Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar roʻyxati
Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar roʻyxati — 1896-yilda zamonaviy Olimpiada oʻyinlari boshlanganidan beri yoz va qishda Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar roʻyxati. Oʻshandan beri yozgi va qishki oʻyinlar odatda Olimpiada deb nomlanuvchi toʻrt yillik davrda, bir necha yillar oraligʻi davomida oʻtkaziladi. 23 ta shaharda 29 ta yozgi Olimpiada oʻyinlari va 21 ta shaharda 24 ta qishki Olimpiada oʻyinlari boʻlib oʻtgan. Bundan tashqari, oʻyinlarning uchta yozgi va ikkita qishki nashri oʻtkazilishi rejalashtirilgan edi, ammo keyinchalik urush tufayli bekor qilindi: 1916-yilda Berlin (yoz); 1940-yilda Sapporo-Garmisch-Partenkirchen (qish) va Tokio-Xelsinki (yoz); 1944-yilda Cortina d’Ampezzo (qish) va London (yoz). 1906-yilgi Intercalated Olimpiada oʻyinlari rasman ruxsat etilgan va Afinada oʻtkazilgan. Biroq, 1949-yilda Xalqaro Olimpiada Qoʻmitasi (XOQ) 1906-yilgi oʻyinlarni tan olmaslik toʻgʻrisida qaror qabul qildi[1][2]. Tokioda 2020-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari Olimpiada oʻyinlari tarixida birinchi marta COVID-19 pandemiyasi tufayli 2021-yil yoziga qoldirildi va 2022-yilgi qishki Olimpiada oʻyinlari taxminan olti oydan keyin Pekinda boʻlib oʻtadi[3][4].
XOQ tomonidan bo‘lajak Olimpiada o‘yinlariga mezbonlik qilish uchun to‘rtta shahar tanlandi: 2024-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari uchun Parij, 2026-yilgi qishki Olimpiada o‘yinlari uchun Milan-Cortina d’Ampezzo, 2028-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari uchun Los Anjeles va 2032-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari uchun Brisben.
2022-yilda Pekin yozgi va qishki Olimpiada oʻyinlarini oʻtkazgan birinchi shaharga aylandi. Oʻnta shahar bir necha marta Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilgan: Afina (1896 va 2004-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), Parij (1900, 1924 va 2024-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), London (1908, 1948 va 2012-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), St. Moritz (1928 va 1948-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Lake Placid (1932 va 1980-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Los Anjeles (1932, 1984 va 2028-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), Cortina d’Ampezzo (1956 va 2026-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Insbruk (1964 va 1976-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Tokio (1964 va 2020-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari) va Pekin (2008-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari va 2022-yilgi qishki Olimpiada oʻyinlari). Stokgolm 1912-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlariga va 1956-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlarining ot sporti qismiga mezbonlik qildi. London 2012-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari bilan uchta oʻyin oʻtkazgan birinchi shahar boʻldi. Parij 2024-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari bilan buni amalga oshirgan ikkinchi shaharga aylanadi, Los Anjeles esa 2028-yilda uchinchi shahar bo‘ladi.
Qoʻshma Shtatlar boshqa mamlakatlardan koʻra koʻproq jami sakkizta Olimpiada oʻyinlariga, Fransiya beshta va Yaponiya toʻrtta Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilgan. Buyuk Britaniya, Kanada, Italiya va Germaniya uchta oʻyinga mezbonlik qilgan.
Oʻyinlar asosan Yevropa (30 ta nashr) va Amerika (13 ta nashr) mintaqalarida oʻtkazilgan; Sakkizta oʻyin Osiyoda, ikkitasi Okeaniyada boʻlib oʻtdi. Rio de Janeyro 2016-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari bilan Janubiy Amerikaning birinchi Olimpiada oʻyinlariga mezbon shahri boʻldi. Afrika hali Olimpiada oʻyinlarini oʻtkazmagan. Hech qachon Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilmagan boshqa yirik geografik mintaqalar qatoriga Yaqin Sharq, Markaziy Osiyo, Hindiston yarimoroli, Janubi-Sharqiy Osiyo, Janubiy Tinch okeani, Markaziy Amerika va Karib dengizi kiradi. 1924-yilgi birinchi qishki Olimpiada oʻyinlari va 1992-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari bilan bir yilda oʻtkazilgan oxirgi oʻyinlar orasida yozgi va qishki oʻyinlar bir mamlakatda uch marta boʻlib oʻtdi.
Qabul qiluvchi shaharlar XOQ aʼzoligi tomonidan odatda yetti yil oldin tanlanadi[5]. Tanlov jarayoni taxminan ikki yil davom etadi. Birinchi bosqichda dunyoning istalgan shahri mezbon shahar bo‘lish uchun ariza topshirishi mumkin. 10 oydan soʻng XOQ Ijroiya kengashi arizalarni koʻrib chiqadigan ishchi guruh tavsiyasiga asosan qaysi shaharlar rasmiy nomzod boʻlishini hal qiladi. Ikkinchi bosqichda nomzod shaharlar Baholash komissiyasi tomonidan har tomonlama tekshiriladi, soʻngra tanlov uchun koʻrib chiqiladigan shaharlarning yakuniy qisqa roʻyxatini taqdim etadi. Keyin mezbon shahar XOQ sessiyasi, XOQ aʼzolarining umumiy yigʻilishi ovoz berish yoʻli bilan tanlanadi[6].
Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar
tahrirYozgi va qishki Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar
tahrir- Kalit
† Bekor qilingan oʻyinlar
§ Kelasi yilga qoldirilgan oʻyinlar
Shahar | Davlat | Yil | Mintaqa | Yozgi | Qishgi | Ochilish marosimi | Yopilish marosimi | Manba(lar) | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Afina | Gretsiya | 1896 | Yevropa | I | 6-aprel 1986 | 15-aprel 1896 | |||
Parij | Fransiya | 1900 | II | 14-may 1900 | 28-oktyabr 1900 | ||||
St. Louis | AQSh | 1904 | Shimoliy Amerika | III | 1-iyul 1904 | 23-noyabr 1904 | |||
London | Birlashgan Qirollik | 1908 | Yevropa | IV | 27-aprel 1908 | 31-oktyabr 1908 | |||
Stokgolm | Shvetsiya | 1912 | V | 6-iyul 1912 | 22-iyul 1912 | ||||
† | Berlin | Germaniya imperiyasi | 1916 | 8-iyun Birinchi jahon urushi sababli bekor qilingan | [7] | ||||
Antverpen | Belgiya | 1920 | VII | 14-avgust 1920 | 12-sentyabr 1920 | [8] | |||
Chamonix | Fransiya | 1924 | I | 25-yanvar 1924 | 5-fevral 1924 | [9] | |||
Parij | Fransiya | VIII | 5-iyul 1924 | 27-iyul 1924 | [10] | ||||
St. Moritz | Shveysariya | 1928 | II | 11-fevral 1928 | 19-fevral 1928 | [11] | |||
Amsterdam | Niderlandiya | IX | 28-iyul 1928 | 12-avgust 1928 | [12] | ||||
Lake Placid | AQSh | 1932 | Shimoliy Amerika | III | 4-fevral 1932 | 13-fevral 1932 | [13] | ||
Los Anjeles | AQSh | X | 30-iyul 1932 | 14-avgust 1932 | [14] | ||||
Garmisch-Partenkirchen | Germaniya | 1936 | Yevropa | IV | 6-fevral 1936 | 16-fevral 1936 | [15] | ||
Berlin | Germaniya | XI | 1-avgust 1936 | 16-avgust 1936 | [16] | ||||
† | Sapporo Garmisch-Partenkirchen |
Japan Germaniya |
1940 | Osiyo Yevropa |
3-fevral Ikkinchi jahon urushi sababli bekor qilingan | [7] | |||
† | Tokio Helsinki |
Japan Finlandiya |
|||||||
† | Cortina d'Ampezzo | Italiya | 1944 | Yevropa | |||||
† | London | Buyuk Britaniya | |||||||
St. Moritz | Shveysariya | 1948 | Yevropa | V | 30-yanvar 1948 | 8-fevral 1948 | |||
London | Buyuk Britaniya | XIV | 29-iyul 1948 | 14-avgust 1948 | |||||
Oslo | Norvegiya | 1952 | VI | 14-fevral 1952 | 25-fevral 1952 | ||||
Helsinki | Finlandiya | XV | 19-iyul 1952 | 3-avgust 1952 | |||||
Cortina d'Ampezzo | Italiya | 1956 | VII | 26-yanvar 1956 | 5-fevral 1956 | ||||
Melburn Stokgolm |
Avstraliya Shvetsiya |
Okeaniya Yevropa |
XVI | 22-noyabr 1956 10-iyun 1956 |
8-dekabr 1956 17-iyun 1956 |
||||
Squaw Valley | AQSh | 1960 | Shimoliy Amerika | VIII | 18-fevral 1960 | 28-fevral 1960 | |||
Rim | Italiya | Yevropa | XVII | 25-avgust 1960 | 11-sentyabr 1960 | ||||
Insbruk | Avstriya | 1964 | IX | 29-yanvar 1964 | 9-fevral 1964 | ||||
Tokio | Yaponiya | Osiyo | XVIII | 10-oktyabr 1964 | 24-oktyabr 1964 | ||||
Grenoble | Fransiya | 1968 | Yevropa | X | 6-fevral 1968 | 18-fevral 1968 | |||
Mexico shahri | Meksika | Shimoliy Amerika | XIX | 12-oktyabr 1968 | 27-oktyabr 1968 | ||||
Sapporo | Yaponiya | 1972 | Osiyo | XI | 3-fevral 1972 | 13-fevral 1972 | |||
Munich | Gʻarbiy Germaniya | Yevropa | XX | 26-avgust 1972 | 11-sentyabr 1972 | ||||
Insbruk | Avstriya | 1976 | XII | 4-fevral 1976 | 15-fevral 1976 | ||||
Montreal | Kanada | Shimoliy Amerika | XXI | 17-iyul 1976 | 1-avgust 1976 | ||||
Lake Placid | AQSh | 1980 | XIII | 13-fevral 1980 | 24-fevral 1980 | ||||
Moskva | Sovet Ittifoqi | Yevropa | XXII | 19-iyul 1980 | 3-avgust 1980 | ||||
Sarajevo | Yugoslaviya | 1984 | XIV | 8-fevral 1984 | 19-fevral 1984 | ||||
Los Anjeles | AQSh | Shimoliy Amerika | XXIII | 28-iyul 1984 | 12-avgust 1984 | ||||
Kalgari | Kanada | 1988 | XV | 13-fevral 1988 | 28-fevral 1988 | ||||
Seul | Janubiy Koreya | Osiyo | XXIV | 17-sentyabr 1988 | 2-oktyabr 1988 | ||||
Albertville | Fransiya | 1992 | Yevropa | XVI | 8-fevral 1992 | 23-fevral 1992 | |||
Barselona | Ispaniya | XXV | 25-iyul 1992 | 9-avgust 1992 | |||||
Lillehammer | Norvegiya | 1994 | XVII | 12-fevral 1994 | 27-fevral 1994 | ||||
Atlanta | AQSh | 1996 | Shimoliy Amerika | XXVI | 19-iyul 1996 | 4-avgust 1996 | |||
Nagano | Yaponiya | 1998 | Osiyo | XVIII | 7-fevral 1998 | 22-fevral 1998 | |||
Sidney | Avstraliya | 2000 | Okeaniya | XXVII | 15-sentyabr 2000 | 1-oktyabr 2000 | |||
Salt Lake City | AQSh | 2002 | Shimoliy Amerika | XIX | 8-fevral 2002 | 24-fevral 2002 | |||
Afina | Gretsiya | 2004 | Yevropa | XXVIII | 13-avgust 2004 | 29-avgust 2004 | |||
Turin | Italiya | 2006 | XX | 10-fevral 2006 | 26-fevral 2006 | ||||
Pekin | Xitoy | 2008 | Osiyo | XXIX | 8-avgust 2008 | 24-avgust 2008 | |||
Vankuver | Kanada | 2010 | Shimoliy Amerika | XXI | 12-fevral 2010 | 28-fevral 2010 | |||
London | Buyuk Britaniya | 2012 | Yevropa | XXX | 27-iyul 2012 | 12-avgust 2012 | |||
Sochi | Rossiya | 2014 | XXII | 7-fevral 2014 | 23-fevral 2014 | ||||
Rio de Janeyro | Braziliya | 2016 | South America | XXXI | 5-avgust 2016 | 21-avgust 2016 | |||
Pyeongchang | Janubiy Koreya | 2018 | Osiyo | XXIII | 9-fevral 2018 | 25-fevral 2018 | |||
§ | Tokio | Yaponiya | 2020 | XXXII | 23-iyul 2021 | 8-avgust 2021 | |||
Pekin | Xitoy | 2022 | XXIV | 4-fevral 2022 | 20-fevral 2022 | ||||
Parij | Fransiya | 2024 | Yevropa | XXXIII | 26-iyul 2024 | 11-avgust 2024 | |||
Milan-Cortina d'Ampezzo | Italiya | 2026 | XXV | 6-fevral 2026 | 22-fevral 2026 | ||||
Los Anjeles | AQSh | 2028 | Shimoliy Amerika | XXXIV | 14-iyul 2028 | 30-iyul 2028 | |||
Nomaʼlum | Nomaʼlum | 2030 | Nomaʼlum | XXVI | 8-fevral 2030 | 24-fevral 2030 | |||
Brisben | Avstraliya | 2032 | Okeaniya | XXXV | 23-iyul 2032 | 8-avgust 2032 |
- 1906-yilgi Intercalated oʻyinlar endi XOQ tomonidan rasmiy Olimpiada oʻyinlari sifatida tan olinmaydi.
Bir nechta yozgi va qishki Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar
tahrirDaraja | Shahar | Davlat | Mintaqa | Yozgi Olimpiada | Qishki Olimpiada | Jami |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | London | Birlashgan Qirollik | Yevropa | 3 (1908, 1948, 2012) | 3 | |
Parij | Fransiya | 3 (1900, 1924, 2024) | ||||
Los Anjeles | AQSh | America | 3 (1932, 1984, 2028) | |||
4 | Afina | Gretsiya | Yevropa | 2 (1896, 2004) | 2 | |
Tokio | Yaponiya | Osiyo | 2 (1964, 2020) | |||
Pekin | Xitoy | 1 (2008) | 1 (2022) | |||
St. Moritz | Shveysariya | Yevropa | 2 (1928, 1948) | |||
Insbruk | Avstriya | 2 (1964, 1976) | ||||
Lake Placid | AQSh | America | 2 (1932, 1980) | |||
Cortina d'Ampezzo | Italiya | Yevropa | 2 (1956, 2026) |
Mamlakatlar boʻyicha Olimpiada oʻyinlari soni
tahrirDaraja | Birinchi yil | Oxirgi yil | Davlat | Mintaqa | Yozgi Olimpiada | Qishki Olimpiada | Jami |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1904 | 2028 | AQSh | Shimoliy Amerika | 5 (1904, 1932, 1984, 1996, 2028) | 4 (1932, 1960, 1980, 2002) | 9 |
2 | 1900 | 2024 | Fransiya | Yevropa | 3 (1900, 1924, 2024) | 3 (1924, 1968, 1992) | 6 |
3 | 1956 | 2026 | Italiya | 1 (1960) | 3 ( |
4 | |
1964 | 2020 | Yaponiya | Osiyo | 2 ( |
2 ( | ||
5 | 1956 | 2032 | Avstraliya | Okeaniya | 3 (1956, 2000, 2032) | 3 | |
1908 | 2012 | Birlashgan Qirollik | Yevropa | 3 (1908, |
|||
1976 | 2010 | Kanada | Shimoliy Amerika | 1 (1976) | 2 (1988, 2010) | ||
1936 | 1972 | Germaniya | Yevropa | 2 ( |
1 (1936, | ||
9 | 2008 | 2022 | Xitoy | Osiyo | 1 (2008) | 1 (2022) | 2 |
1988 | 2018 | Janubiy Koreya | 1 (1988) | 1 (2018) | |||
1980 | 2014 | Rossiya | Yevropa | 1 (1980) | 1 (2014) | ||
1896 | 2004 | Gretsiya | 2 (1896, 2004) | ||||
1952 | 1994 | Norvegiya | 2 (1952, 1994) | ||||
1964 | 1976 | Avstriya | 2 (1964, 1976) | ||||
1928 | 1948 | Shveysariya | 2 (1928, | ||||
16 | 2016 | 2016 | Braziliya | South America | 1 (2016) | 1 | |
1992 | 1992 | Ispaniya | Yevropa | 1 (1992) | |||
1984 | 1984 | Yugoslaviya | 1 (1984) | ||||
1968 | 1968 | Meksika | Shimoliy Amerika | 1 (1968) | |||
1952 | 1952 | Finlandiya | Yevropa | 1 ( |
|||
1928 | 1928 | Niderlandiya | 1 (1928) | ||||
1920 | 1920 | Belgiya | 1 (1920) | ||||
1912 | 1912 | Shvetsiya | 1 (1912) |
Mintaqalar boʻyicha Olimpiada oʻyinlari soni
tahrirDaraja | Birinchi yil | Oxirgi yil | Mintaqa | Yozgi Olimpiada | Qishki Olimpiada | Jami |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1896 | 2026 | Yevropa | 17 (1896, 1900, 1908, 1912, |
15 (1924, 1928, 1936, |
32 |
2 | 1904 | 2028 | Amerika | 1904, 1932, 1968, 1976, 1984, 1996, 2016, 2028) | 8 (1932, 1960, 1980, 1988, 2002, 2010) | 6 (14 |
3 | 1964 | 2022 | Osiyo | 8 | ||
4 | 1956 | 2032 | Okeaniya | 1956, 2000, 2032) | 3 (3 | |
5 | Afrika | 0 |
Yana qarang
tahrirManbalar
tahrir- ↑ Findling, John E.. Encyclopedia of the Modern Olympic Movement. Greenwood Publishing Group, 2004 — 41-bet. ISBN 978-0-313-32278-5.
- ↑ Karl Lennartz. „The 2nd International Olympic Games In Athens 1906“. Journal of Olympic History. 2018-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-may.
- ↑ „IOC, IPC, Tokyo 2020 Organising Committee and Tokyo Metropolitan Government Announce New Dates for the Olympic and Paralympic Games Tokyo 2020“. olympic.org (2020-yil 30-mart). 2020-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 30-mart.
- ↑ „Tokyo 2020: Olympic Games organisers 'agree postponement'“. BBC Sport (2020-yil 24-mart). 2020-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-mart.
- ↑ Group, Taylor Francis. The Europa World Yearbook. Taylor and Francis Group, 2003 — 247-bet. ISBN 978-1-85743-227-5.
- ↑ „Choice of the Host City“. olympic.org. International Olympic Committee. Qaraldi: 2009-yil 4-iyun.
- ↑ 7,0 7,1 Durántez, Conrado (April–May 1997). "The Olympic Movement, a twentieth-century phenomenon". Olympic Review XXVI (14): 56–57. Archived from the original on 2012-03-18. https://web.archive.org/web/20120318234618/http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/OlympicReview/1997/oreXXVI14/oreXXVI14zl.pdf. Qaraldi: 2022-09-05.Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar roʻyxati]]
- ↑ „Antwerp 1920“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „Chamonix 1924“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „Paris 1924“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „St. Moritz 1928“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „Amsterdam 1928“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „Lake Placid 1932“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „Los Angeles 1932“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „Garmisch-Partenkirchen 1936“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
- ↑ „Berlin 1936“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.