Vikipediya

Qandahor xalqaro aeroporti

Ahmadshoh Bobo xalqaro aeroporti, shuningdek, Qandahor xalqaro aeroporti (pushtucha: د کندهار نړيوال هوايي ډګر[5]) va baʼzi harbiy amaldorlar tomonidan Qandahor aerodromi, (KAF) deb ataladi (IATA: KDH, ICAO: OAKN)[6], Afgʻonistonning Qandahor viloyati Daman tumanida, Qandahor shahridan taxminan 9 NM (17 km; 10 mi) janubi-sharqda joylashgan. Mamlakatning ikkinchi asosiy xalqaro aeroporti boʻlib, turli oʻlchamdagi 250 tagacha samolyotni joylashtirishga qodir boʻlgan eng yirik asosiy ekspluatatsion bazalardan biridir[7]. Aeroportning hozirgi rahbari Mavlaviy Fathulloh Mansur sanaladi[8].

Ahmadshoh Bobo xalqaro aeroporti
pushtucha: د کندهار نړيوال هوايي ډګر
NATO ishgʻoli paytida olingan suratlar
IATA kodi: KDH – ICAO kodi: OAKN
Qisqacha bayon
Aeroport turi Fuqarolik
Egasi Afgʻoniston hukumati
Operator GAAC Holding[1]
Xizmat doirasi Janubiy Afgʻoniston
Joylashuvi Daman tumani, Qandahor viloyati, Afgʻoniston
Qurilgan 1962[2]
Dengiz sathidan balandligi 3 338 ft / 1,017 m
Koordinatalari 31°30′21″N 065°50′52″E / 31.50583°N 65.84778°E / 31.50583; 65.84778 (Kandahar International Airport (Kandahar))
Xarita
OAKN (Afgʻoniston)
OAKN
Aeroportning Afgʻoniston xaritasidagi joylashuvi
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
m ft
05/23 3 200 10,499 Asfalt
Vertolyot maydonchalari
Soni Uzunligi Yuzasi
m ft
Pad 370 1,214 Asfaltlangan
Manba: Landings.com[3], Aeronavtika axborot nashri Afgʻoniston[4]

Aeroport 1960-yillarning boshida amerikaliklar tomonidan qurilgan[2]. 1980-yillarda Sovet-Afgʻon urushi paytida sovetlar tomonidan egallab olingan. Sovet qoʻshinlari olib chiqib ketilganidan soʻng, aeroport 1992-yilda Muhammad Najibulloh isteʼfoga chiqqunga qadar uning hukumati nazorati ostida qoldi. Shundan soʻng, mahalliy harbiy qoʻmondonlar 2001-yil oxirida Amerika bosqiniga qadar aeroportni nazorat qilishdi. 1995-yilda Airstan voqeasi hamda 1999-yilda Indian Airlines 814-reysi sodir boʻlgan voqea shu aeroportda sodir boʻlgan[9][10].

2007-yildan beri aeroport taʼmirlandi va kengaytirildi[7]. Uning uchish-qoʻnish yoʻlagi barcha turdagi samolyotlarni, shu jumladan Boeing C-17 Globemaster III yoki Antonov An-225 Mriyani qabul qila oladi. Aeroportdan ham harbiy, ham fuqarolik reyslari uchun foydalanish mumkin. Aeroportning harbiy qismi Afgʻoniston Qurolli kuchlari tomonidan nazorat qilinadi. Afgʻoniston milliy politsiyasi aeroportning fuqarolik terminali ichida va tashqarisida xavfsizlikni taʼminlaydi[11].

Qandahorga yaqin boʻlgan boshqa aeroportlar shimolda qoʻshni Uroʻzgon viloyatidagi Tarinkot aeroporti, shimoli-sharqda Zobul viloyatidagi Qalat aeroporti va gʻarbda Lashkargohdagi Bost aeroporti hisoblanadi.

Tarixi

tahrir
 
Aeroport 1960-yillarning boshlarida amerikalik muhandislar tomonidan loyihalashtirilgan.

Qandahor xalqaro aeroporti dastlab 1960-yillarning boshlarida Qoʻshma Shtatlar tomonidan taxminan 15 million AQSh dollariga qurilgan[2]. Aerodromning oʻzi 1962-yilda AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) bilan shartnoma tuzgan Morrison-Knudsen nomi bilan mashhur Amerika kompaniyasi tomonidan qurib bitkazilgan[2]. Oʻsha davrdagi afgʻon meʼmorchiligiga juda oʻxshash boʻlib, uning asl maqsadi Yevropa va Janubi-Sharqiy Osiyo oʻrtasida sayohat qiluvchi uzoq masofali porshenli dvigatelli samolyotlar uchun xavfsiz yonilgʻi quyish toʻxtash joyi barpo etish edi. Biroq, reaktiv samolyotlarning paydo boʻlishi bilan bunday toʻxtashlar ortiq kerak boʻlmay qoldi va aeroport kam foyda koʻrdi[2][12].

Baʼzilarning taxminiga koʻra, aeroport harbiy baza sifatida yaratilgani sababli, AQSh va sobiq SSSR oʻrtasida urush boʻlgan taqdirda Qoʻshma Shtatlar undan foydalanishni niyat qilgan. Amerikaliklar Qandahor aeroportini qurish bilan band boʻlsa, sovetlar shimolda Kobul aeroportini qurish bilan band boʻlgan[13][14][15].

Sovet istilosi va fuqarolar urushi

tahrir

Sovet Ittifoqi Afgʻonistonni bosib olganda, aerodrom Sovet Harbiy-havo kuchlari tomonidan qoʻshinlar va ularning taʼminoti uchish logistika inshooti hamda mahalliy mujohid guruhlariga qarshi havo hujumlari uchun baza sifatida faol foydalanilgan[16].

Qandahor hududidagi janglar ayniqsa shiddatli kechgan. Biroq, Qandahor aeroporti nisbatan daxlsiz qolgan va uning asosiy binosi urush oxirida asosan buzilmay qolgan. Havo yoʻlagi katta zarar koʻrgan va keyinchalik 1990-yillarning oʻrtalarida BMT tomonidan gumanitar parvozlarni qoʻllab-quvvatlash uchun taʼmirlangan[17].

Bu vaqtda aeroport asosan harbiy va gumanitar maqsadlarda foydalanilgan boʻlib, BMT va Qizil Xoch xalqaro qoʻmitasining Kobul, Jalolobod, Hirot va Peshovarga muntazam parvozlarini amalga oshirgan. Ariana Afghan Airlines (Afgʻonistonning milliy aviatashuvchisi) ham Qandahordan Pokistonga va Afgʻonistonning Hirot, Kobul va Jalolobod kabi bir necha joylariga kamdan-kam parvozlarni amalga oshirgan[manba kerak].

Aeroport 1999-yil dekabr oyida jamotchilik eʼtiboriga tushdi. Oʻshanda Harakat ul-Mujohiddinga aloqador pokistonlik terrorchilar Indian Airlines aviakompaniyasining 814-reysini oʻgʻirlab, aerodromga qoʻndirgan edi. Terrorchilar Hindiston hukumatiga oʻgʻirlangan samolyot va yoʻlovchilari evaziga uch nafar pokistonlik terrorchining ozod etish talabini qoʻydi. Hindiston hukumati va oʻgʻirlash guruhi oʻrtasida tuzilgan kelishuv shartlari hozirgacha nomaʼlum boʻlsa-da, Hindistondagi qamoqxonada saqlanayotgan uch mahbusning ozod etilishini taʼminladi[manba kerak].

21-asr

tahrir
 
Aeroportning havodan koʻrinishi 2005-yil
 
Aeroportning tungi koʻrinishi 2007-yil

2001-yil oxirida „Bardosh erkinlik“ operatsiyasi vaqtida Qandahor aeroporti Afgʻonistonda tashkil etilgan koalitsiyaning dastlabki bazalaridan biri boʻlgan. 2001-yil dekabr oyining oʻrtalarida, AQSh armiyasi tomonidan aeroport janubi-gʻarbida joylashgan choʻldagi Kemp Rinoda koalitsiya kuchlarining birinchi qismi yetib kelganida, aeroport AQSh dengiz piyodalarining 15-dengiz ekspeditsiya otryadining yengil zirhli razvedka boʻlimi va 26-chi DEO boʻlimi himoyasiga olingan. Aeroportga havo kuchlari kiritilishi natijasida, Rino kempida joylashgan qoʻshinlarning quruqlikdan tez surilishi bilan bir vaqtga toʻgʻri keldi.

Bir necha kun avval aeroportda Tolibon va mahalliy aksiltolib kuchlari oʻrtasida yirik janglar boʻlib oʻtgan va koalitsiya qoʻshinlari yetib kelganida, tashlab ketilgan qurollar, jumladan, BM-21 Grad raketaotarlar terminal atrofida sochilib ketgan edi. Avstraliya va Kanada maxsus kuchlari Qandahor aeroportiga koʻchirilgan birinchi koalitsiya qoʻshinlari qatorida edi va Rojdestvo kuniga qadar AQSh boshchiligidagi koalitsiya kamida 1000 askardan iborat qoʻshinini aeroportga tushirdi.

Terminal binosi va uchish yoʻlagi atrofida tezda perimetr oʻrnatildi va dastlab barcha qoʻshinlar asosiy terminal binosining oʻzida va uning atrofida ishladi va yashadi. Birinchi spartan tahoratxonasi katta atirgulzorning oʻrtasida oʻrnatildi, ammo dush bir necha hafta davomida oʻrnatilmadi. Yashash maydoni aerodrom boʻylab hozirgi harbiy baza joylashgan joyga kengayishni boshladi va aprel oyiga kelib koalitsiyaning mavjudligi bir necha ming xodimga yetdi.

159-jangovar aviatsiya brigadasi aeroportdagi AQSh armiyasining asosiy aviatsiya boʻlinmasi boʻldi, 451-havo ekspeditsiya qanoti esa USAFning asosiy boʻlinmasi boʻldi.

„Bardosh erkinlik“ operatsiyasi doirasida Britaniya Qirollik havo kuchlari va Qirollik dengiz floti, shuningdek, USMC AV-8B samolyotlarini almashtirgan koalitsiya quruqlik kuchlariga yaqin havodan yordam koʻrsatish uchun Qandahor aerodromida Harrier GR7A samolyotlari eskadronini joylashtirdi[18]. 2009-yil iyun oyidan keyin Herrik operatsiyasi davomida ular yaqin havodan yordam va takroriy missiyalarni bajaruvchi Panavia Tornado GR4 samolyotlari eskadroni bilan almashtirildi[19].

Qirollik havo kuchlarida, shuningdek, 24, 30, 47 va 70-sonli otryadlardan C130 K va J rusumli Hercules transport samolyotlari va unga biriktirilgan 24/30 va 47/70 muhandislik otryadlaridan 904-sonli ekspeditsion havo qanotiga ega[20], eskadronning bazasi Angliyaning Uiltshir grafligidagi RAF Lyneham bazasi edi, 2011-yil oxirida Qirollik havo kuchlari bazasi sifatida yopilgach, eskadronning bazasi Oksfordshirdagi RAF Brize Nortonga koʻchirildi[21].

Niderlandiya Qirollik havo kuchlarining sakkizta General Dynamics F-16 Fighting Falcon qiruvchi samolyotlari 2006-yil oxirida Qandahor aerodromiga joylashtirildi. Samolyotlar Afgʻoniston janubidagi kengaytirilgan NATO operatsiyasini qoʻllab-quvvatlash uchun olib kelindi.

 
Qirollik havo kuchlarining 12 ta otryadi Tornado GR4 taksi uchish-qoʻnish yoʻlagi tomon chiqdi.

Afgʻoniston hukumati obyektni tiklashda sustlik qilmoqda, uning katta qismi Sovet va Tolibon askarlari tomonidan yillar davomida qarovsiz qolgan va vayron boʻlganidan keyin qaytarib olingan. Ichki bogʻlar, basseynlar, oshxona, hojatxona va chipta sotish joylari qayta tiklandi. 2005-yilda AQSh yoʻlovchi hududi terminali afgʻonlarga oʻtishi bilan aeroport fuqarolik parvozlari uchun foydalanila boshlandi. Terminal musulmon ziyoratchilari tomonidan 2006-yilgi Hajga borishda foydalanilgan.

2005-yil noyabrida Kobuldagi Julien Kempi yopilishi bilan Kanada kuchlarining Afgʻonistondagi xodimlarining koʻpchiligi Qandahor viloyatiga koʻchirildi. Kanadalik brigada generali Devid Freyzer 2006-yil mart oyida Qandahor aerodromidagi (KAF) shtab-kvartirada koʻp millatli brigadaga qoʻmondonlikni qabul qildi. Shu bilan birga, Kanada olti oylik ketma-ket ikkita aylanish uchun jangovar guruh tuzdi va Qandahordagi Kemp Natan Smitda Viloyatni qayta qurish guruhi (PRT) uchun yangi rotatsiya joylashtirildi.

 
AQSh havo kuchlarining A-10C Thunderbolt II samolyoti 2010-yilda aeroportda 354-ekspeditsiya qiruvchi otryadi taksida
 
Boeing C-17 Globemaster III samolyoti 817-ekspeditsiya havo koʻtarish eskadroni bilan yuklarni qabul qilmoqda
 
82-qoʻriqlash brigadasi askarlari – AQSh Markaziy qoʻmondonlik materiallarini qayta tiklash askarlari
 
Afgʻoniston havo kuchlari UH-60A Black Hawks vertolyoti

2006-yil fevral oyida Qandahordagi Afgʻoniston ishchi guruhi (TFA) 2250 nafarga yaqin xodimni joylashtirdi. TFAning vazifasi janubiy hududlarda xavfsizlik holatini yaxshilash va AQSh boshchiligidagi koʻp millatli koalitsiyadan NATO yetakchiligiga oʻtishda muhim rol oʻynashdan iborat edi. Bu oʻzgarish 2006-yilning yozida Afgʻoniston janubida amalga oshirildi[22].

2007-yildan boshlab aeroport NATO tomonidan Xalqaro xavfsizlik kuchlari (ISAF) bayrogʻi ostida xizmat koʻrsatar edi, garchi u yerda AQSh va Kanada kuchlari uchun muhim baza boʻlsa-da, boshqa koʻplab Qurolli kuchlar joylashgan edi[23]. Britaniya kuchlari Qandahordan janubdagi asosiy jangovar post sifatida foydalangan va toʻgʻridan-toʻgʻri Hilmand viloyatiga bostirib kirgan. Tezkor samolyotlar va jangovar vertolyotlar ham joylashtirilgan edi, chunki bu mamlakat janubidagi asosiy aeroportdir. NATO bazada jangovar qurbonlar, jumladan afgʻon tinch aholi va dushman kuchlarini davolagan yirik travma kasalxonasini ishga tushirdi.

2007-yil iyul oyida Qandahor aerodromi qoʻmondoni (COMKAF) lavozimi NATO tayinlashi sifatida tashkil etildi, ushbu lavozimni Britaniya Qirollik havo kuchlarining OF-6 darajali ofitseri egallagan.

Qandahor aerodromi qoʻmondonlari:

  • 2007-yil iyul – Havo komandiri AD Stivenson[24]
  • 2008-yil fevral – Havo komandiri RW Judson (aniq sana nomaʼlum)
  • 2008-yil sentyabr – Havo Commodore AD Fryer vazifasini bajaruvchi
  • 2009-yil iyul – MAB Brecht havo komandiri
  • 2010-yil may – Air Commodore G Molds
  • 2010-yil noyabr – Brigada generali Jeffri Kendall[25]
  • 2011-yil noyabr – Brigada generali Skott Dennis
  • 2012-yil noyabr – Brigada generali Jon Dolan
  • 2013-yil noyabr – Brigada generali Maykl Fantini[26]

2007-yil sentyabr oyi oxirida fransuzlarning bir nechta Dassault Mirage F1 va F2000 samolyotlari Tojikistonning Dushanbe aeroportidan u yerga koʻchirildi[27].

Koʻtarilish – qabul qilish, sahnalashtirish, oldinga siljish va integratsiya (RSOI)

2009-yil fevral oyida Qandahor aerodromiga joylashtirilgan 143-ekspeditsiyaviy qoʻllab-quvvatlash qoʻmondonligi (ESC) Afgʻonistonga qoʻyilgan birinchi ESC boʻlib, Afgʻoniston qoʻshma qoʻmondonligi (JSC-A) sifatida javobgarlikni oʻz zimmasiga oldi[28]. Ular kelishidan oldin, qoʻllab-quvvatlash brigadalari logistika operatsiyalarini boshqargan, ammo AQSh kuchlarining yaqinlashib kelayotgan oʻsishi bilan ESC qabul qilish, sahnalashtirish, oldinga harakat va integratsiya (RSOI) missiyasi, shuningdek, qoʻshma, strategik va koalitsiya manfaatdor tomonlari uchun tanlangan[29].

2009-yildagi oʻsish va undan keyin holat

2009-yilda NATOning Afgʻoniston janubidagi operatsiyalari kuchayishi bazadagi parvozlar sonini haftasiga 1700 dan 5000 tagacha oshirdi. Raqamlar Qandahor dunyodagi eng gavjum bir uchish-qoʻnish yoʻlakli aeroportiga aylanganini anglatardi[30].

OSGEOINT (Open Source Imagery & Geospacial Intelligence) maʼlumotlariga koʻra, tasvir tahlili aerodromning shimoli-sharqiy qismida uchuvchisiz uchish apparatlarining 2 ta bazasini koʻrsatadi. Ushbu ikkita baza 2012-yilda mavjud boʻlib, toʻrtta MQ-1 Predator va toʻrtta MQ-9 Reaper apparatlaridan iborat boʻlib, tegishli qoʻllab-quvvatlash uskunasiga ega.

2012-yil yanvar holatiga koʻra, Qandahor aerodromida taxminan 26 000 nafar xodim ishlaydi. AQSh qurolli kuchlari muhandislar korpusi Afgʻoniston Milliy Xavfsizlik Kuchlari (ANSF), xususan Afgʻoniston havo kuchlari (AAF) uchun yangi obyektlar qoʻshilishi bilan kengaytirish ishlarini boshladi.

2011-yildan beri takomillashtirilgan Beechcraft King Air samolyotlari AQSh armiyasi tomonidan Afgʻonistonda kuzatuv va razvedka uchun foydalanilmoqda[31].

2019-yilda aeroport nomi rasman Ahmadshoh Durroniy sharafiga Ahmadshoh Bobo xalqaro aeroportiga almashtirildi[32].

Chiqarish

2008-yildan 2014-yil sentyabrgacha Belgiya havo kuchlari bu yerda F-16 samolyotlarini boshqargan[33].

2010-yil may va 2014-yil sentyabr oylari orasida USAF razvedka, kuzatuv va razvedka (ISR) missiyalari uchun bu yerdan Beechcraft MC-12W Liberty samolyotini boshqargan[34].

2021-yil may oyida „Qatʼiy qoʻllab-quvvatlash missiyasi“ bazani tark etib, afgʻon harbiylari nazoratiga topshirdi[35]. Va oʻsha yilning 16-avgustida ular uni Afgʻoniston Islom Amirligi qoʻshinlariga topshirdi[36].

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

tahrir
 
Kam Air yoʻlovchi samolyoti Qandahor xalqaro aeroportida 2012-yil

Yoʻlovchi tashish

tahrir

2023-yil holatiga koʻra, quyidagi aviakompaniyalar Qandahor xalqaro aeroportidan parvozlarni amalga oshiradi[37]:

Aviakompaniya Manzillar
Ariana Afghan Airlines Kobul, Mashhad, Tehron—Imom Xumayniy
Kam Air Dubay–Xalqaro[38][39], Kobul[40]
Kish Air Mashhad
Yazd Airways Tehron—Imom Xumayniy[41]

Qandahor aerodromi yodgorligi

tahrir
  • Qandahor aerodromi yodgorligi – Afgʻonistonda halok boʻlgan Kanada qurolli kuchlari aʼzolari va tinch aholi uchun oʻrnatilgan harbiy yodgorlik va inuksuk, harbiy yodgorlik 2011-yilda Kanadaga[42], inuksuk esa Kobulga koʻchirildi[43][44].

Baxtsiz hodisalar va falokatlar

tahrir
  • 1999-yil dekabr oyida Indian Airlines aviakompaniyasining 814-reysi oʻgʻirlanishi paytida bir kishi halok boʻldi va 17 kishi yaralandi. Samolyot Qandahorda yana bir necha kun qolib, uchib ketdi.
  • 2015-yil 8-dekabr kuni Qandahor aeroportida sodir etilgan portlashda kamida 61 kishi halok boʻldi va 35 kishi yaralandi.
  • 2016-yilning 17-dekabrida aeroportdagi otishma kamida olti kishining oʻlimiga sabab boʻldi[45].
  • 2020-yilning 27-yanvarida E-11A Qandahordagi vaqtinchalik bazaga ketayotganda halokatga uchradi[46].
  • 2021-yilning 1-avgustida Tolibon tomonidan uchirilgan uchta raketa aeroportga urildi. Parvozlar toʻxtatildi, ammo hech kim jabrlanmadi. Aeroport boshligʻi Masud Pushtunning soʻzlariga koʻra, aeroportning uchish-qoʻnish yoʻlagi shikastlangan va tezda taʼmirlangan[47].

Yana qarang

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ Faiez, Rahim. „Taliban: UAE Firm to Run Flight Services on Afghan Airports“. The Diplomat (2022-yil 9-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 8-dekabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Helmand's Golden Age“. BBC News (2014-yil 7-avgust). Qaraldi: 2020-yil 27-avgust.
  3. ↑ Airport record for Kandahar International Airport (Wayback Machine saytida 2015-02-27 sanasida arxivlangan) at Landings.com. Retrieved 2013-8-1
  4. ↑ „Aerodrome Edition 83 – Effective date 12 Oct 17“. Civil Aviation Authority of Afghanistan. 2018-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-yanvar.
  5. ↑ „OAKN/Kandahar International General Airport Information“. acukwik.com. Qaraldi: 2020-yil 1-sentyabr.
  6. ↑ „Kandahar International Airport in Kandahar, Afghanistan“ (en-US). Military Bases. Qaraldi: 2020-yil 3-avgust.
  7. ↑ 7,0 7,1 „Kandahar airport gaining international trust“. Pajhwok Afghan News (2015-yil 3-iyun). 2015-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-iyun.
  8. ↑ „Interim cabinet expanded; corps commanders named“. Pajhwok Afghan News (2021-yil 23-noyabr).
  9. ↑ „OAKN/Kandahar International General Airport Information“. acukwik.com. Qaraldi: 2020-yil 5-avgust.
  10. ↑ „2.2.3 Afghanistan Kandahar International Airport - Logistics Capacity Assessment - Digital Logistics Capacity Assessments“. dlca.logcluster.org. 2022-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-avgust.
  11. ↑ Tanha, Ahmad Fareed. „Kandahar International Airport lacks elemental facilities“. Pajhwok Afghan News (2018-yil 23-iyun). Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.[sayt ishlamaydi]
  12. ↑ Kaplan, Robert(2001); Soldiers of God: With Islamic Warriors in Afghanistan and Pakistan; Vintage Departures; ISBN 1-4000-3025-0, pp.185-186
  13. ↑ Afghanistan in the 1950s: Back to the Future [Full Documentary - BBC News] YouTubeda (at 21:30—23:34)
  14. ↑ „In Small Things Remembered“. 2016-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 8-dekabr.
  15. ↑ „Kandahar International Airport - SKYbrary Aviation Safety“. www.skybrary.aero. Qaraldi: 2020-yil 31-avgust.
  16. ↑ Kaplan, p.186
  17. ↑ „Kandahar International Airport in Kandahar, Afghanistan“ (en-US). Military Bases. Qaraldi: 2020-yil 5-avgust.
  18. ↑ „UK combat jets fly to Afghanistan“. BBC (2004-yil 24-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 2-dekabr.
  19. ↑ „Defence 2009: A Year in Pictures – Picture 10“. MoD. 2012-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 2-dekabr.
  20. ↑ „904 Expeditionary Air Wing“. RAF. 2013-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 2-dekabr.
  21. ↑ „RAF Lyneham farewell parade for departure of squadrons“. BBC News (2011-yil 31-may). Qaraldi: 2013-yil 2-dekabr.
  22. ↑ „www.centcom.mil – Canada“. 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  23. ↑ Exit Strategy. „Exit Strategy“ (2013-yil 3-mart). Qaraldi: 2015-yil 8-dekabr.
  24. ↑ Royal Air Force Air Rank Appointments List 2/07 retrieved 21 February 2007
  25. ↑ „News by date: UK hands over command of Kandahar airfield“. 2010-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 16-yanvar.
  26. ↑ Brig Gen Michael Fantini Official Air Force Biography dated June 2014
  27. ↑ March 2008.
  28. ↑ „Logistics command will be first in Afghanistan“. Army Times. Qaraldi: 2015-yil 8-dekabr.
  29. ↑ „Victory Sustained – 05.01.2009“. DVIDS. Qaraldi: 2015-yil 8-dekabr.
  30. ↑ Gertz, Bill. Inside The Ring: Record Afghan air traffic. Washington Times (2009-yil 2-iyul), s. B1.
  31. ↑ AirForces Monthly. Stamford, Lincolnshire, Angliya: Key Publishing Ltd, July 2014 — 17-bet. 
  32. ↑ „Kandahar airport named after Ahmad Shah Abdali“. Pajhwok Afghan News (2019-yil 3-iyul). Qaraldi: 2020-yil 31-iyul.
  33. ↑ AirForces Monthly. Stamford, Lincolnshire, Angliya: Key Publishing Ltd, November 2014 — 13-bet. 
  34. ↑ AirForces Monthly. Stamford, Lincolnshire, Angliya: Key Publishing Ltd, November 2014 — 29-bet. 
  35. ↑ Kube. „U.S. forces leave key Afghanistan military base“. NBC News (2021-yil 13-may). Qaraldi: 2021-yil 3-iyun.
  36. ↑ Morgan, Wesley. „He spent his adult life helping U.S. soldiers. Now, he's desperately fleeing Afghanistan“. Washington Post (2021-yil 16-avgust). Qaraldi: 2021-yil 17-avgust.
  37. ↑ „Flights back to normal at Herat and Kandahar airports“. Ariana News (2021-yil 2-avgust). Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  38. ↑ „Kandahar-Dubai flights to resume from Sunday“. Pajhwok Afghan News (2021-yil 8-noyabr). Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  39. ↑ „Kandahar-Dubai flights resume“. Ariana News (2023-yil 5-fevral). Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  40. ↑ „Kam Air route map“. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  41. ↑ „Yazd Air launches new routes from Tehran to Afghan cities“ (2024-yil yanvar).
  42. ↑ Canada. „Afghanistan - Canadian Armed Forces - Memorials - Remembrance - Veterans Affairs Canada“. Qaraldi: 2016-yil 20-iyun.
  43. ↑ „Kandahar war memorial heading to Canada - Toronto Star“. The Toronto Star (2011-yil 13-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 20-iyun.
  44. ↑ Tanha, Ahmad Fareed. „Kandahar International Airport lacks elemental facilities“. www.pajhwok.com (2018-yil 23-iyun). Qaraldi: 2020-yil 2-sentyabr.
  45. ↑ „Gunmen kill five female Afghan airport staff in Kandahar“. Reuters (2016-yil 17-dekabr).
  46. ↑ „The plane that crashed today in Afghanistan“.
  47. ↑ „Afghan forces bomb Taliban in bid to halt advance on cities“.

Adabiyotlar

tahrir
  • March, P. The Royal Air Force Yearbook 2008. Fairford, UK: The Royal Air Force Charitable Trust Enterprises, 2008. 

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qandahor_xalqaro_aeroporti&oldid=5319241" dan olindi