Vikipediya

Al-Maktum xalqaro aeroporti

Bu maqola Dubaydagi ikkinchi aeroport haqidadir. Dubay xalqaro aeroporti —  bilan adashtirmang.

Al-Maktum xalqaro aeroporti (IATA: DWC, ICAO: OMDW), shuningdek Dubay Jahon markaziy nomi bilan ham tanilgan[3], BAAning Jebel Ali shahridagi xalqaro aeroport, Dubaydan 37 kilometr (23 mi) janubi-gʻarbda[2] joylashgan. 2010-yil 27-iyunda ochilgan[1]. Bu qurilishi rejalashtirilgan turar-joy, savdo va logistika majmuasi – Dubay Janubning asosiy qismi.

Al-Maktum xalqaro aeroporti
مطار آل مكتوم الدولي
Maṭār Āl Maktūm al-Duwalī
Aeroportning sunʼiy yoʻldoshdan olingan tasviri
IATA kodi: DWC – ICAO kodi: OMDW
Qisqacha bayon
Aeroport turi Fuqarolik
Egasi/Operator Dubai Airports Company
Xizmat doirasi Dubay amirligi
Joylashuvi Jebel Ali, BAA bayrogʻi Birlashgan Arab Amirliklari
Ochilgan 2010-yil 27-iyun[1]
Havo yoʻli tuguni Emirates SkyCargo
Dengiz sathidan balandligi 170 ft / 52 m
Koordinatalari 24°53′17.80″N 55°9′37.36″E / 24.8882778°N 55.1603778°E / 24.8882778; 55.1603778
Vebsayti dubaiairports.ae
Xarita
OMDW (Birlashgan Arab Amirliklari)
OMDW
Aeroportning BAA xaritasidagi joylashuvi
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
m ft
12/30 4,500 14,764 Asfalt
13/31 1,838 6,030 Asfalt
Manba: BAA Aeronavtika axborot nashri[2]

Toʻliq qurib bitkazilgandan soʻng (dastlab 2027-yilga rejalashtirilgan, hozir esa 2030-yilga[4]) aeroport yagona erkin iqtisodiy zonada transport turlari, logistika va qoʻshimcha xizmatlar, jumladan ishlab chiqarish va yigʻish xizmatlarini oʻz ichiga oladi[5]. 14,000 gektar (35,000 akr) maydonni egallaydi. Aeroportning yillik oʻtkazish quvvati 12 million tonne (12,000,000 long ton; 13,000,000 short ton) yuk hamda 160 milliondan[6] 260 million[7] oraligʻidagi yoʻlovchini tashkil etadi. 2021-yil holatiga koʻra, faqat bir nechta aviakompaniyalar Al-Maktum xalqaro aeroportidan yuk tashish faoliyatiga eʼtibor qaratgan holda yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatish bilan shugʻullanmoqda.

Tarixi

tahrir

Qurilishi

tahrir

4,500 m × 60 m (14,800 ft × 200 ft) oʻlchamdagi uchish-qoʻnish yoʻlagi 600 kun ichida qurib bitkazildi va keyinchalik CAT III-C talablari bajarish uchun keyingi olti-sakkiz oy davomida sinovdan oʻtkazildi[8]. Al-Maktum aeroporti yuk shlyuzi deb ataladigan aeroportning yuk terminali qurilish narxi taxminan 75 million AQSh dollarini tashkil qiladi, 2008-yil oxiriga kelib, qurilish ishlarining 50% bajarildi[9].

Loyihaning birinchi bosqichida aeroport 200,000 t (200,000 long ton; 220,000 short ton) yaqin yuk tashishi rejalashtirilgan boʻlib, bu keyinchalik yiliga 800,000 t (790,000 long ton; 880,000 short ton) gacha oshirish imkoniyati ega boʻladi[9]. Ushbu bosqichdagi yoʻlovchi terminali yiliga 5 million sigʻimga moʻljallangan[10]. Yuk tashish hajmi boʻyicha dunyodagi eng katta aeroport boʻlib, yuk qabul qilish imkoniyati 2013-yilda yiliga 12 million tonne (12,000,000 long ton; 13,000,000 short ton) tagacha koʻtarilishi rejalashtirilgan edi[9].

Dastlab loyiha 2017-yilga qadar toʻliq ishga tushishi kutilgan edi, biroq 2007–2012- yillardagi global moliyaviy inqiroz majmuani toʻliq ishga tushishini 2027-yilga qoldirdi. Aeroport majmuasining oldingi ishchi nomlari orasida „Jebel Ali xalqaro aeroporti“, „Jebel Ali aeroport shahri“ va „Dubay Jahon markaziy xalqaro aeroporti“ mavjud edi. Dubayning sobiq hukmdori, marhum Shayx Maktum bin Rashid Al-Maktum sharafiga nomlangan[manba kerak]. Aeroportning umumiy qiymati Dubay hukumati tomonidan 82 milliard dollarga baholangan[11]. Dubaydagi Al-Maktum aeroporti ham oq fil deb hisoblangan[12].

Faoliyati

tahrir

Al-Maktum xalqaro aeroporti 2010-yil 27 iyun kuni bitta uchish-qoʻnish yoʻlagi bilan va faqat yuk reyslari uchun oʻz faoliyatini boshladi[1]. Aeroportga birinchi reys 2010-yil 20-iyun kuni Emirates SkyCargoning Hong Kongdan uchgan Boeing 777F samolyoti qoʻnganda amalga oshirilgan edi. Parvoz havo harakatini boshqarish, havo kemalarining yerdagi harakati va xavfsizlik kabi turli funksiyalar uchun sinov boʻlib xizmat qildi. Emirates maʼlumotlariga koʻra, parvoz „muvaffaqiyatli“ boʻldi[13].

2011-yil 24 fevralda aeroport 60tagacha yoʻlovchilarni tashuvchi samolyotlarga xizmat koʻrsatish sertifikatiga ega boʻldi[14]. Birinchi yoʻlovchi samolyoti, Airbus A319CJ, 2011-yil 28-fevralda qoʻndi[15]. Aeroport 2013-yil 26-oktyabrda rasmiy ravishda yoʻlovchi reyslari uchun ochildi, Nas Air va Wizz Air aeroportdan yoʻlovchi reyslarini amalga oshiradigan dastlabki aviakompaniyalardan boʻldi[16].

2014-yilning birinchi choragida aeroport orqali 102 ming yoʻlovchi oʻtgan[17]. Ochilish vaqtida uchta yuk tashish aviakompaniyasi – RUS Aviation, Skyline Air va Aerospace Consortium Al-Maktum xalqaro aeroportidan parvoz qiladigan aviakompaniyalarga aylangan edi. Yana 15 ta aviakompaniya aeroportga parvozlarni amalga oshirish boʻyicha shartnoma imzoladi[18].

2016-yilning birinchi yarmida yoʻlovchilar soni 410 278 nafarni tashkil etdi, bu 2015-yilning mos davridagi 209 989 nafardan koʻproqdir[19].

Aeroportni kengaytirish rejalari

tahrir
 
2007-yil holatiga koʻra aeroportning rejalashtirilgan umumiy hajmi va inshootlari modeli

Aeroport taxminan 40 km (25 mi) uzoqlikdagi Dubay xalqaro aeroportini toʻldirishi kerak. Aeroport Dubay Jahon markaziyning eng katta qismi boʻlishi rejalashtirilgan boʻlib, uning maydoni 280 square kilometre (110 kv mi) oshadi. Rejalashtirilganidek qurib bitkazilsa, aeroport yiliga 12 million tonne (12,000,000 long ton; 13,000,000 short ton) yuk va 160 milliondan 260 million kishigacha yoʻlovchi tashish imkoniyatiga ega boʻladi. Fizik hajmi va yoʻlovchilar soni boʻyicha dunyodagi eng katta aeroportga aylanishi kerak[20]. Aeroport logistika markazi, hashamatli golf kurorti, 3 million kvadrat metr koʻrgazma maydoni, savdo tumani va turar-joy hamda mehmonxonalarni oʻz ichiga olgan savdo va koʻrgazma obyekti bilan oʻralgan boʻladi[21].

Al-Maktum xalqaro aeroporti barcha turdagi samolyotlarni qabul qila olish imkoniyatiga ega boʻladi[22]. Bir vaqtning oʻzida toʻrttagacha samolyot qoʻna oladi. Aeroportda dastlab oltita uchish-qoʻnish yoʻlagi boʻlishi rejalashtirilgan edi, biroq bu raqam 2009-yil aprelda 4,500 m (14,800 ft) uzunlikdagi parallel boʻlgan beshta uchish-qoʻnish yoʻlagiga qisqartirildi. Yoʻlaklar orasida katta yoʻlovchilar majmuasi quriladi. Bundan tashqari, har bir uchish-qoʻnish yoʻlagi ikki tomondan kengaytirilgan asfaltlangan yoʻlaklarga ega boʻlar edi, bu esa samolyotlarga ushbu uchish-qoʻnish yoʻlaklari va taksi yoʻllarining samolyot harakatini buzmasdan boshqa uchish-qoʻnish yoʻlaklari va taksi yoʻllarini chetlab oʻtishga imkon beradi. Dubay oʻz osmonida yoʻlovchilar oqimining eksponentsial oʻsishini kutmoqda, Osiyo-Tinch okeani mintaqasi, Janubiy Osiyo, Katta Yaqin Sharq, Afrika, Yevropa va Avstraliyadan (Kenguru yoʻnalishi: Avstraliyadan Britaniyaga va teskari yoʻnalishga) tranzit yoʻlovchilar uchun asosiy havo markaziga aylanadi[manba kerak].

Aeroportning yakuniy bosqichida rejalashtirilgan obyektlar quyidagilardan iborat boʻlishi kutilmoqda:

  • 6 ta uchish-qoʻnish yoʻlagi, ulardan 1 tasi allaqachon qurilgan;
  • Uchta yoʻlovchi terminali: biri Emiratesga, ikkinchisi boshqa aviatashuvchilarga va uchinchisi lou-kosterlarga moʻljallangan;
  • Bir nechta zallar;
  • Eksklyuziv va qirollik reaktiv markazlari;
  • Mehmonxonalar va savdo markazlari;
  • Qoʻllab-quvvatlash va texnik xizmat koʻrsatish obyektlari: A380 spetsifikatsiyasigacha boʻlgan barcha samolyotlarni A, B va C-tekshirish uchun mintaqadagi yagona markaz.

Aeroportning eng gʻarbiy qismida bir nechta yirik omborlar va angarlar joylashgan. Bir-biriga bogʻlangan bu angarlar eng gʻarbiy uchish-qoʻnish yoʻlagining oxirigacha choʻziladi. Ularning har biri dunyodagi eng yirik yoʻlovchi samolyoti – A380 ni qabul qilishga qodir. Al-Maktum xalqaro aeroporti oʻzining xodimlari, Dubay aholisi, sayyohlar va boshqa foydalanuvchilar uchun jami 100 mingta avtomobil toʻxtash joylalariga ega boʻlishi rejalashtirilgan[23]. Al-Maktum xalqaro aeroporti mavjud Dubay xalqaro aeroporti bilan taklif qilingan hayperlup tizimi va tezyurar temir yoʻl tizimi orqali bogʻlanishi, shuningdek, Dubay metrosi va maxsus Dubay Jahon markaziy yengil temir yoʻli orqali xizmat koʻrsatishi kerak. Shuningdek, Expo City tumani bilan avtomobil yoʻli orqali bogʻlanadi[manba kerak].

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

tahrir

Yoʻlovchi tashish

tahrir
Aviakompaniya Manzillar
Aeroflot Moskva-Sheremetyevo[24], Novosibirsk[25][24], Qozon xalqaro aeroporti[26][24], Yekaterinburg[27][24]
Mavsumiy: Sochi[28]
Azimut Mineralnye Vodi, Sochi
Air Cairo Sharm ash-Shayx[29]
Centrum Air Toshkent
Dan Air,   Ruminiya  Brashov[30][31]
Enter Air,   Polsha Mavsumiy:  Katovitse[32],  Poznan[32], Varshava–Shopen[32]
FlyOne,   Moldova  Kishinyov
Pobeda Mahachqalʼa[33], Moskva–Vnukovo, Vladikavkaz, Volgograd[34]
Rossiya Airlines Sankt-Peterburg[24], Sochi
S7 aviakompaniyasi Moskva-Domodedovo[35], Novosibirsk[36]
Smartlynx Airlines,   Latviya Mavsumiy charter:  Berlin[37], Leypsig/Halle[38]
Utair Grozniy[39], Surgut[39]
Mavsumiy: Tyumen[40]

Yuk tashish

tahrir
Aviakompaniya Manzillar
Aerotranscargo,   Moldova [41][42] Ar-Riyod, Fujayra, Hong Kong,  Xanoy,  Chjenchjou
Astral Aviation,   Keniya [43][44] Aqtoʻbe, Hong Kong,  Nayrobi–Jomo Kenyatta,  Yohannesburg–O. R. Tambo
Cargolux,   Lyuksemburg Hong Kong, Jakarta–Sukarno–Hatta,  Luksemburg, Kuala Lumpur–Xalqaro
Cargolux Italia Milan–Malpensa
Cathay Cargo,   Gonkong Amsterdam, Ar-Riyod, Frankfurt, Hong Kong, London–Hitrou
China Airlines Cargo[45] Dehli, Bangkok–Suvarnabhumi, Frankfurt,  Luksemburg,  Praga, Taypey–Taoyuan,  Xanoy
Emirates SkyCargo,   Birlashgan Arab Amirliklari [46] Addis-Abeba (  Efiopiya), Ahmadobod, Amsterdam[47], Ar-Riyod,  Barselona, Bangkok–Suvarnabhumi, Bogota (  Kolumbiya),  Brussel,  Dakar–Senghor, Dakka, Dammom,  Entebbe, Frankfurt, Guanchjou, Hong Kong,  Hyuston–Qitʼalararo, Jakarta–Sukarno–Hatta,  Jazoir,  Jibuti,  Kito, Lagos (  Nigeriya ),  Lilongve, London–Hitrou,  Lyej,  Maastrixt/ Axen, Madrid,  Mexiko, Milan–Malpensa, Mumbay,  Nayrobi–Jomo Kenyatta, Nyu-York–JFK,  Oklend[48],  Pnompen, Qohira,  Saragosa, Singapur, Sidney, Taypey–Taoyuan, Tokio–Narita,  Uagadugu,  Xanoy,  Xartum,  Xoshimin,  Yohannesburg–O. R. Tambo, Shanxay–Pudong,  Chikago–OʻHare
Egyptair Cargo Qohira
Lufthansa Cargo Hong Kong, Frankfurt
Kalitta Air,   AQSh  Brussel
MASKargo,   Malayziya Amsterdam, Kuala Lumpur–Xalqaro
Qatar Airways Cargo Doha
Turkish Cargo[49]  Haydarobod, Istanbul
Turkmaniston havo yoʻllari[50] Ashxobod

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Dubai World Central celebrates inauguration of Al Maktoum International Airport“. 2010-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 1-iyun.. Archived from the original (Wayback Machine saytida 2010-08-31 sanasida arxivlangan) on 2010-08-31. Retrieved June 1, 2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 „United Arab Emirates AIP“. 2019-yil 9-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 4-fevral.. Archived from the original (Wayback Machine saytida 2019-02-09 sanasida arxivlangan) on 9 February 2019. Retrieved 4 February 2019.
  3. ↑ „DWC Dubai World Central“. www.dubaiairports.ae.
  4. ↑ „Dubai plans $33bn airport mega project: Report“. Arabianbusiness.com. Qaraldi: 2023-yil 27-may.
  5. ↑ „A whole new world“. venturemagazine – Ventureonline. Schofield Publishing Ltd (2007-yil 20-iyun). 2013-yil 3-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  6. ↑ „Al Maktoum International Airport“. dwc.ae. Dubai World Central. 2013-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  7. ↑ Flottau. „First Phase Of Dubai World Central To Be Ready In Six To Eight Years“. Aviation Week (2014-yil 17-sentyabr).
  8. ↑ „Al-Maktoum International, formerly Dubai World Central, runway complete“. Flightglobal. Reed Business Information (2007-yil 5-noyabr). 2013-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Staff Writer (2008, January 7) Arabianbusiness.com Dubai Cargo Village announces major restructure Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh.
  10. ↑ „Dubai opens second airport“. Seattle Post-Intelligencer (2010-yil 28-iyun). 2010-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-iyun.
  11. ↑ „Zawya Projects“. Zawya.com. 2012-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 4-noyabr.
  12. ↑ „After 'Boris Island': 10 other airport follies“.
  13. ↑ „PICTURES: SkyCargo 777 tests new Dubai Al-Maktoum Airport“. Flightglobal.com (2010-yil 21-iyun). 2010-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 25-iyun.
  14. ↑ „No airline operations at Al-Maktoum before fourth quarter“. Flightglobal.com (2011-yil 24-fevral). 2011-yil 1-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 24-fevral.
  15. ↑ „First Passenger Aircraft landed“. Smartarabs.com. 2011-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 24-fevral.
  16. ↑ „New Dubai World Central international airport to open passenger terminal in October“. GulfNews.com (2013-yil 3-aprel). Qaraldi: 2013-yil 28-may.
  17. ↑ Shereen El Gazzar. „Six-figure passenger numbers for Dubai's Al Maktoum airport at DWC in debut quarter“. 2014-yil 4-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-iyun.
  18. ↑ „Al Maktoum International airport begins operations“. Gulf News (2010-yil 27-iyun). 2010-yil 30-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 22-iyul.
  19. ↑ Robert Anderson. „First half passenger traffic at Dubai World Central surges 95%“. Gulf Business (2016-yil 22-avgust). Qaraldi: 2016-yil 22-avgust.
  20. ↑ „The new Al Maktoum International Airport opens in Dubai tomorrow and will be the worlds busiest airport“. Dubai Informer. 2010-yil 30-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 27-iyun.
  21. ↑ Press Release (2007, Nov 11) Dubai World Central Dubai World Central Aviation City Master Plan Launched Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh.
  22. ↑ „Al Maktoum International Airport, Dubai (DWC/OMDW)“. Airport Technology (2011-yil 15-iyun). Qaraldi: 2013-yil 4-noyabr.
  23. ↑ „Al Maktoum International Airport, Dubai World Central“. Business-Dubai.com. 2015-yil 17-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 9-noyabr.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 „Aeroflot Expands Dubai al Maktoum Service in NW23“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 21-avgust). Qaraldi: 2023-yil 21-avgust.
  25. ↑ https://www.aeroroutes.com/eng/230929-sudec23dwc
  26. ↑ https://www.aeroroutes.com/eng/230929-sudec23dwc
  27. ↑ https://www.aeroroutes.com/eng/230929-sudec23dwc
  28. ↑ Liu, Jim „Aeroflot Adds Sochi – Dubal al Maktoum Service From late-Oct 2022“. Aeroroutes (2022-yil 17-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 23-oktyabr.
  29. ↑ „AIR CAIRO NS23 EMBRAER E190 NETWORK – 12MAR23“. aeroroutes.com (2023-yil 13-mart).
  30. ↑ https://boardingpass.ro/dan-air-amana-debutul-unor-rute-din-bucuresti-si-brasov/
  31. ↑ https://boardingpass.ro/dan-air-baza-operationala-la-brasov-si-cinci-rute-noi-din-octombrie-2023/
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Liu, Jim „Enter AIR NW22 DUBAI OPERATIONS“. Aeroroutes (2022-yil 7-dekabr).
  33. ↑ „Pobeda Oct 2023 International Network Additions“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 12-iyul). Qaraldi: 2023-yil 12-iyul.
  34. ↑ „Pobeda Adds Volgograd – Dubai Service From late-Oct 2023“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 21-iyul). Qaraldi: 2023-yil 23-iyul.
  35. ↑ „S7 Airlines открыла продажу авиабилетов на рейсы из Москвы в Дубай (АвиаПорт)“ (ru). АвиаПорт.Ru. S7 Airlines (2023-yil 26-sentyabr). Qaraldi: 2023-yil 26-sentyabr.
  36. ↑ „S7 Airlines NW23 Novosibirsk – Dubai Service Changes“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 26-iyul). Qaraldi: 2023-yil 26-iyul.
  37. ↑ Liu, Jim „SMARTLYNX ADDS BERLIN – DUBAI SERVICE FROM OCT 2022“. Aeroroutes (2022-yil 11-oktyabr).
  38. ↑ http://www.fti.de
  39. ↑ 39,0 39,1 „Utair Dubai Sep/Oct 2023 Service Changes“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 13-sentyabr). Qaraldi: 2023-yil 14-sentyabr.
  40. ↑ Liu, Jim „UTAIR ADDS TYUMEN – DUBAI SERVICE IN NS23“. Aeroroutes (2023-yil 28-mart).
  41. ↑ „Flight History of ER-BAM (Aerotranscargo–F5/ATG)-21 September 2023“. FlightAware.
  42. ↑ (2021-yil 20-avgust). „ATC Inaugural flight to DWC Airport“ (en). Press-reliz.
  43. ↑ „EX – DUBAI SCHEDULE“. Astral Aviation. Qaraldi: 2023-yil 1-avgust.
  44. ↑ (2021-yil 4-fevral). „ASTRAL AVIATION AND SPICEXPRESS ENTER INTO A PIONEERING INTERLINE AGREEMENT FOR SEAMLESS CARGO CONNECTIONS ACROSS INDIA, AFRICA AND THE MIDDLE EAST“ (en). Press-reliz.
  45. ↑ „China Airlines Cargo Moves Mid-East Operation to Dubai Al Maktoum from mid-April 2015“. Qaraldi: 2015-yil 4-iyun.
  46. ↑ eskycargo.emirates.com – Schedules retrieved 6 November 2021
  47. ↑ „ROUTE NETWORK 9 June 2020 Management Summary“. Emirates SkyCargo. Qaraldi: 2021-yil 21-mart.
  48. ↑ „Emirates Sky Cargo adds Air Belgium A330“. Aeroroutes. Qaraldi: 2022-yil 19-noyabr.
  49. ↑ turkishcargo.com – Flight Schedule retrieved 6 September 2020
  50. ↑ „Flight History of EZ-F428 (Turkmenistan Airlines)-11 May 2023“. FlightAware.

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Al-Maktum_xalqaro_aeroporti&oldid=4934924" dan olindi