Osiyo hamkorlik muloqoti
Atamasi: Osiyo hamkorlik muloqoti
Asl atamasi: inglizcha: Asia Cooperation Dialogue
Aʼzo mamlakatlar: Afgʻoniston bayrogʻi Afgʻoniston

Bahrayn bayrogʻi Bahrayn Bangladesh bayrogʻi Bangladesh Butan bayrogʻi Butan Bruney bayrogʻi Bruney Kambodja bayrogʻi Kambodja Xitoy bayrogʻi Xitoy Hindiston bayrogʻi Hindiston Indoneziya bayrogʻi Indoneziya Eron bayrogʻi Eron Yaponiya bayrogʻi Yaponiya Qozogʻiston bayrogʻi Qozogʻiston Quvayt bayrogʻi Quvayt Qirgʻiziston bayrogʻi Qirgʻiziston Laos bayrogʻi Laos Malayziya bayrogʻi Malayziya Mogʻuliston bayrogʻi Mongoliya Burma bayrogʻi Myanma Nepal bayrogʻi Nepal Oman bayrogʻi Ummon Pokiston bayrogʻi Pokiston Falastin bayrogʻi Falastin Qatar bayrogʻi Qatar Rossiya bayrogʻi Rossiya Saudiya Arabistoni bayrogʻi Saudiya Arabistoni Singapur bayrogʻi Singapur Janubiy Koreya bayrogʻi Koreya Respublikasi Shri Lanka bayrogʻi Shri Lanka Tojikiston bayrogʻi Tojikiston Tailand bayrogʻi Tailand Turkiya bayrogʻi Turkiya BAA bayrogʻi Birlashgan Arab Amirliklari Oʻzbekiston bayrogʻi Oʻzbekiston Vyetnam bayrogʻi Vyetnam

Tahkilot Bosh kotibi: Dr. Pornchai Danvivathana[1] Quvayt bayrogʻi Quvayt
Asos solingan: 2002-yil 18-iyun
Maydoni: 46,872,864[2]
Aholisi: 4,317,290,284 kishi
Zichligi: 92/km2

Osiyo hamkorlik muloqoti (OHM) 2002-yil 18-iyunda qitʼa miqyosida Osiyo hamkorligini rivojlantirish va Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari uyushmasi, Fors koʻrfazi hamkorlik kengashi, Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi, Shanxay hamkorlik tashkiloti kabi turli mintaqaviy tashkilotlar oʻrtasida muvofiqlashtirishni taʼminlash maqsadida tuzilgan hukumatlararo tashkilotdir. Ushbu tashkilot butun Osiyo mamlakatlarini qamrab olgan birinchi xalqaro tashkilotdir[3]. Uning bosh kotibiyati Quvaytda joylashgan[3].

Tarixi tahrir

Osiyoda hamkorlik muloqoti gʻoyasi Osiyo siyosiy partiyalarining birinchi xalqaro konferensiyasida (2000-yil 17-20-sentabr kunlari Manila shahrida boʻlib oʻtgan) oʻz partiyasi nomidan oʻsha paytda faoliyat koʻrsatgan Tailand Rak Tay partiyasi rahbari oʻrinbosari Surakiart Sathirathai tomonidan ilgari surilgan edi. Tailandning oʻsha paytdagi Bosh vaziri Thaksin Shinavatra boʻlgan. Osiyo qitʼasi sifatida butun Osiyo boʻylab hamkorlikni muhokama qilish uchun oʻz forumiga ega boʻlishi taklif qilindi. Shundan soʻng, OHM gʻoyasi 2001-yil 23-24-iyulda Xanoyda boʻlib oʻtgan ASEAN tashqi ishlar vazirlarining 34-uchrashuvida va 2002-yil 20-21-fevralda Phuketda boʻlib oʻtgan ASEAN tashqi ishlar vazirlarining yigʻilishida rasman ilgari surildi.

Vazirlar uchrashuvlari tahrir

Uchrashuv Manzil Sana(lar)
1   Cha-am 2002-yil 18-19-iyun
2   Chiang May 2003-yil 21-22-iyun
3   Qingdao 2004-yil 21-22-iyun
4   Islomobod 2005-yil 4-6-aprel
5   Doha 2006-yil 23-24-may
6   Seul 2007-yil 5-6-iyun
7   Ostona 2008-yil 16-17-oktabr
8 [4]   Kolombo 2009-yil 15-16-oktabr
9   Tehron 2010-yil 8-9-noyabr
10   Quvayt shahri 2012-yil 10-11-oktabr
11 [5]   Dushanbe 2013-yil 29-mart
12 [6]   Manama 2013-yil 26-noyabr
13 [7]   Ar-Riyod 2014-yil 25-noyabr
14 [8]   Bangkok 2016-yil 9-10-mart
15 [9]   Abu Dabi 2017-yil 16-17-yanvar
16 [10]   Doha 2019-yil 30-aprel
17   Anqara 2021-yil 21-yanvar

Sammitlar tahrir

Sammit Manzil Sanalar
I   Quvayt shahri 2012-yil 15-17-oktabr
II   Bangkok 2016-yil 8-10-oktabr
III   Tehron 2018-yil[11]

Aʼzo davlatlar tahrir

 MaldivBangladeshButanNepalShri LankaHindistonMyanmarThaylandKambodjaLaosVetnamBruneyIndoneziyaMalayziyaFilippinSingapurAfg'onistanPokistanTurkmanistanEranOzarbayjonQozog'istonO'zbekistonQirg'izistonTojikistonXitoyRossiyaTurkiyaYaponiyaMongoliyaJanubiy KoreyaBahraynQuvaytUmmonQatarSaudiya ArabistoniBAASouth Asian Association for Regional CooperationKoʻp tarmoqli texnik va iqtisodiy hamkorlik uchun Bengal koʻrfazi tashabbusiMekong–Ganga CooperationJanubi-Sharqiy Osiyo davlatlari uyushmasiShanxay hamkorlik tashkilotiTurkiy davlatlar tashkilotiIqtisodiy hamkorlik tashkilotiGulf Cooperation CouncilOsiyo hamkorlik muloqoti
Turli Osiyo mintaqaviy tashkilotlari o'rtasidagi munosabatlarni ko'rsatuvchi bosiladigan euler diagramma vde
 
OHMga aʼzolik va kengaytirish

OHM 18 aʼzo tomonidan tashkil etilgan. 2019-yil may oyidan beri tashkilot quyida keltirilgan 35 ta davlatdan[12] iborat (shu jumladan ASEAN va GCCning barcha joriy aʼzolari). Kursiv bilan bir-biriga oʻxshash mintaqaviy tashkilot aʼzoligi.

Davlatlar Aʼzo boʻlgan vaqti Mintaqaviy tashkilot
  Afghanistan 2012-yil 17-oktabr SAARC, ECO
  Bahrayn 2002-yil 18-iyun GCC, AL
  Bangladesh 2002-yil 18-iyun SAARC, BIMSTEC
  Butan 2004-yil 27-sentabr SAARC, BIMSTEC
  Bruney 2002-yil 18-iyun ASEAN
  Kambodja 2002-yil 18-iyun ASEAN, MGC
  Xitoy 2002-yil 18-iyun SCO
  Hindiston 2002-yil 18-iyun SAARC, BIMSTEC, MGC, SCO
  Indoneziya 2002-yil 18-iyun ASEAN
  Eron 2004-yil 21-iyun ECO
  Yaponiya 2002-yil 18-iyun
  Qozogʻiston 2003-yil 21-iyun CIS, ECO, SCO
  Koreya Respublikasi 2002-yil 18-iyun
  Quvayt 2003-yil 21-iyun GCC, AL
  Qirgʻiziston[13] 2008-yil 16-oktabr CIS, ECO, SCO
  Laos 2002-yil 18-iyun ASEAN, MGC
  Malayziya 2002-yil 18-iyun ASEAN
  Moʻgʻuliston 2004-yil 21-iyun
  Myanma 2002-yil 18-iyun ASEAN, BIMSTEC, MGC
  Nepal 2016-yil 10-mart SAARC, BIMSTEC
  Ummon 2003-yil 21-iyun GCC, AL
  Pokiston 2002-yil 18-iyun SAARC, SCO, ECO
  Filippin 2002-yil 18-iyun ASEAN
  Falastin 2019-yil 1-may AL
  Qatar 2002-yil 18-iyun GCC, AL
  Rossiya 2005-yil 4-aprel CIS, SCO
  Saudiya Arabistoni 2005-yil 4-aprel GCC, AL
  Singapur 2002-yil 18-iyun ASEAN
  Shri Lanka 2003-yil 21-iyun SAARC, BIMSTEC
  Tojikiston 2006-yil 5-yun CIS, ECO, SCO
  Tailand 2002-yil 18-iyun ASEAN, BIMSTEC, MGC
  Turkiya[12] 2013-yil 26-sentabr CoE, ECO,

NATO

  Birlashgan Arab Amirliklari 2004-yil 21-iyun GCC, AL
  Oʻzbekiston 2006-yil 5-yun CIS, ECO, SCO
  Vyetnam 2002-yil 18-iyun ASEAN, MGC

Yana qarang tahrir

Manbalar tahrir

  1. „Asia Cooperation Dialogue“. www.acd-dialogue.org.
  2. Corresponds to the terrestrial surface. Including the Exclusive Economic Zones of each member state, the total area is 73 936 667 km².
  3. 3,0 3,1 „From Rep. of Turkey Ministry of Foreign Affairs“. Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Qaraldi: 2020-yil 21-noyabr.
  4. „Arrangements for media coverage of the 8th Asia Cooperation Dialogue Ministerial Meeting October 2009“. Qaraldi: 2009-yil 15-sentyabr. [sayt ishlamaydi]
  5. „Thaksin’s Statement at the 11th Asia Cooperation Dialogue Ministerial Meeting“. wordpress.com (2013-yil 3-aprel). Qaraldi: 2018-yil 10-aprel.
  6. „12th Asia Cooperation Dialogue Ministerial Meeting held in Bahrain“. xinhuanet.com. 2013-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-aprel.
  7. „32 ministers to attend Riyadh conference“. Arab News.com (2009-yil 2-noyabr). Qaraldi: 2015-yil 30-may.
  8. „Chairman’s Statement 14th Asia Cooperation Dialogue (ACD) Ministerial Meeting“.
  9. „15th ACD Ministerial Meeting, 16–17 January 2017, Abu Dhabi, United Arab Emirates“ (2017-yil 17-yanvar).
  10. „16th ACD Ministerial Meeting, 30 April 2019, Doha, Qatar“ (2017-yil 17-yanvar).
  11. „Asia Cooperation Dialogue“. www.acd-dialogue.org. Qaraldi: 2018-yil 10-aprel.
  12. 12,0 12,1 „No: 253, 26 September 2013, Press Release on Turkey’s Membership to the Asia Cooperation Dialogue“. Ministry of Foreign Affairs of Turkey (2013-yil 26-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 26-oktyabr.
  13. „Assistant Foreign Minister Zhai Jun Attends the 7th Asia Cooperation Dialogue Foreign Ministers’Meeting in Kazakhstan“. Qaraldi: 2010-yil 28-iyun.

Qoʻshimcha oʻqish tahrir

Havolalar tahrir