Vikipediya

Foydalanuvchi:Visola Tangirova/Linda B. Buck

< Foydalanuvchi:Visola Tangirova
Linda Buck

Buck 2015-yilda
Tavalludi 29-yanvar 1947-yil (1947-01-29) (77 yosh)[1]
Seattle, Washington, AQSh
Institutlar Fred Hutchinson saraton tadqiqot markazi
Washington universiteti, Seattle
Howard Hughes tibbiyot instituti
Kolumbiya universiteti
Harvard universiteti[2]
Tezis sarlavhasi The Expression of IgD and Lyb-2 by Murine B Lymphocytes
Akademik rahbarlari Ellen Vitetta
Mashhur ishlari Olfactory receptorlar
Mukofotlari
Turmush oʻrtogʻi Roger Brent
Veb-sayt hhmi.org/scientists/linda-b-buck

Linda Brown Buck (29-yanvar 1947-yil, Seattle, Washington, AQSh) - amerikalik biolog. Richard Axel bilan birga 2004-yilda fiziologiya yoki tibbiyot bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'lgan, ular hid bilish retseptorlari ustida ishlagan[5][6][7][8]. Hozirda olima Seattledagi Fred Hutchinson saraton tadqiqot markazi fakultetida ishlaydi[9].

Shaxsiy hayoti

tahrir

Linda B. Buck 1947-yil 29-yanvar kuni Seattleda tavallud topgan. Uning otasi bo'sh vaqtlarida turli buyumlarni ixtiro qilish va yasash bilan shug'ullanadigan elektrotexnika muhandisi bo'lsa, onasi bo'sh vaqtining ko'p qismini so'z jumboqlarini yechish bilan o'tkazadigan uy bekasi edi[10]. Buck oilada uchta qiz farzandning ikkinchisi[11]. Uning otasi irlandiyalik. Onasi esa shved millatiga mansub[12]. 1994-yilda Buck biolog Roger Brent bilan uchrashishni boshladi. Juftlik 2006-yilda turmush qurishdi.[13]

Ta'limi

tahrir

Buck 1975-yilda Seattledagi Vashington universiteti tomonidan psixologiya va mikrobiologiya bo'yicha bakalavr diplomini olgan. U Washington universitetining Nobel mukofotiga sazovor bo'lgan birinchi ayol bitiruvchisi[14]. Buck 1980-yilda Texas universiteti Janubiy-g'arbiy tibbiyot markazi professori Ellen Vitetta rahbarligida immunologiya sohasida Doktorlik darajasini oldi[15].

Karyera va tadqiqotlari

tahrir

1980-yilda Buck Kolumbiya universitetida Benvenuto Pernis (1980–1982) rahbarligida doktorlik o'tkazishni boshladi. 1982-yilda Richard Axel laboratoriyasida, shuningdek, Kolumbiyadagi Saraton tadqiqotlari institutida faoliyat yurita boshladi. Johns Hopkins universitetida Sol Snayderning guruh tadqiqot maqolasini o‘qib chiqqach, Buck hid bilish jarayonini molekulyar darajada xaritalashtirib, hidlarning burun hujayralari orqali miyaga borishini kuzatishga kirishdi. Buck va Axel o'z tadqiqotlarida kalamush genlari bilan ishladilar va 1000 dan ortiq hid retseptorlarini kodlaydigan genlar oilasini aniqladilar va bu topilmalarni 1991-yilda nashr etishdi[6][16]. O'sha yili Buck Harvard tibbiyot maktabi Neurobiologiya bo'limida yordamchi professor bo'lib, o'z laboratoriyasini tashkil etdi[17]. Burun tomonidan hidlar qanday aniqlanishini aniqlagandan so'ng, Buck 1993-yilda turli xil hid retseptorlarining kirishlari burunda qanday tashkil etilganligi haqidagi xulosalarini nashr etdi[18]. Asosan, uning asosiy tadqiqoti feromonlar va hidlarning burunda qanday aniqlanishi va miyada talqin qilinishiga qaratilgan. Shunungdek, Buck Fred Hutchinson saraton tadqiqot markazining asosiy fanlar bo'limining to'liq a'zosi va Vashington, Seattle universitetida fiziologiya va biofizika professori.

Fizyologiya yoki tibbiyotda Nobel mukofoti (2004)

tahrir

1991-yilda Richard Axel bilan chop etilgan o'zining muhim maqolasida Linda Buck burundagi hid bilish neyronlarida joylashgan hid beruvchi sensorlar uchun yuzlab gen kodlarini kashf etdi[15]. Har bir retseptor - retseptorga hid biriktirilganda o'zgarib turadigan oqsil bo'lib, miyaga elektr signalini yuboradi[11]. Xushbo'y hidli datchiklar orasidagi farqlar ma'lum hidlar ma'lum bir retseptordan signal chiqarilishiga olib kelishini anglatadi[19]. Keyin biz retseptorlarimizdan keladigan turli xil signallarni o'ziga xos hidlar sifatida sharhlay olamiz[20]. Buning uchun Buck va Axel hid bilish retseptorlarini klonlashtirib, ularning G oqsili bilan bog‘langan retseptorlari oilasiga mansubligini ko‘rsatdi. Sichqonlarning DNKsini tahlil qilib, ular sutemizuvchilar genomida hid bilish retseptorlari uchun taxminan 1000 xil gen mavjudligini taxmin qilishdi[21][22]. Ushbu tadqiqot hidlash mexanizmlarini genetik va molekulyar tahlil qilish uchun eshikni ochdi. O'zlarining keyingi ishlarida Buck va Axel har bir hid bilish retseptorlari neyroni ajoyib tarzda faqat bitta turdagi hid bilish retseptorlari oqsilini ifodalashini va bir xil retseptorni ifodalovchi barcha neyronlarning kirishi hid bilish lampochkasining bitta ajratilgan glomerulusi tomonidan to'planishini ko'rsatdi.

Mukofotlari

tahrir

Buck Olfaktsiya sohasidagi tadqiqotlar uchun Takasago mukofoti, Unilever Science mukofoti, Olfaktör tadqiqotlari bo'yicha R.H. Wright mukofoti, Asosiy tibbiy tadqiqotlardagi taniqli ishlari uchun Lewis S. Rosenstiel mukofoti, Perl/UNC Neuroscience mukofoti va Gairdner Foundation xalqaro mukofoti bilan taqdirlangan[23]. 2005-yilda olima Amerika akademiyasining "Golden Plate" mukofotiga sazovor bo'ldi[24]. Buck 2003-yilda Milliy fanlar akademiyasiga va 2006-yilda Tibbiyot institutlariga qabul qilingan[25]. Buck 2008-yildan beri Amerika fan taraqqiyoti assotsiatsiyasi va Amerika san'at va fanlar akademiyasining a'zosi bo'lib kelgan[26]. U ham tabiiy fanlar va tibbiyot boʻyicha Shou mukofoti g'oliblarini tanlaydigan tanlov qo'mitasi aʼzosi. 2015-yilda Buck Garvard universiteti tomonidan faxriy doktor unvoniga sazovor bo'ldi va Qirollik jamiyatining (ForMemRS) a'zosi etib saylandi.

Yana qarang

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „,“, Who's Who, online Oxford University Press, A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc.  (subscription or UK public library membership required)
  2. ↑ „Facts & Figures“. Harvard Medical School. Harvard College. 2013-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 7-noyabr.
  3. ↑ „Linda B. Buck – A Superstar of Science“. Superstars of Science. 2014-yil 10-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 11-noyabr.
  4. ↑ „Dr Linda Buck ForMemRS, Foreign Member“. London: Royal Society. 2015-yil 17-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 11-noyabr.
  5. ↑ „Press Release: The 2004 Nobel Prize in Physiology or Medicine“. Nobelprize.org. Qaraldi: 2012-yil 8-noyabr.
  6. ↑ 6,0 6,1 Buck, L.; Axel, R. (1991). "A novel multigene family may encode odorant receptors: a molecular basis for odor recognition.". Cell 65 (1): 175–87. doi:10.1016/0092-8674(91)90418-X. PMID 1840504.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "cell-1991" defined multiple times with different content
  7. ↑ „Secrets of smell land Nobel Prize“. BBC News (2004-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2012-yil 8-noyabr.
  8. ↑ „Linda B. Buck – Curriculum Vitae, Interview“ (2013-yil 12-yanvar). 2013-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 11-noyabr.
  9. ↑ „Linda Buck Lab“. Fred Hutchinson Cancer Research Center. Qaraldi: 2015-yil 11-noyabr.
  10. ↑ „Linda B. Buck, PhD“. HHMI.org. Qaraldi: 2016-yil 4-aprel.
  11. ↑ 11,0 11,1 „Linda B. Buck – Biographical“. Nobelprize.org. The Nobel Foundation 2004. Qaraldi: 2016-yil 4-aprel. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  12. ↑ „The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2004“ (en-US). NobelPrize.org. Qaraldi: 2023-yil 22-oktyabr.
  13. ↑ Badge, Peter. Nobel Faces (en). John Wiley & Sons, 2008-01-01. ISBN 9783527406784. 
  14. ↑ „Linda Fagan, '00, takes helm of U.S. Coast Guard“. UW Magazine — University of Washington Magazine (2022-yil 30-may). Qaraldi: 2022-yil 19-oktyabr.
  15. ↑ 15,0 15,1 Badge, Peter. Nobel Faces. John Wiley & Sons, 2008 — 180-bet. ISBN 9783527406784. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Faces" defined multiple times with different content
  16. ↑ „Linda B. Buck, Ph.D. Biography – Academy of Achievement“. www.achievement.org.
  17. ↑ „Linda B. Buck – Autobiography“. NobelPrize.org. Qaraldi: 2012-yil 7-noyabr.
  18. ↑ „Linda B. Buck, Ph.D. Biography – Academy of Achievement“. www.achievement.org.
  19. ↑ „Linda B. Buck – Biographical“. Nobelprize.org. The Nobel Foundation 2004. Qaraldi: 2016-yil 4-aprel.
  20. ↑ „Linda B. Buck – Biographical“. Nobelprize.org. The Nobel Foundation 2004. Qaraldi: 2016-yil 4-aprel.
  21. ↑ Stein. „Five facts about Linda Buck, olfactory pioneer“. Massive Science (2017-yil 8-sentyabr). Qaraldi: 2019-yil 12-noyabr.
  22. ↑ Lyons. „The Secrets of Scent“ (en). Forbes. Qaraldi: 2019-yil 12-noyabr.
  23. ↑ Wayne, Tiffany K. (2010). "Linda B. Buck". American Women of Science Since 1900. 
  24. ↑ „Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement“. www.achievement.org. American Academy of Achievement.
  25. ↑ Wayne, Tiffany K. (2010). "Linda B. Buck". American Women of Science Since 1900. 
  26. ↑ „Book of Members, 1780–2010: Chapter B“. American Academy of Arts and Sciences. Qaraldi: 2011-yil 7-aprel.

Andoza:FRS 2015Andoza:2004 Nobel Prize winnersAndoza:FHCRC

[[Turkum:Fiziologiya va tibbiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlari]] [[Turkum:Yashayotgan insonlar]] [[Turkum:1947-yilda tugʻilganlar]] 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Visola_Tangirova/Linda_B._Buck&oldid=4348332" dan olindi