Eritremiya

Eritremiya yoki Haqiqiy politsitemiya XKT-11 (qadimgi yunoncha: πολυ- — „koʻp“ + gistologik κύτος — „hujayra“ + αἷμα — qon) (sinonimlar: birlamchi politsitemiya, vera politsitemiyasi, eritremiya, eritremiya, Vakez kasalligi) — gemopietik tizimning haddan tashqari koʻpayishi bilan bogʻliq yaxshi sifatli oʻsma kasalligidir. (suyak iligi hujayra elementlar giperplaziyasii). Bu jarayon asosan eritroblastik jarayonga taʼsir qiladi. Qonda eritrotsitlarning haddan tashqari koʻpayib ketadi, baʼzan trombotsitlar va neytrofil leykotsitlar soni ham koʻpayishi mumkin (kamroq darajada). Hujayralar normal morfologik koʻrinishga ega. Qizil qon hujayralari sonini koʻpaytirish orqali qonning yopishqoqligi oshadi va aylanma qonning massasi ortadi. Bu tomirlarda qon oqimining sekinlashishiga va qon tromb shakllanishiga olib keladi, bu esa qon taʼminoti buzilib, gipoksiya shakllanadi.

Eritremiya
Birlamchi politsitemiya, vera politsitemiyasi, eritremiya, eritremiya, Vakez kasalligi).
Gemato-onkologik kasallik
KXK-10	C94.0 C94.1 D75.0 D45 (ICD-O 9950/3), D75.1, P61.1
KXK-9	238.4, 289.0, 776.4
KXK-О	9950/3
OMIM	[3] 26333
MedlinePlus	[4].htm 000589

Kasallik birinchi marta 1892 yilda Vakez olimi tomonidan tasvirlab berilgan. 1903 yilda Osler kasallik suyak iligi faolligi oshishiga asoslanadi, deb taklif qildi. Shuningdek, u eritremiyani alohida nozologik shakl sifatida ajratib koʻrsatdi.

Eritremiya — asosan kattalar kasalligi boʻlib, koʻpincha qariyalarda uchraydi, lekin yoshlar va bolalarda ham uchrab turadi. Koʻp yillar davomida kasallik belgilarini yuzaga chiqarmaydi, alomatlarsiz davom etadi. Turli tadqiqotlarga koʻra, bemorlarning oʻrtacha yoshi 60 dan 70-79 atrofidagilarda nisbatan koʻproq kuzatilgan. Yoshlar orasida kasallik kamroq kuzatiladi, ammo ularda kasallik kechishi ogʻirroq kechadi. Erkaklar ayollarga qaraganda nisbatan tez-tez kasal boʻlishadi, bu nisbat taxminan 1,5: 1,0 ni tashkil qiladi, yosh va oʻrta yoshdagi bemorlar orasida ayollar ustunlik qiladi. Ushbu kasallikda oilaviy [[moyillik]] aniqlangan, bu genetik moyillikni koʻrsatadi. Surunkali miyeloproliferativ kasalliklar orasida eritremiya eng keng tarqalgan.Tarqalishi 29:100 000.

Politsitemiya sababi

Soʻnggi paytlarda epidemiologik kuzatishlar asosida kasallikning ildiz hujayralarining oʻzgarishi bilan bogʻliqligi haqida taxminlar paydo boʻldi. Tirozinkinaz JAK2 (Yanus kinaz) mutatsiyasi kuzatiladi, bu yerda 617-pozitsiyada valin fenilalanin bilan almashtiriladi. Ushbu mutatsiya boshqa gematologik kasalliklarda ham kuzatilgan boʻlsa-da, u koʻpincha politsitemiyada koʻproq uchraydi.

Belgilari

Eritromelalgiya PV ning kam uchraydigan alomati boʻlib, bu yerda uzoq vaqtdan beri politsitemiya bilan ogʻrigan bemorda mavjud. Qizil oyoq-qoʻllari va shishishiga eʼtibor bering.

JAK2 kinazidagi mutatsiya (V617F) politsitemiya bilan kuchli bogʻliq. JAK2 Janus kinaz oilasining aʼzosi boʻlib, eritroid prekursorlarini eritropoetinga (EPO) yuqori sezgir qiladi. Ushbu mutatsiya tashxis qoʻyish yoki kelajakdagi davolash uchun maqsadli sifatida foydali boʻlishi mumkin.

Tashxislash va tekshiruvdan soʻng, Britaniya Gematologiya standartlari qoʻmitasi (BCSH) asosan quyidagi testlarni oʻtkazishni tavsiya qilgan:

• toʻliq qon roʻyxati / plyonka (koʻtarilgan gematokrit; neytrofillar, bazofillar, bemorlarning yarmida koʻtarilgan trombotsitlar)
• JAK2 mutatsiyasi
• sarum ferritin
• buyrak va jigar funktsiyasi testlari

Agar JAK2 mutatsiyasi salbiy natija boʻlsa va aniq ikkilamchi sabablar yoʻq boʻlsa, BCSH quyidagi testlarni taklif qiladi:

• qizil hujayra massasi
• arteriyalarning kislorod bilan toʻyinganligi
• qorin boʻshligʻining ultratovush tekshiruvi
• sarum eritropoetin darajasi
• suyak iligi aspirati va trefin
• sitogenetik tahlil
• eritroid yorilishi hosil qiluvchi birlik (BFU-E) madaniyati

Tekshirish mezonlari

JAK2-musbat polisitemiyaning diagnostikasi ikkala mezonning mavjudligini talab qiladi:

Mezonlar	Izohlar
A1	Yuqori eritrotsitlar hajmi ulushi (EVF yoki gematokrit) (erkaklarda > 0,52, ayollarda > 0,48) yoki qizil qon tanachalari massasining ko'payishi (prognoz qilinganidan > 25% yuqori)
A2	JAK2 dagi mutatsiya

JAK2-salbiy politsitemiyasi diagnostikasi uchun A1 + A2 + A3 + boshqa A yoki ikkita B mezonlari talab qilinadi:

Mezonlar	Izohlar
A1	Ko'tarilgan qizil qon tanachalari massasi (prognoz qilinganidan 25% yuqori) YOKI gematokrit erkaklarda >0,60, ayollarda >0,56
A2	JAK2 da mutatsiyaning yo'qligi
A3	Ikkilamchi eritrotsitozning sababi yo'q
A4	Palpatsiya qilinadigan splenomegali
A5	Gematopoetik hujayralarda orttirilgan genetik anormallik (BCR-ABLdan tashqari) mavjudligi
B1	Trombotsitoz (trombotsitlar soni >450*109/l)
B2	Neytrofil leykotsitoz (chekmaydiganlarda neytrofillar soni > 10*109/l; chekuvchilarda >12,5*109/l)
B3	Splenomegaliyaning rentgenologik dalillari
B4	Endogen eritroid koloniyalari yoki past zardobdagi eritropoetin

Klinik koʻrinishi

Kasallikning klinikasi pletor koʻrinishida (plethora) namoyon boʻlishi va qon tomirlari trombozi asoratlar ustunlik qiladi. Kasallikning asosiy belgilari quyidagilardan iborat:

• Teri tomirlarining kengayishi va terining rangi oʻzgarishi

Bemorning terisida, ayniqsa boʻyin sohasida, boʻrtib chiqgan, kengaygan, shishgan tomirlar aniq koʻrinadi. Politsitemiya bilan ogʻrigan bemorlar terisining rangi qizil-gilos boʻladi, ayniqsa tananing ochiq qismlarida — yuz, boʻyin, qoʻllarda aniqlanadi. Til va lablar zangori-qizil rangga kiradia, koʻz olmasiga qon quyiladi (koʻz konʼyunktivasi giperemik). Qattiq tanglayning normal rangini saqlab qolgan holda yumshoq tanglay rangini oʻzgartirdi ([Kuperman simptomi). Teri va shilliq pardalarning oʻziga xos soyasi yuzaki tomirlarning qon bilan toʻlib ketishi va uning harakatini sekinlashishi tufayli yuzaga keladi. Natijada, gemoglobinning koʻp qismi maʼlum vaqtda qisqartirilgan shaklga oʻtadi.

• Terining qichishi

Bemorlar terisida qichima paydo bo'ladi. Bemorlarning 40 % da terining qichishi kuzatiladi. Bu Vakez kasalligi uchun oʻziga xos diagnostik xususiyatga egadir. Qichishish iliq suvda choʻmilishdan keyin gistamin, serotonin va prostaglandinlarning chiqarilishi bilan bogʻliq boʻlgan holda rivojlanadi.

• Eritromelalgiyaning mavjudligi

Bu qoʻl va oyoq barmoqlarining uchlarida qisqa muddatli chidab boʻlmas darajadagi yonish xissini beruvchi og'riq boʻlib, teri qizarishi va binafsha sianozsifat dogʻlar paydo boʻlishi bilan birga keladi. Ogʻriqning koʻrinishi asosan trombotsitlar sonining koʻpayishi va kapillyarlarda mikrotromblarning paydo boʻlishi bilan izohlanadi. Eritromelalgiyada aspirinni qabul qilishda yaxshi taʼsir qayd etiladi.

• Taloqning yumshashi (splenomegali)

Eritremiyaning umumiy belgilari taloqning turli darajadagi va shakldagi kengayishi hisoblanib Jigar ham kattalashishi mumkin (gepatomegaliya). Bu ortiqcha qon taʼminoti va gepatolienal tizimning miyeloproliferativ jarayondagi ishtiroki bilan bogʻliq hisoblanadi.

• Oʻn ikki barmoqli ichak va oshqozon yarasi rivojlanishi

10-15 % hollarda oʻn ikki barmoqli ichak yarasi rivojlanadi, kamroq oshqozon, bu kichik tomirlarning trombozi va shilliq qavatdagi trofik buzilishlar bilan bogʻliq boʻlib, uning Helicobacter pyloriga chidamliligining pasayishiga olib keladi.

• Tomirlarda tromblarning paydo boʻlishi

Avvallari qon tomir trombozi va emboliya politsitemiyada oʻlimning asosiy sabablaridan biri edi . Bemorlarda qon yopishqoqligining oshishi, trombotsitoz va tomirlar devoridagi oʻzgarishlar tufayli tromblarining shakllanishiga moyillik mavjud. Bu past darajali ekstremitalarning tomirlarda, miya, tojtomir va taloq tomirlarida qon aylanishining buzilishiga olib keladi.

• Qon ketishining mavjudligi

Politsitemiyada qon ivishi va tromboz jarayonining kuchayishi bilan birga milkdan va qizilo'ngachning kengaygan tomirlaridan qon ketishi kuzatiladi.

• Doimiy qoʻshma ogʻriqlar va siydik kislotasi darajasining oshishi

Koʻpgina bemorlarda (20 %) podagra, boʻgʻimlarida doimiy ogʻriqdan shikoyat qiladilar, chunki siydik kislotasi darajasining ortishi kuzatiladi.

• Oyoqlarda ogʻriq

Bemorlarning oyoqlarda doimiy ogʻriqdan shikoyat qiladilar, uning sababi esa obliteratsiya qiluvchi endarterit, eritremiya va eritromelalgiya kabi sindromlar bilan birga kelishidir.

• Yassi suyaklarda ogʻriq

Yassi suyaklar maxsus bolgʻacha yoki qoʻl bilan urilganda va bosim oʻtkazilsa, ular ogʻriqli boʻlib, koʻpincha suyak iligi giperplaziyasi bilan kuzatiladi.

• Umumiy shikoyatlar

Organlarda qon aylanishining yomonlashishi bemorlarning charchash, bosh og'rig'i, bosh aylanishi, quloqlarda shovqin, boshga qonni yuvish, charchash, nafas qisilishi, koʻz oldida qorongʻulashishi, xira koʻrishdan shikoyat qilishiga olib keladi. Arterial bosim koʻtariladi, bu qon tomir devoriining qon yopishqoqligini oshirishga kompensatsion javobidir. Koʻpincha yurak etishmovchiligi, kardioskleroz rivojlanadi.

Eritremiya uchun laboratoriya koʻrsatkichlari

Eritrotsitlar soni ortadi va odatda 6-8 × 10 ¹² / l yoki undan koʻp boʻlishi mumkin. Gemoglobin 180-220 g/l gacha koʻtariladi yoki undan ham ortishi mumkin. Rang koʻrsatkichi gipoxrom (0,7-0,6). Aylanma qonning umumiy hajmi, asosan, eritrotsitlar sonining koʻpayishi hisobiga sezilarli darajada 1,5-2,5 barobar ortadi. Gematokrit indeksi (qon hujayralari va plazma nisbati) qizil qon hujayralarining koʻpayishi tufayli keskin oʻzgaradi va 65 % yoki undan koʻproqqa etadi. Qonda retikulotsitlar soni 15-20 ‰ gacha koʻtariladi va bu eritrotsitlar regeneratsiyasining kuchayganligini koʻrsatadigan asosiy klinik — biokimyoviy belgi boʻlin hisoblanadi. Eritrotsitlarning polixromaziyasi qayd etiladi, tahlilda alohida eritroblastlarni topish mumkin. Leykotsitlar] soni 1,5-2 marta koʻpaydi (10-12 × 10 ⁹ / l gacha). Baʼzi bemorlarda leykotsitoz yanada yuqori raqamlarga yetishi mumkin. Oʻsish neytrofillar tufayli sodir boʻlib, ularning tarkibi 70-85 % gacha oshadi. Miyelotsitar siljish kamroq uchraydi (leykotsitlar formulasining chapga siljishi). Eozinofillar soni koʻpayadi, kamroq tez-tez bazofillar. Trombotsitlar soni esa 400-600 × 10⁹/l gacha, baʼzan esa undan ham koʻproq oshishi mumkin. Qonning yopishqoqligi sezilarli darajada oshadi. ECHT sekinlashadi (1-2 mm / soat). Siydik kislotasi darajasi esa oshishi aniqlanadi.

Diagnostika

Vera politsitemiyasining tashxisida quyidagilarkatta ahamiyatga ega:

• Klinik, gematologik va biokimyoviy koʻrsatkichlarni baholash (gematokritdagi oʻzgarishlar, eritrotsitlar, leykotsitlar, trombotsitlar soni, qon yopishqoqligining oshishi, ECHTning pasayishi, ishqoriy fosfataza darajasining oshishi, zardobda vitamin B ₁₂);
• Bemorning xarakterli koʻrinishi: terining va shilliq pardalarning oʻziga xos rangi), taloq va jigar kattalashishi;
• Bemorning trombozga moyilligi.

Gipoksiya va vitamin B₁₂ bilan etarli darajada davolash boʻlmagan kasalliklarni istisno qilish kerak. Tashxisni aniqlashtirish uchun trepanobiopsiya va suyak iligining gistologik tekshiruvini oʻtkazish muhim ahamiyatga ega hisoblanadi.

Eritremiya kasalligini tasdiqlash uchun eng koʻp ishlatiladigan koʻrsatkichlar:

1. Aylanma qizil qon tanachalari massasining koʻpayishi:
   • erkaklar uchun > 36 ml/kg;
   • ayollar uchun > 32 ml/kg;
2. Gematokritning oshishi: erkaklarda > 52 % va ayollarda > 47 %;
3. Gemoglobinning oshishi: erkaklarda > 185 g/l va ayollarda > 165 g/l;
4. Arterial qonning kislorod bilan toʻyinganligi 92 % dan ortiq;
5. taloqning kengayishi (splenomegali);
6. Ozish;
7. Xolsizlik;
8. terlash;
9. Ikkilamchi eritrotsitozning yoʻqligi;
10. Suyak iligi hujayralarida genetik anormalliklarning mavjudligi (Filadelfiya xromosomasining xromosomali translokatsiyasi yoki Bcr-Abl genining qayta tashkil etilishi bundan mustasno);
11. In vivo eritroid hujayralari tomonidan koloniya shakllanishi;
12. Leykotsitoz> 12,0 × 10 ⁹ / l (harorat reaktsiyasi, infektsiyalar va intoksikatsiyalar boʻlmasa);
13. Trombotsitoz > 400×10 ⁹ /l;
14. Neytrofil granulotsitlarning ishqoriy fosfataza miqdorining ortishi > 100 birlik. (infektsiyalar boʻlmaganda);
15. Zardobda vitamin _B12 > 2200 ng;
16. past eritropoetin darajasi;
17. Suyak iligi va trepanobiopsiyasi bilan olingan punktatning gistologik tekshiruvi megakaryotsitlarning koʻpayishini koʻrsatadi.

Tashxislash algoritmini ishlab chiqarish

Tashxis qoʻyish algoritmi quyidagicha amalga oshiriladi:

1. Bemorlarda quyidagilarni aniqlash muvofiq:
   • A. gemoglobinning ortishi yoki B. gematokritning oshishi;
   • B. trombotsitlar yoki leykotsitlarning koʻpayishi yoki koʻpayishi bilan birga boʻlmagan splenomegaliya;
   • G. portal tomir trombozi.
2. Agar shunday boʻlsa, ikkilamchi politsitemiyani istisno qilish kerak.

Agar ikkilamchi politsitemiya istisno etiladigan boʻlsa, davolash rejasi davom ettiriladi — agar bemorda quyidagi uchta asosiy mezon yoki ikkita kichik mezon bilan birgalikda birinchi ikkita asosiy mezon boʻlsa, shifokor — [gematolog]] maslahati zarur, chunki eritremiya kasalligi tashxisi uchun barcha maʼlumotlar mavjud. [

Katta mezonlar:

• aylanib yuradigan qizil qon tanachalari massasining koʻpayishi:
  • erkaklar uchun > 36 ml/kg;
  • ayollar uchun > 32 ml/kg;
• arterial qonning kislorod bilan toʻyinganligi (> 92 %);
• splenomegaliya (taloqning kengayishi).

Kichik (qoʻshimcha) mezonlar:

• trombotsitlar sonining koʻpayishi;
• leykotsitlar sonining koʻpayishi;
• gidroksidi fosfatazaning koʻpayishi;
• qon zardobida B ₁₂ vitaminining koʻpayishi.

Bundan tashqari, eritropoetinsiz muhitda eritroid koloniyalarining oʻsishini aniqlash, eritropoetin darajasini (tahlil sezgirligi 70 %, oʻziga xoslik 90 %), suyak iligi punktatini gistologik tekshirish kabi usullarni qoʻllash orqali kasallikka aniq tashxis qoʻyishni osonlashtiradi.

Differensial diagnostika

Differentsial diagnostika maqsadida asosan ikkilamchi eritrotsitoz (mutlaq va nisbiy) bilan amalga oshiriladi.

Davolash

O'z vaqtida davolash choralari ko'rilmasa, politsitemiya o'limga olib kelishi mumkin. Politsitemiya bilan og'rigan bemorlarning umr ko'rish davomiyligiga ta'siri haqidagi ma'lumotlar kasallikning kamdan-kam uchraydiganligi sababli aniq emas, ba'zi manbalarda normal umr ko'rish, boshqalarda esa 10 dan 20 yilgacha o'rtacha omon qolish darajasi qayd etilgan. Davolash qon yopishqoqligini kamaytirishga va asoratlarga - tromboz va qon ketishga qarshi kurashga asoslangan. Qonning yopishqoqligi qizil qon hujayralari soniga bevosita bogʻliq, shuning uchun qizil qon tanachalari massasini kamaytiradigan qon quyish va kimyoterapiya (sitoreduktiv terapiya) politsitemiyani davolashda qoʻllanishini mumkin. Bundan tashqari, simptomatik vositalar qoʻllanishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bemorlarni davolash va uning kuzatuvi shifokor — gematolog tomonidan amalga oshirilishi kerak.

Qon olish

Qon olish (flebotomiya) davolashning etakchi usullaridan biri hisoblanib qon olish qon hajmini kamaytiradi va gematokritni normallantirishga qaratilgan usuldir. Qon olish aylanma qon hajmining oshishi va gematokrit koʻrsatgichi> 55 % bilan amalga oshiriladi. Gematokritni 45 % dan past darajada boʻlishi xavfliroq hisoblanadi. Pletorik sindrom bartaraf etilguncha 2-4 kun oraligʻida 300-500 ml qon olinadi. Gemoglobin darajasi 140-150 g/l ga koʻtariladi. Qon olishdan oldin qon va mikrosirkulyatsiyaning reologik xususiyatlarini yaxshilash maqsadida 400 ml reopoliglyukin va 5000 TB geparinni tomir ichiga yuboriladi. Qon ketishi terining qichishishini kamaytiradi. Qon olishning kontrendikatsiyasi trombotsitlarning 800 × 10 ⁹ / l dan oshishi hisoblanadi. Qon quyish koʻpincha boshqa davolash usullari bilan birlashtiriladi.

Eritrositferez

Qon oqishi eritrotsitferez usuli bilan muvaffaqiyatli amalga oshirish mumkin. Eritrositaferez — bu bemor qonining maʼlum hujayrali komponentlarini — eritrotsitlarni olib tashlashga asoslangan ekstrakorporeal gemokorreksiya usuli hisoblanadi. Uning koʻrsatkichlari boʻlib anʼanaviy qon quyish koʻrsatkichlariga mos keladi.

Eritrositaferez — politsitemiya bilan kechadigan pletorik sindrom hisoblanib, reokoreksiya maqsadida, ikkilamchi eritrotsitozda, shuningdek vositali detoksifikatsiya qilish maqsadida — gemokromatozda amalga oshiriladi. Bunday holda, qizil qon hujayralarini olib tashlash natijasida eritropoezning faollashishi va suyak iligida temir moddasi soʻrilishining oshishiga olib keladi.

Eng koʻp qoʻllanadigan davolash rejimlari

Davolash sxemalari shifokor — gematolog tomonidan har bir bemor uchun alohida tanlanadi. Bir qator sxemalarga misollar:

1. flebotomiya; gidroksikarbamid bilan birgalikda
2. interferon-a2b antiagregantlarining past dozalari bilan birgalikda. 2021 yilda Ropeginterferon alfa-2b tasdiqlangan
3. gidroksiureyada bilan flebotomiyada antiagregantlarining past dozalari;
4. interferon va antiagregantlarining past dozalari bilan birgalikda flebotomiyada beriladi.

Politsitemiyaning asoratlarini davolash

Tromboz va emboliyaning oldini olish uchun dezagregatsion terapiyasi oʻtkaziladi: kichik dozalarda atsetilsalitsil kislotasi vositasi (kuniga 50-100 mg), klopidogrel (Plavix), dipiridamol (Kurantil), tiklopidin, pentoksifilin (Trental). Shu bilan birga, geparin 5000 TB yoki nadroparin (Fraxiparin) buyuriladi. Zuluklardan foydalanish samarasiz.

Terining qichishishini kamaytirish uchun antigistaminlar (H<sub id="mwARA">1</sub> -gistamin retseptorlari blokatorlari), masalan, setirizin (Zyrtec), loratadin (Claritin) ishlatiladi.

Temir tanqisligi uchun quyidagilardan foydalaniladi:

• androgenik preparatlar, masalan, danazol;
• eritropoetinlar;
• lenalidomid (Revlimid) glyukokortikosteroidlar bilan birgalikda.

Autoimmun gemolitik anemiya rivojlanishi bilan kortikosteroid gormonlarini qoʻllash koʻrsatiladi.

Siydik kislotasi darajasini pasaytirish maqsadida allopurinol, kolxitsin va febuxostat kabi podagraga qarshi dori vositalar qoʻllanadi.

Suyak iligi transplantatsiyasi politsitemiya uchun kamdan-kam qoʻllanadi, chunki suyak iligi transplantatsiyasi yomon asoratlarga olib kelishi mumkin.

Sitopeniya, anemiya va gemolitikyemirillar bilan kortikosteroid gormonlar (prednizolon), anabolik gormonlar, B vitaminlari qoʻllanadi.

Splenektomiya faqat ogʻir gipersplenizm holatida koʻrsatma boʻlishi mumkin.

Agar oʻtkir leykemiyaga shubha boʻlsa, jarrohlik amaliyotini oʻtkazishni talab qiladi.

Eritremiya surunkalidir. Davolashning zamonaviy usullari amaliyotga tatbiq etilganidan buyon kasallikning kechishi yengil boʻldi.

Asoratlari

Kasallikning asoratlari miya, taloq, jigar, pastki ekstremitalarning arterial va venoz tomirlarining trombozi va emboliyasi tufayli, kamroq tez-tez tananing boshqa joylarida yuzaga keladi. Taloq infarkti, ishemik insult, miokard infarkti, jigar sirrozi, sonning chuqur venalari trombozi rivojlanadi. Tromboz bilan bir qatorda, qon ketishi, oshqozon va oʻn ikki barmoqli ichak yaralarining eroziyasi, anemiya qayd etiladi. Koʻpincha xolelitiyoz va [[]] siydik kislotasi kontsentratsiyasining ortishi, nefroskleroz tufayli rivojlanadi.

Eritremiyadan vafot etgan mashxurlar

• Phyllis Jorj (1949–2020), amerikalik sport boshlovchisi va Kentukkining sobiq birinchi xonimi
• Ron Mayls (1963–2022), amerikalik jazz trubachi
• Nell Rankin (1924-2005), amerikalik mezzo-soprano

Havolalar

• Politsitemiya Vera milliy yurak, o'pka va qon instituti