan sanasi | 1939-yil | |
| Rasmiy tillar | Ruscha, oʻzbekcha, tojikcha | |
| Aholi (1926) | 206,6 ming kishi | |
| Millatlar tarkibi | Asosan tojiklar va oʻzbeklar, shuningdek ruslar va qirgʻizlar | |
| Dinlar tarkibi | Asosan musulmon (sunniy), shuningdek xristian | |
| Maydoni | 7,2 ming km² | |
| Xaritada | ||
Okrug besh tumanga boʻlingan: Asht (markazi Asht), Isfara (markazi Isfara), Konibodom (markazi Konibodom), Nov (markazi nomaʼlum) va Xoʻjand (markazi Xoʻjand).
Tarixi tahrir
1925-yilda, Oʻzbekiston SSR tashkil topganidan keyin qisqa vaqt oʻtgach, respublika maʼmuriy-hududiy tuzilish boʻyicha viloyatlarga boʻlinishi joriy etildi. Viloyatlar okruglarga, ular oʻz navbatida boʻlislarga (volost) boʻlingan. Ammo oradan bir yil oʻtmay, 1926-yilda viloyat tuzilmasi tugatilib, respublika okruglarga, ular oʻz navbatida tumanlarga boʻlindi. Xoʻjand okrugi Oʻzbekiston SSR tarkibida edi. 1929-yilda Tojikiston ASSR mustaqil Tojikiston SSRga aylantirildi va Oʻzbekiston SSR tarkibidan chiqarildi. Xoʻjand okrugini Tojikiston SSR tarkibiga oʻtkazish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi. 1930-yil boshida Oʻratepa okrugi Xoʻjand okrugi tarkibiga qoʻshildi. 1930-yilda okruglar tugatilib, Tojikiston SSR viloyatlarga boʻlinishni boshladi va Xoʻjand okrugi negizida Leninobod viloyati tashkil qilindi.
Xoʻjand okrugi Oʻzbekiston SSR tarkibida boʻlganida shimol va gʻarbdan Toshkent okrugi, janubi-gʻarbdan Oʻzbekiston SSR tarkibida Tojikiston ASSR, janubdan RSFSR tarkibida Qirgʻiziston ASSR, sharqdan Fargʻona okrugi bilan chegaradosh boʻlgan. Okrug mustaqil Tojikiston SSR tarkibiga oʻtkazilgandan keyin shimoldan, sharqdan va gʻarbdan Oʻzbekiston SSR bilan, janubi-sharqdan Qirgʻiziston ASSR bilan, janubdan Tojikiston SSRning Oʻratepa okrugi bilan chegaralangan.
Aholisi tahrir
1926-yilgi Butunittifoq aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra Xoʻjand okrugi aholisi 206 628 kishini tashkil qilgan. Ulardan 119 213 nafarini tojiklar, 79 940 nafari oʻzbeklardir. Shuningdek, okrugda etnik ozchiliklarni ruslar (3182 kishi) va qirgʻizlar (1946 kishi) tashkil etgan. Okrugda 30 dan ortiq turli millat vakillari yashagan[1].
Adabiyotlar tahrir
- Administrativnoe delenie Soyuza SSR. M., 1929.
- „История Узбекской ССР“,, Ташкент, 1958.