Liviya (mifologiya)
Liviya, Liviya ( qadimgi yunoncha: Λιβύη qadimgi yunoncha: Λιβύη, "oqim" yoki Libu shamoli nomidan kelib chiqqan) [1] - qadimgi yunon va rim mifologiyasida, ma'lum dunyo chegarasida joylashgan ma'lum bir mamlakat - oykumena, Efiopiya va Skifiya bilan birga yer chegarasi.
Qadimgi geograflarning bilimlarining oshishi bilan afsonaviy mamlakat Shimoliy Afrikada va hatto Afrikaning o'zida ham ma'lum bir hudud bilan mahalliylashtirila boshladi (2-rasmga qarang) va bu joylar haqidagi qadimiy bilimlarning aks-sadolari, haqiqiy hayotdagi geografik ob'ektlar, xalqlar bilan solishtirildi.
Uning nomiga Yevropadagi Yupiter yo'ldoshi hisoblangan Liviya chizig'i nomlangan.
Personifikatsiya
tahrirQadimgi yunon mifologiyasida Epaf [2] va Memfis (yoki Hemmida [1] ) ning qizi nimfa - Liviya deb tasvirlangan. Poseydonning suyuklisi (yoki rafiqasi), undan Agenor ( Finikiyadagi Tir qiroli) va Bela ( Misr qiroli) [3], shuningdek, Leleg ( Megara qiroli) egizaklarini dunyoga keltirgan. Leleglarning eponimi ). Ba'zan Poseydondan o'g'li Busiris [4], Beladan qizi esa - Lamia [5] deb ataladi. Uning avlodlari Theban va Argive qahramonlarining ajdodlari bo'ldi [6]. Delfidagi haykaltaroshlik guruhida Battaga gulchambarli toj kiydirilgan rasm tasvirlangan [7] . Bu tasvir Rodoslik Apolloniy [8] tomonidan aytib o'tilgan.
Rim mifologiyasiga ko'ra Liviya Epaf va Kassiopiyaning qizi edi. Yuqori Misr hukmdori Busirisning onasi, ya'ni Neptunning xotini Gerkules tomonidan o'ldirilgan. Nil daryosining g'arbida joylashgan xuddi shu nomdagi mamlakatning hukmdori bo'lgan.[9]
Xudolar
tahrirLiviyada yashovchi xudolar va xudolarning nomlari, yunon-rim mifologiyasiga muvofiq:
Hukmdorlar
tahrirLiviya va uning boshqa shaharlarida yoki mintaqa hukmdorlari tomonidan tilga olingan yunon-rim mifologiyasidagi qahramonlarning nomlari ro'yxati:
- Antey (gigant, Iras shahri bilan bog'liq).
- Danaus (ukasi Aegyptus bilan Liviyadagi hukmdor).
- Dido (Rim. Elissa - Karfagenning asoschisi va birinchi malikasi.
- Yevripil ( Kirene shahri bilan bog'liq, boshqa nomi Yevrit) - Kos orolining qiroli Yevvripildan farqli u ham Triton xudosining epitetidir.
- Iarbant (yoki Yarba yoki Giarb, birinchi odam, Rim. Yapon) [15] Garamantes [16] mamlakatida tug'ilgan, Maxitan qabilasining qiroli [17], Dido - Karfagen qirolligini qo'lga olgan (yoki bosib olishga harakat qilgan) [18] .
- Kaper (boshqa manbalarda Kafavr [19] ).
- Lamiya Liviyada hukmronlik qilgan (Parnass etagidagi Korfida tog'idagi yirtqich hayvon).
- Liviya (Libiya, nimfa ) Nilning g'arbiy qismida hukmronlik qilgan, Liviya mamlakati nomi bilan atalgan.
- Lik ( Ares xudosining o'g'li) [20] .
- Gorgon Medusa ( Tritonida ko'lida odamlar ustidan hukmronlik qilgan (Sochlari o'rnida ilonli ayol ko'rinishidagi maxluqot [21] ).
- Triton (Liviya qiroli [12], yoki xudo).
- Ferodamantus (yoki Feromedont) [22] .
Geografiyasi
tahrirLiviyadagi ( Shimoliy Afrika ) qabilalar va hududlarning nomlari kelib chiqishida ta'sir ko'rsatgan toponimlar va eponimlar, shuningdek, yunon-rim mifologiyasidagi belgilar ro'yxati:
- Amfitemis, Amfitemida, Amfitemid - Liviya, Apollon va Akakallisning o'g'li. Garamant deb ham ataladi [23] . Garamante qabilasining eponimi.
- Atlanta (Rim. Atlas) - bu titan nomidan olingan Atlantika okeanining nomi, Atlas tog'lari, afsonalarda, Atlant daryosi nomi bilan ataladi.
- Geraklov ustunlari (rim.Gerkules ustunlari - bu Gibraltar bo'g'oziga kirishni belgilovchi balandliklarni belgilash uchun ishlatiladigan nom.
- Irasu - shahar, ( Antey va Gerkules afsonasi) mahalliylashtirilmagan.
- Kenip va Kenif - afsonalarda tilga olingan mahalliylashtirilmagan daryolar.
- Kirena - Apollonning sevgilisi, Kirenaikadagi Kirena shahri uning nomi bilan atalgan.
- Liviya (nimfa) qadimgi Liviyaning eponimidir.
- Lotofaglar - Liviya qirg'oqlari yaqinidagi orolda lotus tomonidan boshqariladigan afsonaviy xalq [24], Gabes ko'rfazining haqiqiy aholisi bilan taqqoslangan.
- Menelay - Gomerning " Iliada " dostonining afsonaviy qahramoni, Menelayning Liviyada qolishi haqidagi hikoyalar Kireniya mustamlakasi bilan bog'liq [25] . Ardanida mintaqasi yaqinidagi bandargoh ( Kirenaika, keyinchalik Marmarika ) Menelay nomini oldi.
- Nasamon — nasamon xalqining eponimi, Tritonida nimfasining oʻgʻli.
- Psil — Psil xalqining eponimi.
- Okean yoki tashqi dengiz - butun yer yuzini yoki hech bo'lmaganda Yevropa va Liviyani (Afrikani) qoplagan ulkan suv maydonidir (ba'zan Okean Nil daryosining nomi sifatida qo'llanilgan).
- Omfal - Zevsning qarorgohi yaqinida, Triton daryosi yaqinidagi hudud [26], mahalliylashtirilmagan.
- Muborak orollar - bu geografik ob'ektning lokalizatsiyasi noma'lum, ehtimol bu O'rta Yer dengizi yoki Atlantika okeanining ba'zi orollari bo'lgan, bir versiyaga ko'ra - Azor orollari .
- Pigmeylar - mitti xalq. Ular Liviyada yashagan (variant: Hindistonda, Trakiyada ) [27] . Haqiqiy xalqlar guruhi bilan taqqoslash mumkin.
- Tritonida - ko'l [28] (yoki daryo [29] ), mahalliylashtirilmagan, mifologiyada bu ko'lning nimfasi Tritonida hisoblanadi.
- Faruslar - xalq nomi( Gerkules haqidagi afsonalarda eslatib o'tilgan), mahalliylashtirilmagan.
Maxluqlar va hayvonlar
tahrirLiviya hududi nomi bilan tilga olingan yunon-rim afsonalarida keltirilgan yirtqich va oddiy hayvonlar:
- Triton - bu hayvon, Tanagrada Dionis yordamida qanday qilib mag'lub bo'lganligi haqida afsona bor.
- Ilon haqida havolalar:
- Arslon havolalari:
- Liviyalik sher, Giantni o'ldirgan.
- Arslon shoh Yevripilning buqalarini qirib tashlagan, u kamonchi Kirene tomonidan o'ldirilgan.
- Liviya qiroli Ferodamant o'z sherlarini chet elliklarning go'shti bilan oziqlantirgan.
- Chorvachilik va ularni o'g'irlash haqidagi syujetlar:
- Argonavtlar - cho'pon Kefalion qo'riqlagan Nasamon qo'ylarini haydab yuborishgan.
Boshqa personajlar
tahrir- Akakallida, Akakallis - uni Liviyaga Minosning qizi olib kelgan, u yerda Apollondan Amfitemidaning o'g'lini tug'gan [33] .
- Aristey Liviya qirg'og'ida tug'ilgan, keyinchalik Kirenaika deb nomlangan. Kirenada u silfiyning dorivor ishlatilishini kashf etdi [34] .
- Guney - Troyadan qaytgach, Kafereya tog'i yaqinida bo'ron girdobiga tushib qolgan. Kemalarni tashlab, Liviyaga yetib kelgan va Kinipa daryosi [35] sohiliga joylashgan.
- Evribat - argonavt, Liviyada vafot etgan. Gomerning Iliadasidagi qahramon Evribat bilan adashtirmaslik kerak.
- Kanf - argonavt, Liviyada o'ldirilgan (variant: Skifiyada).
- Liviya, Palamedesning qizi.
- Nirey - Troyan urushida jang qilgan, u yerda vafot etgan (variant: undan qaytib kelganida, shamollar uni Liviyaga olib borgan.[36] ).
- Profoy - Troyan urushida qatnashgan, undan qaytib kelgach, Kaferey qoyalarida kema halokatida vafot etgan (variant: Liviyaga [37] yetib kelgandan so'ng).
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 Фридрих Любкер.. Иллюстрированный словарь античности, 5000 экз, Русский Webster, М.: «Эксмо», 2005 — 598-bet. ISBN 5-699-14296-7.
- ↑ Пиндар. Пифийские песни IV 14, без имени
- ↑ Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 1, 4; III 1, 1
- ↑ Августин. О граде Божием XVIII 12
- ↑ Диодор Сицилийский. Историческая библиотека XX 41, 3-6, схолии к Аристофану. Осы 1035, Мир 758 // Комм. 37 к Гераклиту-аллегористу
- ↑ „Известные имена нимф“. greekroman.ru. 2012-yil 1-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 14-may.
- ↑ Павсаний. Описание Эллады X 15, 6
- ↑ Аполлоний Родосский. Аргонавтика IV 1728
- ↑ Цец. Комментарий к «Александре» Ликофрона 1312
- ↑ Павсаний. Описание Эллады V 15, 11
- ↑ Аполлоний Родосский. Аргонавтика IV 1542
- ↑ 12,0 12,1 Диодор Сицилийский. Историческая библиотека IV 56, 6
- ↑ Нонн. Деяния Диониса XXXI 104
- ↑ Нонн. Деяния Диониса XIII 378
- ↑ Комментарий А. К. Нефёдкина в кн. Полиэн. Стратегемы. СПб, 2002. С.580
- ↑ Вергилий. Энеида IV 198
- ↑ Юстин. Эпитома Помпея Трога XVIII 6, 1
- ↑ Овидий. Фасты III 552
- ↑ Примечания Н. А. Чистяковой в кн. Аполлоний Родосский. Аргонавтика. М., 2001. С.217
- ↑ Гигин. Мифы 159
- ↑ Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 3, 2; 4, 2-3; 5, 12; III 10, 3
- ↑ Овидий. Ибис 384; Письма с Понта I 2, 119
- ↑ Аполлоний Родосский. Аргонавтика IV 1486
- ↑ Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.72; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека Э VII 3; Гигин. Мифы 125
- ↑ Malkin I. Myth and territory in the Spartan Mediterranean. Cambridge UP. 2003. P.56
- ↑ Диодор Сицилийский. Историческая библиотека V 70, 4
- ↑ см. Шталь 1989, с.38-44 (африканские пигмеи), с.44-51 (индийские пигмеи), с.74-83 (фракийские пигмеи)
- ↑ Павсаний. Описание Эллады I 14, 6
- ↑ Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 3, 6; III 12, 3
- ↑ Лукан. Фарсалия IX 700—733
- ↑ Лукан. Фарсалия IX 712
- ↑ Лукан. Фарсалия VI 679
- ↑ Аполлоний Родосский. Аргонавтика IV 1183
- ↑ Примечания М. Л. Гаспарова в кн. Пиндар. Вакхилид. Оды. Фрагменты. М., 1980. С.431
- ↑ Ликофрон. Александра 897; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека Э VI 15-15а
- ↑ Ликофрон. Александра 1011 и комм.
- ↑ Ликофрон. Александра 898
Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |