Eshon Temirxon Toʻra jome masjidi
Eshon Temirxon Toʻra jome masjidi – Oʻzbekiston Respublikasi Musulmonlar idorasi tasarrufidagi jomeʼ masjid boʻlib, Samarqand viloyati Ishtixon tumani Orlot qishlogʻida joylashgan. Mazkur masjid Vazirlar mahkamasi tasarrufida hisoblanib, Musulmonlar idorasi va Samarqand viloyati adliya boshqarmasi tomonidan roʻyxatga olingan[1].
| Eshon Temirxon To‘ra jome masjidi | |
|---|---|
 | |
| Eski nomlari | Muhojirlar jomeʼ masjidi |
| Umumiy maʼlumot | |
| Manzili | Ishtixon tumani Orlot qishlogʻi |
| Shahar | Samarqand |
| Mamlakat | O‘zbekiston |
| Koordinatalar | 40°04′46″N 66°40′44″E / 40.0793227°N 66.6790271°E |
| Qurilishi boshlangan | 1993 |
| Qurilishi tugagan | 1995 |
| Texnik holati | |
| Material | pishgan gʻisht |
| Qavatlar soni | 1 qavat |
| Binoning ichki maydoni | 5 gektar |
 Eshon Temirxon To‘ra jome masjidi xaritada | |
Nomlari
tahrirMasjid koʻplab manbalarda „Muhojirlar jomeʼ masjidi“ nomi bilan ham tilga olingan[2][3][4][5][6]. Baʼzi manbalarda „Orlot jome masjidi“ taʼrifi ham uchrab turadi[2][7].
Tarixi
tahrirEshon Temirxon Toʻra masjidi 1993-yillarda xalq hashari yoʻli bilan qurilgan[8][9][10]. Ushbu masjid hozirgi kunda amaldagi masjidlardan biri hisoblanadi. 2019-yil 17-oktyabrda viloyat bosh imom-xatibi Zayniddin Eshonqulov masjid uchun quriladigan yangi tahoratxonaning ilk gʻishtlarini qoʻygan[11]. 2021-yil 11-aprelda masjid qaytadan bunyod qilinib, yangi taʼmirlangan bino foydalanish uchun topshirilgan. Masjid ochilishida viloyat hokimi Erkinjon Turdimov, Oʻzbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov bilan bir qatorda diniy idora ishboshqaruvchisi Rustam xoji Jamilov, viloyat bosh imom-xatibi Zayniddin Eshonqulov va bir qancha taniqli imomlar qatnashishgan[8][10]. Xalq hashari yoʻli bilan qurilgan ushbu masjidning yangi binosi 2019—2021-yillarda zamonaviy loyiha asosida taʼmirlangan. Masjid hovlisining umumiy maydoni 5 gektar boʻlib, masjid 1000 nafar namozxonga moʻljallangan[8][9][10]. Ushbu masjidning eski imomi Samarqand viloyati Ishtixon tumanining imom-xatibi Otaxon Safarov hisoblanib[12], 2019-yilda imom-xatib Toshmuhammad Abilov[4], imom-noibi Hasanxon Temirov[5], 2020-yil imom-xatib Toshmuhammad Abilov [3], 2022-yilda masjid imom-noibi Nodirxon Absamatov [13] va hozirgi masjid imom-xatibi Imomiddin Temirov Juma namozi, Qurbon va Ramazon hayiti namozlari vaqtida oʻz mav’izalarini qiladi.
Meʼmorchiligi
tahrirMasjid qurilishida gumbazlar tuzilishi ancha murakkab boʻlib, peshtoq, ravoq va minoraning turli shakllari oʻziga xos nafis shaklda ishlangan. Bezagida maftunkor naqshlar, koshinkor bezaklar qoʻllanilgan boʻlib, masjid binosining tashqi va ichki bezaklarida oʻzgacha nafislik yaqqol koʻzga tashlanadi. Masjidning moviy gumbazida Allohning 99 ism va sifatlari bitilgan boʻlib, haligacha insonlarni jalb qilib kelmoqda[8]. Shuningdek, masjidda 30 kishiga moʻljallangan erkaklar tahoratxonasi va ayollarning alohida tahoratxonasi, maʼmuriyat (imom-xatib, noiblar) xonalari, oshxona, qorovulxona va mehmonxona kabi qoʻshimcha binolarda barcha qulayliklar yaratilgan[8][9].
Joylashuvi va faoliyati
tahrirMasjid Samarqand viloyati Ishtixon tumaniga qarashli hisoblanadi. Maskur masjiga har kunlik 5 mahal namoz ibodatlarini ado qilish uchun Ishtixon tumanining turli joylaridan musulmon insonlar tashrif buyurishadi. Shuningdek, Ishtixon tumanining Sohibkor, Orlot, Qayirma, Oʻzbekqoʻrgʻon, Bogʻixon mahallalari aholi vakillari va yoʻlovchilar, Ramazon va Qurbon hayit namozlarida va Juma namozlari vaqtlarida tashrif buyurishadi[8][9][10]. Ushbu masjidga mashrut, avtobus yoki yengil transport vositalari orqali borish mumkin va nomozxonlar uchun masjid har kunlik nomoz vaqtlarida doimo ochiq[12]. Ushbu masjid nomozxonlar uchun zarur maʼlumotlar xabar qilinadigan, haftalik juma, xayit namozlari jamoa boʻlib oʻqiladigan Ishtixon tumanidagi asosiy masjidlar sirasiga kiradi. Kundalik besh vaqt namozda 100 dan ortiq, juma va hayit namozlarida 1000 dan ziyod nomozxon qatnashadi[8][9]. Shuningdek, masjid Samarqand viloyatida tarovih namozida Xatmi qur’on oʻqiladigan masjidlar roʻyxatiga kiritilgan[14]. 2021-yil 15-avgust kuni ogʻir xastalikdan Moskva shahrida vafot etgan[15] Oʻzbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimovning janoza namozi va taʼziya marosimlari 16-avgust kuni Samarqand viloyati Ishtixon tumani Orlot qishlogʻi „Eshon Temirxon Toʻra“ (eski Muhojirlar masjidi[12]) jome masjidida boʻlib oʻtgan[16]. Aytish joizki, Usmonxon Alimov 1950-yilda Samarqand viloyatining Ishtixon tumanida tavallud topgan boʻlib[17], 15 yil davomida Oʻzbekiston musulmonlari idorasida faoliyat olib borgan[18]. Muftiy Usmonxon Alimov Eshon Temirxon Toʻra masjidida amalga oshirilayotgan bunyodkorlik, tamirlash va obodonlashtirish ishlari bilan oʻzlari tanishib turgan[19]. Shuningdek, Eshon Temirxon Toʻra masjidining tashqi tomonida muftiy Usmonxon Alimov maqbarasi barpo etilib kelinmoqda. Ushbu maqbarada Eshon Temirxon Toʻra va uning oʻgʻillari Xoji Badriddinxon Toʻra va Xoji Sultonxon Toʻraning qabrlari joylashgan. Xususan, 2021-yil 17-sentyabrda Rossiya musulmonlari diniy uyushmasi raisi, Moskva muftiysi Albir hazrat Krganov „Eshon Temirxon toʻra“ jome masjidida jamoat bilan birgalikda Shayx Usmonxon Temirxon oʻgʻli Alimov hazratlarining haqlariga Qur’on tilovat qilganlar[20].
Galereya
tahrir-
Eshon Temirxon To‘ra masjidining old tomondan ko'rinishi -
Masjidning tashqi tomondan yo'lak qismi -
Masjidning ichki qismidan ko'rinishi -
Masjidning ichki gumbaz ko'rinishi -
Masjidning ichki qismi o'ng tomonda joylashgan zal tasviri -
Masjidning ichki qismi chap tomonda joylashgan zal tasviri -
Masjidning ichki qismida joylashgan xona rasmi -
Masjidga tutash tarzda qurilgan masjid binosi -
Masjidga tutash tarzda qurilgan masjid binosining yo'lagi -
Ishtixon tuman Orlot qishlog'ida barpo etilayotgan Muftiy Usmonxon Alimov maqbarasining obyekt sxemasi -
Eshon Temirxon To‘ra masjidi tashqi tomonida qurilayotgan muftiy Usmonxon Alimov maqbarasining qurilish ishlaridan tasvir -
Eshon Temirxon toʻraning qabr toshi -
Eshon Temiron To'raning o'g'li Xoji Sultonxon To'raning qabri -
Eshon Temiron To'raning o'g'li Xoji Badriddinxon To'raning qabri
Manbalar
tahrir- ↑ „Ўзбекистон масжидлари“. masjid.uz. masjid.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 2,0 2,1 „Орлот (эски Муҳожирлар) жоме масжиди“. masjid.uz. masjid.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 3,0 3,1 „G‘iybat ulkan gunoh“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 4,0 4,1 „Ma'naviyat darsida Imom Buxoriy hadislaridan saboq berildi“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 5,0 5,1 „Ziyo manbai (kitobxonlik haqida)“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Bola nidosi“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Usmonxon Alimovning dafn marosimi bo‘yicha ma’lumot berildi“. qalampir.uz. qalampir.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 „“Эшон Темирхон тўра” жоме масжиди қайтадан бунёд этилиб, Рамазон ойига мўмин-мусулмонларга туҳфа этилди“. muslim.uz. muslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 „Samarqandda yana uchta, Sirdaryoda esa bitta yangi masjid ochildi“. daryo.uz. daryo.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 „Ramazon oyi oldidan yangi masjidlar foydalanishga topshirildi“. old.gov.uz. old.gov.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Masjidlar yana ham obod bo‘lmoqda“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 „Орлот (эски Муҳожирлар) жоме масжиди“. masjid.uz. masjid.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Samarqand viloyati imom xatiblarining “Yil imomi 2022” ko‘rik tanlovi 1-bosqichi yakunlandi“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Samarqand viloyatida tarovih namozida Xatmi Qur'on o‘qiladigan masjidlar ro‘yxati“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Muqaddas dinimiz va ilm-ma'rifat fidoyisi“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „O‘zbekiston musulmonlari idorasiga yangi bosh muftiy tayinlangani haqidagi xabarlar rad etildi“. daryo.uz. daryo.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Muqaddas dinimiz va ilm-ma'rifat fidoyisi“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „“MUFTIY HAZRATNING VASIYATLARINI ADO ETDIM...”“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Muftiy hazratlari Samarqand viloyatida bo‘ldilar“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.
- ↑ „Rossiya musulmonlari diniy uyushmasi raisi, Moskva muftiysi Albir hazrat Krganov juma namozini “Eshon Temirxon to‘ra” jome massjidida ado etdi.“. sammuslim.uz. sammuslim.uz. Qaraldi: 1-oktyabr 2024-yil.